to erase, to scratch out;
to scrape, to scratch, to grate, to graze, to rasp, to plane, to polish;
to rub the skin off, to excoriate, to flay, to lacerate, to torture;
to take away, to remove, to annul;
to engrave, to inscribe, to write;
— առ, to graze, to touch slightly;
— առ ափամբք, to skirt, to coast along, to keep close to the shore;
— զափամբք, to go terra a terra, to sail along the coast;
— զամօթն ի բաց —, to lay aside all sense of shame, cf. Ունչք.
ξύω, ἁποξύω, περιξύω rado, erado, abrado ἑκθρίβω contero, defrico. Շփել եւ մաշել զիմն եղնգամբք կամ սրածայր գործեօք. քորել. գերծուլ. ի բաց քանցել զվերին երեսս իրաց՝ զմորթ, զկեղեւ եւ այլն. քերել, քեղրթել.
Առել խեցի՝ քերէր զթարախն։ Մաշեցի զկոշտս երկրի՝ առ ի զթարախս քերելոյ։ Քերեսցէ զտունն ի ներքոյ շուրջանակի։ Քերեաց ճարտարութեամբ զամենայն կեղեւ նորա։ Եթէ ի պղնձի անօթ եփեսցի, քերեսցէ զնա, եւ այլն։
ՔԵՐԵԼ.ξυράω, ξυρέω rado, glubo, ad cutem tondeo. Քերանօք տանջել. դզել զմարմինն.
Դատաւորն զդողն եւ զաւազակն պրկէ եւ քերէ։ Քերել եւ սպանանել զմարդասպանն. (Եզնիկ.։)
Զկէսս քերէր տանջանօք։ Քերեալ լինէր ի կողս իւր. (Եւս. պտմ.։ ՟Է. եւ ՟Ը։)
Քերեցին զամենայն մարմինն մինչեւ յորկերս. (ՃՃ. եւ Հ. ստէպ։)
ՔԵՐԵԼ. Ջնջել. մաքրել. սրբել, ի բաց առնել. հեռացուցանել. եւ Կոկել.
Քերեսցէ ի նոցանէ զազան հնացեալ։ Բորըք մեղացն իմ քերեսցին. (Ագաթ.։ Յիսուս որդի.։)
Պարտ է հիւրասիրին եւ զամօթն (հիւրին եկելոյ) ի բաց քերել։ Քերէ զայն մեծ հայհոյութիւն նոցա։ Քերէ զվնասն յաստուածակոյս կողմանէ անտի. (Ոսկ.։)
Ի բաց ի նոցանէն քերեցին զսուրս իւրեանց. (Յհ. կթ.։)
Ուղիղ եւ քերեալ (այսինքն հարթ եւ կոկ) ի ճշմարտութիւն գտանիցէք զիմս բան. (Պրպմ. ՟Լ՟Զ.) տպ. վրիպակաւ գրի՝ բերեալ. ուր յն. է բացաքերեալ.
ՅԸՆՉԱՑ ՔԵՐԵԼ. cf. ՈՒՆՉՔ։
ՔԵՐԵԼ. γράφω scribo. Գրել. դծոշմել. ըստ որում նախնիք գրէին ի վրայ արեւոց եւ կեղեւոց՝ երկաթի գրչաւ քերելով եւ գծագրելով. որպէս եւ զկնի ի վերայ քերեալ մագաղաթից սեւագեղով.
Գիր ասի, վասն զի իբր քերելով իմն գաղափարի. քանզի գրելդ քերել ասիւր առ նախնեօքն. որպէս եւ ի հոմերոնի (ասի), Եւ գրեալ (է) իմ զոտին այժմ զքո գարշապար, ունայն պանծաս. (Թր. քեր.։)
Այսինքն՝ գիրդ է ի քերելոյ եւ ի գծելոյ։ Քերելդ ջնջել եւ ապականել ասի. իսկ գծելդ դրոշմել եւ քանդակել. (Երզն. քեր.։)
Անկար ... ո՛չ թէ տըկար միայն անձին, եւ անտեղեակ քերեալ տառին. այսինքն քերականութեան կամ քերթողութեան. (Շ. եդես.։)
Գծել եւ քերել ի քարտին կամ ի մոմի եւ կամ յայլ ինչ յայսպիսեացս գրեալ է. (Եփր. երաշտ.։)
ՔԵՐԵԼ. չ. (առ տեղեաւ իւիք) ἄπτω tango διοδεύω permeo, transeo. Հպիլ. շօշափել, կամ հարեւանցի մերձ անցանել. քովընդի քսուելով անցնիլ.
Անդ առ երկնիւք քերէր, եւ այսր յերկիր անցանէր։ Գնաց ի կողմանս ազովտայ, մօտ քերէր առ դաշտիւն. (իմ. ՟Ժ՟Ը. 16։ ՟Ա. Մակ. ՟Ժ. 78։)
Քերէր առ սահմանօք ասորւոց։ Քերեալ առ ափն ծովուն մեծի։ Առաջին արծուեացն առ ափն ծովուն մեծի։ Առաջին արծուեացն առ երկրաւս քերելոյ՝ սա զմեր միտս ի բարձունս համբառնայ. (Ագաթ.։ Յհ. կթ.։ Ոսկ. յհ. ՟Ա. 3։)