to seek, search or inquire after, to make search for, to ferret out, to hunt after;
to examine, to discuss;
to agitate, to move, to trouble;
to excite, to incite, to provoke, to stir up, to move sedition;
— զծով եւ զցամաք, to seek everywhere for, to ransack;
— խնդիրս, to breed disputes, to excite quarrels.
ἑρευνάω (լծ. հյ. որոնել), ἑξερευνάω scrutor, perscrutor, investigo, perquiro . Յոյզ ի խնդիր ելանել. խուզել. քննել. հետազօտել. խնդրել՝ ըստ որում որոնել. (իսկ ռմկ. ուզել, է խնդրել, որպէս կամիլ. այլ որոնելն եւ յուզելն ասի՝ փնտռել, փնտռտել, պրպտել, տնտղել, երնել ).
Յուզեաց, եւ եգիտ զսկիհն յամանի Բենիամենի։ Յուզեաց լաբան զամենայն տունն, եւ ոչ եգիտ զկուռսն։ Յուզեցեր զամենայն զինչս իմ։ Ո՞ արար զիրս զայս. եւ յուզէին եւ քննէին. եւ այլն։
Յուզեաց, եւ եգիտ զոմն. (Խոր. ՟Գ. 39։)
Յուզէի ի յարկս իմ նամակս ինչ. եւ գտի զգիրս զայս ի յոյզ նամակաց. (Վրք. հց. ՟Ժ՟Դ։)
զամենայն զգաստութեան ճառս յուզեցի (ի խրատ լսողաց). (Ոսկ. մ. ՟Բ. 18։)
ՅՈՒԶԵԼ. ταράσσω, -ττω turbo, conturbo ἑξαγείρω, διερείγω, στασιάζω, παρέχω suscito, wxcito, concito, seditionem moveo եւ այլն. Վեր ի վայր առնել. շարժել. խառնել. յեղյեղել. շարժլել. խռովել. աղմուկ յարուցանել. վրդովել. շփոթել. խարբալել. գրգռել. արծարծել.
Յուզէր զջուրսն ... ջուրքն յուզիցին։ Յուզեցաւ խնամք իմ։ Աղաղակէին յուզեալք ի քահանայապետիցն։ Ծովն ի սաստիկ հողմոյ շնչելոյ յուզէր։ Յոյժ յուզեաց զսրտմտութիւն բարկութեան Անտիոքայ ի վերայ անօրէն Շիմոնի։ Յուզեն հանապազ զժողով նոցա։ Որ մանաւանդ խնդիրս յուզեն.եւ այլն։
Ստէպ ստէպ հողմքն յուզեսցին ի վերայ միմեանց։ Որովք յուզի հոտ ապականութեանց, եւ բուրէ հոտ նեխութեան. (Իսիւք.։)
Յուզէր եւ շարժէր զբուք ձմերայնոյ։ Զողորմած դատաստանն յուզեցաք՝ վրէժ առնուլ. (Եղիշ. ՟Բ. ՟Ե։)
Դադարեցոյց զյուզեալ ալիսն։ Զայս ամենայն յուզէ, զի մերժեսցէ զմարգարէն. (Իգն.։)
Երկայնագոյն ճառս յուզել. (Սարգ. ՟բ. յհ. ՟Բ։)
Անդ ապա եւ գութք խնամոց յուզիցին արարչական սիրոյն. (Ագաթ.։)
Երիվարքն սկսան վրնջել, եւ պատերազմ յուզել. (Զենոբ.։)