product, fruit;
a not in music.
φορά latio, motus, impetus Արմատ Բերել բային. որպէս Բերումն. ընթացք.
Եւ գետոյն բերիւք հանգիտակ կղզւոյ առատագիւտս առնէ շուրջ պարունակելով. (Խոր. Գ. 62։ )
Ոչ անօգուտ երթեւեկ բերիւքն. (Պիտ.։ )
Ուխից ի վերայ միմեանց բերք՝ հարկանէին ընդ միմեանս։ Պատառեցան աղբիւրք. քազի պատառմանն եղելոյ՝ անարգել լինի բերն. (Փիլ. իմաստն. եւ Փիլ. լին.։ )
Բերք վշտացն իբր զտարափս ի վերայ եկեսցեն. (Երզն. մտթ.։ )
(Լուսաւորքն) ո՛չ միայն նշանս ցուցանեն, այլ եւ կրակիցք են բերի տարերցս. (Վրդն. ծն. (որ բերի եւ ի յաջորդ նշ։))
ԲԵՐ (ոյ, ոց, ովք. կամ ի, ից.) γέννημα, φορά, καρπός, ἕργον germen, fructus, fruges, opus Բարիքն՝ զորս բերէ երկիր. արդիւնք երկրի. պտուղ, բեղուն, արգասիք. երկրի բերք. բարիք.
Յաւելուած ձեզ լինիցին բերք նորա (այսինքն երկրի)։ Եղիցի ամենայն բերն նորա ի կերակուր. (Ղեւտ. ԺԹ. 25։ ԻԵ. 7։ )
Եւ ամենայն փայտ ծառատունկ տայր զբեր իւր առատութեամբ. (Ա. Մակ. ԺԴ. 8։ )
Զոր սերմանիցես ըստ բերից այգւոյն քո. (Օրին. ԻԲ. 9։ )
Ոչ եւս արբից յայսմ հետէ ի բերոյ որթոյ. այսինքն ի գինւոյ. (Մտթ.։ Մրկ.։ Ղկ.։ )
Ստեսցէ բեր ձիթենւոյ. (Ամբ. Գ. 17։ )
Ոչ ուտէր եւ ոչ ըմբէր ի բերից երկրաւորաց. (տպ. ի բերոց.) (Յճխ. Թ։ )
Ծառ մի ձիթենի ... որոյ բերն էր բազմապտուղ եւ ատոք։ Եւ բերքն պակասք. (Փարպ.։ )
(Ձիթենին) իւրովք շահաւորագոյն բերովք. այսինքն պտղով եւ իւղով. (Պիտ.։ )
Անճաշակ ի բերից երկրի. (Խոսրովիկ.։ )
Դրախտս եւ տնկիցես, որ յետ բազմաց ամաց ի բեր հասանիցեն. (Ոսկ. մ. Ա. 21։ )
Պշուցեալ էին եւ ընդ բազմապատիկ բեր դրախտին պտղոցն։ Զբեր մրգոյն։ Ամենազգի բերօք պտղօք։ Մոշայ վայրի, որ է բերք լերին։ (Հող) արգաւանդ ի բերս բուսոց. (Վրդն. ծն. ել։ )
Գարնան յօտելն՝ բերքն լաւ է. զի շատ բեր տայ առնուլ՝ քան աշնանն։ Ծաղիկ եւ բեր առնու. (Վստկ.։)
ԲԵՐ. φορά fertilitas, proventus Արգասաւորութիւն. առատ պտղաբերութիւն. առատութիւն բարեաց կամ չարեաց. արգասիք բարի կամ չար.
Բերս եւ անբերութիւնս պտղոց։ Բերոց եւ անբերութեանց։ Անիրաւութեանց բերս եբեր ժամանակն այն։ Ի հասակի ափման յղփութեան ամենեցուն որայիցս, եւ ի բերի անկցի ի վերայ չարն (ջրհեղեղի). (Փիլ. իմաստն. եւ Փիլ. լին.։ )
Բազում անգամ եւ սխալանացն յինքեան ցուցանէ բերս՝ մշակականն, զանբերութեանց պտղոյն եւ զկարկտիցն. եւ զինուորականն զպարտութեանցն. (Պիտ.։ )
Բարեացն բերք հալեալ։ Զբերս գործոց նանրութեանց ... անախորժելիս հաստողին զքեզ Աստուծոյ։ Իւրականօք կորստեան բերիւք՝ դժնդակարմատն շառաւեղօք. (Նար. Դ. Թ. ԺԸ։)
ԲԵՐ. լայնաբար, ո՛ր եւ է բարիք ի պէտս ուտելոյ բերեալ կամ եկեալ ուստեք. կամ որպէս Բերումն՝ ըստ Ա նշ.
Խորտիկս կերակրոց յօդոյ՝ լորամարգոյ բեր. Փիլ. ժ. բան.։ Պարգեւեն եւ նոցա ի յիւրեանց բերոյն (ի բերեալ որսոյն). (Փարպ.։)
Եւս եւ Արտադրութիւն կամ ծնունդ կենդանեաց.
Կենդանածնէր զջուրսն ի բերս զանազան զեռնոց եւ չորքոտանեաց եւ բուսոց. այսինքն ի բերել, կամ ի ծնանել. (Զքր. կթ.։)
ԲԵՐ 3 ԲԵ՛Ր. φέρε, ἅγε age, agedum, agesis, eja Ի հրամայականէ բայիս Բերել, ըստ ոճոյ յունաց. զոր թրակացին կոչէ մակբայ յորդորման. Աղէ. օ՛ն. հա՛պա. ե՛կ.
Բե՛ր, զաստուածային հանդէս իմաստասիրութեան զգեցցո՛ւք. (Սահմ. Ա։)
Բե՛ր յաւէտ ընդ գնասցուք, զոր եւ օգտակար գոլ ասեմք։ Բե՛ր այժմ ի խորս նոցա իմացուածոց իջուցեալ զմիտս՝ զճշմարտութեան գիւտ անտի հանցո՛ւք. (Պրպմ.։)
Ե՛կ բեր։ Ե՛կ բե՛ր ա՛ղէ։ Բայց բե՛ր ա՛ղէ. (Պիտ.։)
ԲԵՐ ԱՍԵԼ. կամ ԲԵՐՋԻ՛Ր ԱՍԵԼ. φέρε εἱπεῖν exempli gratia Որպէս թէ ասել. օրինակ իմն. զոր օրինակ.
Ի վերայ ազգաբանութեանցն՝ ի մի տարեալ հանեն՝ ե՛կ բե՛ր ասել, յարամազդ սկիզբն. (Պորփ.։)
Դարձեալ՝ անեղութիւն ասի, որ ոչ եղեալ երբէք, եւ ոչ ինել կարօղ է. բե՛ր ասել, զեռանդիւնիցն զձեւ, որ ոչ երբէք եղեւ քառանկիւնի, եւ ոչ եղիցի երբէք։ Բե՛ր ասել, սահմանի կենդանին այսու բանիւ, էութիւն անձնաւոր զգայական։ Զէութեանց սահմանս, կամ բե՛ր ասել, զպատահմանցն։ Որպէս բե՛ր ասացից, այգի ոմն տնկէ. (Կիւրղ. գանձ.։ )
Առ ի գիտութիւն բացահոսութեան եւ չարամերձութեան բանի բերջ ի՛ր ասել. (Շիր.։) IV.
ԲԵՐ 4 Անուն երաժշտական խազի։ (Ոսկիփոր.։)