power;
authority, vigour, valour, heart, courage, nerve, force, spirit, faculty;
corroboration, supply, reinforcement, aid, energy, efficacy, virtue;
resource;
sense, meaning, signification;
weight, importance;
prodigy, miracle, virtue;
army;
person;
distinct substance or person;
—ք երկնից, the angels;
celestial bodies, stars, etc;
—ք մտաց, the faculties, qualities of the mind;
Տէր զօրութեանց, the Lord of hosts;
այր, կին զօրութեան, valorous man, virtuous woman;
ըստ առն եւ — իւր, as the man is, so is his strength;
դու՞ ագուցեր ձիոյ —, hast thou clothed the horse with strength ? զինու զօրութեամբ, with arms;
by main strength;
գիտել զ— արուի, to lie with a man;
զօրութեամբ, powerfully, emphatically, understood, by virtue of, with all one's strength;
բարձրացո զօրութեաթբ զբարբառ քո, lift up thy voice loudly;
սիրել յամենայն զօրութենէ, to love with all one's heart;
անկանել ի զօրութենէ, to be weakened or exhausted;
— խաչի քո Քրիստոս, զի ..., upon my faith! i faith!
square;
force;
— անգործութիւն, vis inertiae;
դիմակալ —, resistance force;
ելեքտրական —, electric force;
զուգահեռական —, parallel force;
կեդրոնական —, central force;
կեդրոնախոյս —, centrifugal -;
կեդրոնաձիգ —, centripetal force;
կենդանի —, vis viva;
կենսական —, vital power;
ձգողական —, attractive power;
մադնիսական —, magnetic force;
մասնկային —, molecular force;
շարժիչ —, motive force;
վանողական —, repulsive force;
օդընկէց —, projectile force.
(ի բայէս Զօրել, եւ լծ. ընդ տճկ. զօռ, զարպ ). δύναμις , ἱσχύς, δυναστεία, κράτος եւ այլն. vis, virtus, potemtia, fortitudo, robur, facultas Կարողութիւն. ոյժ, արութիւն. քաջութիւն. ուժգնութիւն. սաստկութիւն. ամրութիւն. պնդութիւն. ուժ. եբր. կէպուրա, օզ.
Ըստ առն եւ զօրութիւն իւր։ Խորհուրդ եւ զօրութիւն պիտոյ իցեն ի պատերազմ։ Քո է Տէր մեծութիւն եւ զօրութիւն։ Ի նմանէ է իմաստութիւն եւ զօրութիւն։ Դո՞ւ ագուցեր ձիոյ զօրութիւն։ Ի պարանոցի նորա բնակէ զօրութիւն։ Հզօրք զօրութեամբ։ Ձայն Տեառն զօրութեամբ։ Զօրութիւն է Տէր երկիւղածաց իւրոց։ Դու տիրես զօրութեանց ծովու (այսինքն ուժգնութեանց)։ Գործիցես զերկիր, եւ ոչ յաւելցէ տալ քեզ զզօրութիւն իւր (զարդիւնս).եւ այլն։
ԶՕՐՈՒԹԻՒՆ. ἑνέργεια efficacia, operatio, actio, actus Ներգործութիւն. գործունեայ յաջողութիւն. ազդեցութիւն.
Յայտնապէս զօրութիւնքն Աստուծոյ ի վերայ հասեալ ... կիսամահ դնէր. (՟Բ. Մակ. ՟Գ. 29։)
Ըստ զօրութեանն առ ի կարօղ լինելոյ հնազանդեցուցանել ընդ իւրեւ զամենայն. (Փիլիպ. ՟Գ. 21։)
Ո՛չ ըստ էութեան բնութեանն է զայս իմանալ, այլ՝ ըստ զօրութեանն. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 31։)
ԶՕՐՈՒԹԻՒՆ. Կարողութիւն հոգւոյ եւ զգայութեանց, եւ մտաւոր տեսութիւն.
