breast, bosom, chest;
heart, mind;
ուշ ի կուրծս անկանել՝ առնել, to reflect well on, to recollect, to remember;
մօտ առ կուրծս, to be imminent, near to, to impend;
զձեռն ի վերայ կրծից հանգուցանել, to fold the arms in repose;
մաքրել զ—ծս, to expectorate, to spit.
Որպէս լծ. ընդ թ. կեօքիւս, կեօքս. στῆθος pectus. Լանջք. տախտակ լանջաց. լայնաբար՝ Սիրտ. ստինց. կուշտ, երբուծ. (որ յայլ լեզուս՝ փոքր կուրծք).
Կոծել, կամ բախել զկուրծս. (Ղկ. ՟Ժ՟Ը. 15։ ՟Ի՟Գ. 48։)
Կործմամբ կրծիցն։ Բախումն կրծից. (Նար. ՟Ժ՟Ը։ Յհ. կթ.։)
Զկրծիցն հարկանէր, եւ զարտասուսն հեղոյր. (Եղիշ. յար.։)
Տալ գելոցս կրծից նորա, եւ արկանել առասանս ի կապատս կրծիցնգելարանաց. (Ագաթ.։)
Տախտակի կրծիցն. (Յհ. կթ.։)
Սակաւ մի զձեռսդ ի վերայ կրծիցդ հանգուցանիցես. (Սարգ. ՟բ. պետ. ՟Ե։)
Զլայնակամարն ո՛չ կրծիւքն (յն. առ ստեամբքն) կապեալ։ Սրտմտութիւն եռացեալ ի կրծից անտի ի դուրս բղխեսցէ. այսինքն ի սրտէ. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 1. եւ 3։)
Այն ամենայն (վիշտ) յաշխարհի մօտ առ կուրծս կայր յն. ի ձեռս. (Ոսկ. մտթ.։)
ՈՒՇԻ ԿՈՒՐԾՍ ԱՆԿԱՆԻԼ կամ ԱՌՆԵԼ. Քաջ խորհել ի սրտի, խելամուտ լինել. Զգաստ մտօք քննել.
Ուստի ուշ ի կուրծս անկեալ, եւ ի միտս եկեալ նախարարացն հայոց. (Խոր. ՟Գ. 4։)
Խոհական իմացուածիւ՝ ուշ ի կուրծս արարեալ։ Որ ուշ ի կուրծս արարեալ, եւ իմաստայեղց մտաց խորհրդեամբ տեսեալ. (Յհ. կթ.։)