instrument, machine, tool;
organ;
utensil, furniture.
ἑργαλεῖον , ὅργανον, σκεῦος եւ այլն. instrumentum Սպաս կամ անօթ կամ կազմած՝ սատար գործելոյ իբրեւ որով. բնական գործին առաւել կոչի գործարան, իսկ արհեստականն՝ գործի. գործիք.
Գործի ձկնորսաց, կամ հաւորսաց, պատերազմի, զինուորաց, մշակաց, հովուութեան, նաւին։ Ձեռին գործի։ Ամենայն կահ խորանին, եւ ամենայն գործի նորա։ Գործեօք երգոյն (այսինքն նուագարանօք).եւ այլն։
Գործիս երկաքանչիւրոց փոքունց կազմել։ Որս հեղգ արանց՝ գործեօք եւ որոգայթիւք. (Պղատ. օրին. ՟Ա. եւ է։)
Գործի երաժշտական, արուեստագիտաց, ոստայնանկութեան։ Գործիք տանջանաց, սպանութեան, մահու։ Գործի սպանման, եւ նոյն՝ գործի կենաց (խաչն)։ Մեքենայից եւ հնարաւոր գործեաց։ Բազմութիւն դարբնաց գործւովք. եւ այլն. (ՃՃ.։)
ԳՈՐԾԻ՝ բնական. որպէս Գործարան.
Ընթացից գործ (ոտն)։ Խօսնականաց գործի (լեզու)։ Մարմնեղէն գործի։ Գործնականացն գործի. (Նար.։)
Կատարեալ մասանց մարմնոյ զգայականօքն եւ այլ եւս գործեօքն. (Փիլ. ել. ՟Ա. 7։)
ԳՈՐԾԻ՝ բարոյական. Միջնորդ, միջոց, առիթ.
Փորձանք ի ձեռն որո՞ց գործեաց։ Գործւովք մարգարէութեան որսացեալ եղեւ. (Փիլ. իմաստն. եւ Փիլ. յովն.։)
(Արարածն առանց անձնիշխանութեան) իբրեւ գործի մի էր արարչին. (Եզնիկ.։)
Վերինք եւ ներքինք եղեն մեզ գործիք տանջանաց. (Եղիշ. ՟Ե։)
Զորս ի ձեռն առեալ իբրեւ գործեաւ իւիք աստուած զբարերարութեանն ի մեզ հեղու զխնամս. (Յհ. իմ. պաւլ.։)
Յորմէ (այսինքն ի պատճառէ) իբր աստուած. եւ ի ձեռն որոյ (կամ որով), իբր զգործի. իսկ աստուծոյ գործի՝ բան է. (Փիլ. նխ. ՟ա.) (ուստի աղանդ արիանոսաց զբանն աստուած գործի հօր գոլ հայհոյէր յարարչութեան, եւ ոչ արարչակից)։