Ամենայն զօրութիւն յէսս՝ կենդանական զօրութիւն միայն է. (Խոսր.։)
Իմաստասիրութիւն ունի երկուս զօրութիւնս, զտեսականն եւ զգործականն. (Սահմ. ՟Ժ՟Ե։)
ԶՕՐՈՒԹԻՒՆ. Ոյժ բանի, նշանակութիւն, իմաստ. դիտաւորութիւն.
Եթէ ոչ գիտիցեմ զզօրութիւն ձայնին. (՟Ա. Կոր. ՟Ժ՟Դ. 11։)
Բազում ինչ նովին անուամբ ասին՝ որիշ զօրութիւնս ունելով. (Եփր. աւետար.։)
Զպատճառս եւ զզօրութիւն իրացն միայն յայտնելով։ Խօսօղք բազումք յԱստուածայնոցն, եւ զօրութեան մտացն ոչ հասուք։ Ուսանել զզօրութիւնս պէսպէս իմաստից ի նորն Պղատոնէ. (Խոր. ՟Ա. 13։ ՟Բ. 89։ ՟Գ. 62։)
Զիւրաքանչիւր ձեռնարկելոլցն գիտել զզօրութիւն. յն. ենթադրութիւն. (Նիւս. կազմ. ՟Ա։)
ԶՕՐՈՒԹԻՒՆ. Հրաշք. սքանչելիք.
Յանուն քո զօրութիւնս բազումս արարաք։ Զքաղաքսն՝ յորս եղեն բազում զօրութիւնք նորա. (Մտթ. ՟Է. 22։ ՟Ժ՟Ա. 20։)
Եւ ոչ կարէր անդ եւ ո՛չ մի ինչ զօրութիւն առնել. (Մրկ. ՟Զ. 5։)
Զօրութեամբ եւ նշանօք եւ արուեստիւք. (Գծ. ՟Բ. 22։)
ԶՕՐՈՒԹԻՒՆ. ὐπόστασις hypostasis այսինքն Ենթակայութիւն, անձնաւորութիւն,
Ո՛չ յերկուս զօրութիւնս, եւ ո՛չ յերկուս երեսս բաժանեալ։ Եթէ ոք յերկուս երեսս կամ յերկուս զօրութիւնս բաժանեսցէ, նզովեալ լիցի. (Պրպմ.։)
ԶՕՐՈՒԹԻՒՆ. (ի բառէս Զօր. թ. շէրի ) δύναμις virtus, virtutes στρατιά exercitus, militia Զօրական. երկրաւոր զինուորութիւն. ոյժ զինուորական. եւ Զարդք երկնից. հրեշտակք, եւ աստեղք. զօրք. ասքէր. եբր. ձապա. (յորմէ՝ Սպայ. սիփահի ), եւ սաբաւօթ, այսինքն զօրութեանց, կամ զօրաց).
Զկառս եւ զհեծեալս եւ զամենայն զօրութիւն փարաւոնի. (Ել. ՟Ժ՟Դ. 28։ ՟Ժ՟Ե. 14։)
Հանել զորդիսն Իսրայէլի յերկրէն եգիպտացւոց՝ հանդերձ զօրութեամբ իւրեանց. (Ել. ՟Զ. 26։)
Բաշխեաց ժողովրդեանն յամենայն զօրութեան Իսրայէլի ... բլիթ մի հացի. (՟Բ. Թագ. ՟Զ. 19։)
Իշխանք զօրութեան (այսինքն զօրավարք). (՟Ա. Մնաց. ՟Ի՟Է. 5։)
Տէր զօրութեանց։ Անուն տեառն Աստուծոյ զօրութեանց։ Օրհնեցէ՛ք զնա ամենայն զօրութիւնք նորա։ Բարձրացաւ մինչեւ ի զօրութիւնս երկնից, եւ ընկէց յերկիր ի զօրութենէ երկնից եւ յաստեղաց։ Երկիր եպագ ամենայն զօրութեան երկնից։ Յարեւու եւ ընդ լուսնով եւ ընդ ամենայն աստեղբք, եւ առաջի ամենայն զօրութեանց երկնից, զոր սիրեցինն, եւ որոց ծառայեցինն։ Զոր օրինակ ոչ թուին զօրութիւնք երկնից, եւ ոչ չափի աւազ ծովու. եւ այլն. (Սղ.։ Դան.։ Ես.։ Երեմ. եւ այլն։)
Տէր զօրութեանց, այսինքն հրեշտակաց, զի հզօրք են զօրութեամբ, եւ զի զօրք են թագաւորին երկնից. (Խոսր. պտրգ.։)
Ձիական եւ հետեւակ զօրութիւն. (Պիտ. ըստ Փիլոնի։)
Զօրութիւնք երկնայինք, եւ անմարմնոց զինուորութիւնք. (Շար.։)
Երկնային զօրութիւնք անուանին ամենայն Աստուածային իմաստութիւնք. (Դիոն.։)
Եւ եւս՝ Առանձին անուն միոյ յիննեակ դասուց հրեշտակաց.
