to be humble;
to lower oneself, to descend;
to yield, to acquiesce;
to lean, to bend downwards;
to decline;
— յամբարտաւանութենէ, to descend from one's haughtiness, to have the pride of one's countenance humbled;
յերկիր —, to prostrate oneself;
— առաջի Աստուծոյ, to bow before God;
— անկանիլ երեսաց, to go downcast, to be dejected;
— յիջեւան ուրուք, to deign to dwell in;
— յալիս, to grow old;
—հի օրն, the daylight fades, the day wanes or is going down;
յոտն եկաց յերեսացն խոնարհելոց, he rose from his prostrate attitude;
to be conjugated.
κλίνομαι, ταπεινόομαι, κύπτω inclinor, humilior, pronus sum, incurvo me κάμπτομαι flector. Ի վայր կոյս բերիլ. իջանիլ. կորանալ. կծկիլ. թեքիլ. կախիլ. անկանիլ. վար իջանիլ, ծռիլ. ... եւ այլն.
Ի վատութեան խոնարհեսցինհեծանաձգութիւնք։ Խոնարհեցան անկան երեսք իւր, կամ քո։ Խոնարհեցաւ՝ առ ի գիրկս իւր զաղիսն։ Եթէ խոնարհեսցին յատակք երկրի ի խոնարհ։ Խոնարհեցաւ ջողովուրդն, եւ երկիր եպագ։ Խոնարհեցաւ յերկիր, եւ եդ զերեսս իւր իմէջ ծնգաց իւրոց։ Խոնարհեցաւ բերսամէէ, եւ երկիր եպեգ արքայի։ Խոնարհեալ յովսափատ ի վերայ երեսաց իւրոց։ Յոտն եկաց յերեսացն խոնարհելոց։ Խոնարեցաւ մարդ, եւ յերկիր կործանեցաւ այր։ Խոնարհեաց, թո՛ղ անցուք. եւ եդին հաւասար երկրի զմէջ եւ այլն։
Ալիքն լեառնաձեւ կուտակին, մէտ ի մէտ խոնարհին. (Ագաթ.։)
Ի բարձրութենէ խոնարհեցայ, եւ ափշեցայ։ Խոնարհեցան առ մեզ ողորմութիւնք քո։ Լերինք եւ բլուրք խոնարհեսցին. եւ այլն։ Խոնարհեցար ի բարձանց, եւ առեր մարմին ի կուսէն. (Շար. եւ այլն։)
ԽՈՆԱՐՀԻԼ. Զիջանիլ, միտել. հակիլ. բերիլ. յանձն առնուլ.
Խոնարհեցաւ ի նոցա կեղծաւորութիւն. (Գաղ. ՟Բ. 12։)
Խոնարհիլ ի գութ, կամ ի խրատ, կամ առ սգաւորսն ի մխիթարութիւն. կամ յայլ ազգաց քրիստոնէիցյաւանդութիւնս. ի սէր. ի հաւանութիւն. յիրաւունս, կամ ի մեղս, ի չնրութիւնս, ի հեշտութիւնս. եւ այլն. (Մանդ.։ Յհ. իմ.։ Լմբ.։ Նար.։ Ոսկ. եւ այլն։)
Աստուած առաւել խոնարհի ի միաբանէ խնդիրն. (Խոսր.։)
Խոնարհեա՛ց առ իս միա՛յն ողորմած. (Նար. ՟Ժ՟Ը։)
ԽՈՆԱՐՀԻԼ. Նկուն լինել. ընկճիլ. նուաստանալ. եւ Ճգնիլ. զղջալ.
Խոնարհեցան փառք նոցա։ Աչք ամբարտաւանից ցեցին։ Որ բարձրացուցանէ զանձն, խոնարհեսցի.եւ այլն։
Որ օր քաւութեան է. ամենայն անձն որ ոչ խոնարհեսցի յաւուրնյայնմիկ, սատակեսցի. (Ղեւտ. ՟Ի՟Գ. 29։)
ԽՈՆԱՐՀԻԼ. Առաքինաբար նուաստացուցանել զանձն. խոնարհութեամբ քաղաքարիլ.
Գիտեմ խոնարհիլ։ Խոնարեցարուք առաջի տեառն, կամ ընդ հզօր ձեռամբ աստուծոյ.եւ այլն։
Խոնարհելն խոստովանութեամբ, եւ անարժան համարել զանձինս. (Խոսր.։)
Ի խոնարհելն՝ իսկոյն մերձաւոր աստուծոյ գտանիցի. (Սարգ. յկ. ՟Թ։)
Որ նախ խոնարհի, նախապատիւ բարձրասցի. (Լմբ. ատ.։)
ՕՐՆ ԽՈՆԱՐՀԵՑԱՒ ՅՈՅԺ. այսինքն Երեկոյացաւ։ (Դտ. ՟ժթ. 11։)
ԽՈՆԱՐՀԻԼ ԲԱՅԻՑ. Լծորդիլ կամ փոխիլ. ἑκκλίνω declino.
Որպէս զբայն, որ ի դէմս խոնարհի. (Երզն. քեր.։)