to search, to inquire, to seek diligently, to hunt after, to pry into;
to shear, to shave;
to cut off;
to strip off.
ἑρεύνω, ἑξερεύνω, περιεργάζομαι , ζητέω, ἑξετάζω, γυμνάζω exquiro, inquiro, investigo. Ի խոյզ արկանել կամ մտանել. որոնել. խադրել. քննել. հետազօտել. պրպտել, փնտռտել.
Եթէ իցէ յերկրին, խուզեցից զնա ամենայն հազարաւորօք յուդայ։ Վասն արծաթոյն մտանեմք անդր, առ ի խուզելոյ զմեզ. (Ա. Թագ. ԻԳ. 23։ Ծն. ԽԳ. 18։)
Եթէ զբովանդակն զիմ գտանել խուզես. (Յհ. կթ.։)
Մերձեսցի տնկօղն խուզել զխնդրելին. (Նար. Թ։)
Ոչ է արժան զաղանդս խուզել, եւ ի նոսա դեգերիլ. (Յճխ. Ե։)
կամք իցեն խուզել ումեք ըստ իւրաքանիւր դարուց։ Զպարտս աստեղաց եւեթ խուզելով։ Իմաստութեամբ ի քնին առեալ խուզեսցէ զլուղակացն բազմատեսիլ զանազանութիւն. (Խոր. Ա. 4։ Պիտ.։ Նար. ՀԱ։)
Զաւելորդնսն խուզել ի սատանայէ. (Եփր. աւետար.։)
Խուզե՞ս զպատճառն, ուսի՛ր։ Մի՛ խուզեսցին՝ որ ինչ ի լռութեան իցեն։ Զօրաւորք զօրաւորաբար խուզեսցին. (Բրս. ծն. եւ Բրս. արբեց.։)
Քննեցէք, եւ մի՛ վայրապար խուզէք. (Սեբեր. Է։)
Զքո վարսն քննեսջի՛ր, զքո կարգսն խուզեսջի՛ր։ Առաջի անհաւատիցն խուզէ զիրաւունս եղբայր յեղբօրէ։ Հայիմ ըստ յայտնեալսն, եւ չխուզեմ զծածկեալսն. (Ոսկ. բ. տիմ. Ոսկ. ա. կոր. եւ Ոսկ. ես.։)
Իմաստութիւն խուզել պատճառով ի վայրապար բանս հաշին. (Ածաբ. ժղ.։)
Խուզելի է զբոլոր առաջիկային խորհուրդ։ Զոր յաղագս հօր եւ որդւոյ խուզեսցուք բան։ նշանք եւ արուեստք աստուծոյ հաւատով զօրանան, եւ ոչ խուզին բանիւք։ Ասասցեն մեզ դառն խուզօղքն. (Կիւրղ. գանձ.։ Պրպմ. ձ։)
Պա՛րտ է ոչ խուզել զանօրէնութիւն առաջնորդին, այլ իւրոյ գործոյն ուշ դնել։ Մի՛ ինչ զառաջնորդին զանօրէնութիւնն խուզել. (Բրս. հց.։)
ԽՈՒԶԵՄ. ἁνασκαλεύω excito. Յուզել. գրգռել. արծարծել.
Ասացելովքս, զմթերեալսդ ի քեզ խուզեցից կայծակունս աստուածայնոյն հրոյ. (Դիոն. եկեղ.։)
ԽՈՒԶԵՄ 2 Խզել. հատանել. կարել.
Զհերս գանգուրս ի բաց խուզեալ ի նմանէ. (Մեսր. երէց.։)
Մանգաղաւ կամացդ հուպ առ արմատ խուզեալ հնձեսցես. (Նար. ԼԵ։)