to attempt, to try, to experiment, to make an experiment of;
to prove, to assay, to put to the test;
to tempt, to sound, to try;
to tempt, to allure, to entice.
(լծ. յն. փիրազօ. լտ. էքսփէրիօր, եւ այլն). πειράζω, πειράω tento, experior. Ի փորձ մատուցանել զոք կամ զիմն. կրթել, մարզել. մանաւանդ՝ զննել եւ լրտեսել արտաքին իրօք զսիրտ այլոց. զօր սրտագէտն Աստուած առնէ ի յայտնել զհանդէս լաւութեան կամ վատութեան մարդկան. իսկ սատանայ առնէ առ ի խարդաւանել զմարդիկ. իսկ մարդիկ մեղանչեն ի փորձելն զԱստուած թերահաւատութեամբ գաղտնեաց նորա.
Փորձեաց Աստուած զաբրաամ։ Փորձեցից զնոսա, եթէ գնայցե՞ն յօրէնս իմ, թէ ոչ։ Փորձեա՛ զիս տէր, եւ քննեա՛ զիս։ Զայս ասէր փորձելով զնա.եւ այլն։
Զի մի՛ փորձեսցէ զքեզ սատանայ։ Փորձիլ ի սատանայէ. եւ այլն։
Զի՞ փորձէք զտէր։ Վասն փորձելոյ նոցա զտէր։ Փորձելով խնդրէին ի նմանէ։ Զի՞ փորձէք զիս կեղծաւորք։ Մի՛ փորձեսցեր զտէր Աստուած քո. եւ այլն։
Ըմբիշն ընդ բազումս փորձի, եւ ուսանի. (Վրք. հց. ՟Գ։)
ՓՈՐՁԵԼ. Հետաքննել. հատազօտել. որոնել. եւ Ստուգել յայնի նշանօք. խելամուտ լինել իրաց։
Եկն փորձել զնա (զսողոմոն ) առակօք։ Փորձեցից միւս անգամ դզաթուն։ Ե՛կ եւ փորձեցից զքեզ յուրախութեան։ Զայս ամենայն փորձեցի ես իմաստթիւն.եւ այլն։
ՓՈՐՁԵԼ. πυρόω igne probo, exploro. Հրով զտել.
Ոսկի փորձեալ ի հրոյ։ Արծաթ ընտրեալ եւ փորձեալ յերկրէ։ Բան տեառն փորձեաց զնա։ Փորձեա՛ զերիկամունս իմ եւ զսիրտ իմ.եւ այլն։
ՓՈՐՁԵԼ. δοκιμάζω probo, exploro. Քննել. ընտրել. հաւաննել.
Փորձեցեր զմեզ Աստուած եւ քննեցեր, որպէս եւ քննի արծաթ։ Որպէս փորձի ի բովս արծաթ եւ ոսկի, նոյնպէս ընտրէ զսիրտս Աստուած։ Փորձեսցէ մարդ զանձն իւր։ Զամենայն ինչ փորձեցէք.եւ այլն։
Մի՛ ինքնին առցէ (զգործ ինչ ), այլ որ յաւագացն փորձեսցի, ընկալցի. (Բրս. հց.։)
Որքփորձեցան շիջանուտ հրով։ Առաջինքն՝ որք փորձեցան, եւ ընտիրք գտան. (Շար.։ Իգն.։)
Յան մարմինսն վեհագոյն եւ նուաստագոյն ոչ մեծութեամբն դատի, այլ մտածութեամբք փորձի. (Կիւրղ. գանձ.։)