Ի վերայ ամենայն իշխանութեան, եւ պետութեան, եւ զօրութեան, եւ տէրութեան. (Եփես. ՟Ա. 21։)
Զօրութեանց եւ տէրութեանց, իշխանութեանց եւ պետութեանց. (Շար.։)
ԶՕՐՈՒԹԵԱՆ. ի սեռականն՝ ըստ եբր. ոճոյ, իբր Զօրաւոր, կամ զինուորական.
Զամենայն այր զօրութեան։ Որդիս զօրութեան։ Արք զօրութեան. (Դտ. ՟Գ. 29։ ՟Ժ՟Ը. 2. ՟Ի. 46։)
Կին զօրութեան ես դու. (Հռութ. ՟Գ. 11։)
Այր զօրութեանց (յն. զօրաւոր). (՟Ա. Մնաց. ՟Ի՟Զ. 31։)
Ո՛չ է ձայն նահատակաց զօրութեան. (Ել. ՟Լ՟Բ. 17։)
ԶՕՐՈՒԹԵԱՄԲ. իբր մ. Արիաբար, ուժգին.
Գործէին զօրութեամբ զգործս. (՟Ա. Մնաց. ՟Ի՟Զ. 8։)
Բարձրացո՛ զօրութեամբ զբարբառ քո. (Ես. ՟Խ. 9։)
Կամ որպէս Կարողութեամբ, այլ ո՛չ ներգործութեամբ. լռելեայն. մտաւոր տեսութեամբ.
Որպէս ի մոմի զօրութեամբ են ամենայն կնիքք, իսկ կատարելութեամբ մի միայն ի ներքս անդ տպաւորեալ է. այսպէս եւ յոգւոջն մոմաձեւի ելոյ՝ ամենայն տիպք պարունակին զօրութեամբ, ո՛չ կատարուածով. (Փիլ. այլաբ.։)
Ձու զօրութեամբ միայն է հաւ, եւ ոչ ներգործութեամբ, եւ համբակք (տղայք) զօրութեամբ միայն երկրաչափք եւ հռետորք, եւ ոչ ներգործութեամբ. (Պրոկղ. շղկպ.։)
Զօրութեամբ բաժանել զշարունակն, եւ ո՛չ ազդմամբ (այսինքն ներգործութեամբ). (Սահմ. ՟Ժ՟Է։)
Պատուականագոյն է ներգործութեամբն քան զզօրութեամբն. (Անյաղթ պորփ.։)
Յասելն պարզ բանիւ զմին՝ զօրութեամբ եւ զմիւսն ի ներքս փակէ. (Լմբ. ատ.։)
| Singulier | Pluriel | |
|---|---|---|
| nominatif | զօրութիւն | զօրութիւնք |
| accusatif | զօրութիւն | զօրութիւնս |
| génitif | զօրութեան | զօրութեանց |
| locatif | զօրութեան | զօրութիւնս |
| datif | զօրութեան | զօրութեանց |
| ablatif | զօրութենէ | զօրութեանց |
| instrumental | զօրութեամբ | զօրութեամբք |