cedar;
pine-tree;
cedrine, made of cedar.
(որպէս թէ ունօղ զմի այր. կամ միացեալ ընդ այր) լծ. եւ պ. մատէր, մազէր. սանս. մա՛թռրի. յն. μήτηρ , մի՛դիր. mater. մադէր. Էգ ծնօղ, որ յղանայ եւ ծնան զզաւակ. մանաւանդ ի բանական կենդանիս. մար.
Թողցէ այր զհայր իւր եւ զմայր իւր։ Նա է մայրայր ամենայն կենդանեաց։ Քոյր իմ է ի հօրէ, եւ ոչ ի մօրէ։ Հանդերձ մարբն։ Զեօթն օր եղիցի ընդ մարբ իւրով, եւ յաւուրն ութերորդի տացես զնա ինձ։ Մի՛ եփեսցես զգառն ի կաթն մօր իւրոյ։ Մայրն ջեռեալ նստցի ի վերայ ձագուցն կամ ձուոց.եւ այլն։
Մահու մօրը բժիշկ՝ կենաց մայր, մաքուր մարիամ. (Շ. տաղ.։)
Մայր եւ կոյս։ Կոյս եւ մայր։ Քրիստոսի մայր աստուծոյ մերոյ. (Շար.։)
Տղայոց՝ որ զկոտորեալ մարամբքն փարէին, եւ դիէին զարիւն ստեանց նոցա որպէս զկաթն. (Կաղանկտ.։)
ՄԱՅՐ ասի եւ այն՝ որ լնու զտեղի մօր ի վերայ օտարի, որպէս մայրագիր.
Դեբովրա՝ մայր իսրայէլի. (Դատ. ՟Ե 7։)
Ահա մայրք։ Յհ. (՟Ժ՟Թ. 26։)
Մայր հաստատութեան մարդկան. (Շար.։)
Ծնան կուսանք ազգս բազումս, եւ մարք մանկունք զհրապարակս ծերոց. (Շար.։)
ՄԱՅՐ ՎԱՆԻՑ. Առաջնորդ կուսաստանի։ Վրք. հց.։ Յայսմաւ. եւ այլն։ Որպէս եւ կուսանքն կամ հաւատաւորք՝ մարք կոչին, որպէս եւ կրօնաւորք՝ հարք.
Ընդ մարցդ պետին կամիմ խօսել. (Վրք. հց. ձ. ստէպ։)
ՄԱՅՐ. փոխաբերութեամբ՝ ասի եկեղեցին, եւ սուրբ աւազանն։ Եւ ՄԱՅՐ ԵԿԵՂԵՑԻ, կամ ՄԱՅՐ ԵԿԵՂԵՑԵԱՑ՝ աթոռանիստ տաճարն, կամ գլխաւոր եկեղեցին, եւ կաթողիկէ եկեղեցին։ Որպէս եւ ՄԱՅՐ ՔԱՂԱՔԱՑ՝ է մայրաքաղաք։
Այլով նմանութեամբ՝ Մայր հասարակաց՝ կամ ամենեցուն՝ ասի Հողն կամ երկրին.
Յօրէ ելանելոյ յորովայնէ մօր իւրոյ՝ մինչեւ յօր թաղելոյ ի մայրն ամենեցուն. (Սիր. խ. 1։)
Քարշեցէ՛ք զմայրդ իմ ի վերայ իմ. (այս է զհողդ. Հ. սեպտ. ՟Ի՟Զ.։)
Մարդկան մայր գոլով երկիր. (Պղատ. օրին. ՟Ժ՟Բ։)
ՄԱՅՐ ԱՐԵՒՈՒ կամ ԱՐԵԳԱԿԱՆ, է Արեւմուտք. մարը.
Քանզի երեկոյացեալ էր ժամն, արեգակն ի մայրն դառնայր։ Յորժամ արեգակն ի մայր մտանէր։ Ի մայր մտից (թաղմամբ) ընդ արեգականն, եւ յաներեկ առաւօտին ծագեցայց. (Լաստ. ՟Ի՟Գ։ Տէր Իսրայէլ. մարտ. ՟Ի.։ Տէր Իսրայէլ. դեկտ. ՟Ի.։)
Նովին նմանութեամբ բացատրի եւ խաւարումն արեգական, եւ շիջումն ճրագի. ռմկ. Ղ՝մոդ մարիլՓ. իբր մարը մտնալ.
Քնազի ի հասարակ աւուրն եմուտ արեգակն ի մայրն, խաւար ասաց, եւ ոչ գիշեր. (Եղիշ. խաչել.։)
Զճրագսն զգուշութեամբ իմն ի մայր դարձուցանեն, թէ գուցէ կայծ ինչ մնացեալ զտունն այրեսցէ. (Ոսկ. մ. ՟Գ. 16։)
ՄԱՅՐ. որպէս Սկիզբն եւ պատճառ իրաց ինչ՝ բարւոյ եւ չարի.
Որպէս մայր պատերազմաց անիրաւութիւնն է, նոյնպէս եւ մայր խաղաղութեն՝ արդարութիւնն է. (Ոսկ. ես.։)
Առաջին ճաշակումնն մայր եղեւ մահու եւ ապականութեան. (Կիւրղ. ղկ.։)
Խոնարհ լինիցիս՝ հեզ եւ հանդարտ, այն իսկ է մայր ամենայն առաքինութեան։ Ամենայն բարութեանց՝ անոխակալութիւնն է մայր. (Ոսկ. մ. ՟Բ. 13։)
cf. ՄԱՅՐ։ ՄԱՅՐ ԱՐԵՒՈՒ կամ ԱՐԵԳԱԿԱՆ, է Արեւմուտք. մարը.
κέδρος cedrus եւ κέδρινος cedrinus. Եղեւին ծառ. եղեւնափայտ. ազգ նոճի՝ որպէս մայր ծառոց՝ գլխաւորն ի փայտս անտառի.
Իբրեւ զմայրս ի գնացս ջուրց։ Ձայն տեառն փշրէ զմայրս, եւ մանրէ տէր զմայրսն լիբանանու.եւ այլն։
Կամ Նոճի, նոճեղէն.
Առաքեաց քիրամ փայտս մայրս։ Ահա ես բնակեմ ի տան մայր փայից։ Տուն ի մայր փայտից։ Գերանք տանց մերոց մայրք.եւ այլն։
ՄԱՅՐ. որպէս πεύκη pinus, abies եւ πεύκινος pineus, abiegnus. թեղօշ. փստըղենի վայրի.
Սարգիւն եւ սօսիւ, եւ նոճով եւ մայրիւ։ Եղեւնափայտիւք, եւ փայտիւք մայրից.եւ այլն։
Կամ Թեղօշեայ.
Կողմանոցօք մայրիւք։ Ի փայտից մայրից։ Փայտս մայրս.եւ այլն։
Իսկ ի բառս Գաղիանոսի ՝ Մայր փայտ դնի նաեւ որպէս յն. բի՛գիս եւ լտ. պի՛չէա. cf. ԿՈՒԵՆԻ։
Իսկ (Ես. ՟Թ. 10.)
Զմայրս եւ զեղեւնափայտս հարցուք. յայժմու յն. գրի՝ մորենի։
| Singulier | Pluriel | |
|---|---|---|
| nominatif | մայր | մարք |
| accusatif | մայր | մարս |
| génitif | մաւր | մարց |
| locatif | մաւր | մարս |
| datif | մաւր | մարց |
| ablatif | մաւրէ | մարց |
| instrumental | մարբ | մարբք |