to pluck up, to root out, to extirpate;
to unclasp;
to sweep away;
to force, to take by force, to extort, to take away;
to demolish, to destroy, to pull down, to ruin;
— զատամն, to draw, to pull out, to extract a tooth;
— զաչս, to put, to tear the eyes out.
ἑκριζόω eradico ἑκτίλλω, ἑκσπάω, ἑξολεθρεύω ev ello, extraho, extermino. (արմատն է Խիլ. որ եւ արաբ. քէլ, քէր) Ի բաց կորզել արմատաքի զբոյսս եւ զտունկս. եւ Քարշել հանել ի բնիկ տեղւոջէն զոր ինչ եւ է՝ իրօք կամ նմանութեամբ.
Բուռն հարկանել եւ խլել զնա յարմատոց իւրոց։ Ժամանակ խլելոյ զանկեալն։ Ասիցէք թթենւոյս այսմիկ, խլեաց։ Ամենայնտունկ զոր ոչ անկեաց հայր իմ երկնաւոր, խլեսցի։ Խլեցինզնոսա յարմտոց։ Տնկեցից զձեզ, եւ ոչ խլեցից։ Խլեսցէ տէր զիսրայէլ յերկրէս բարութեան։ Ձեռն քո խլեաց զհեթանոսս, եւ զնոսա անկեսցեր։ Խլեսցի թագաւորութիւն նորա.եւ այլն։
Զաւելորդ բոյսս խլել. (Պիտ.։)
Առ արմամբ խլեցաւ այգին նոցա. (Կոչ. ՟Ժ՟Դ։)
Խլեսջի՛ք դուք ի մտաց ձերոց զարմատսն ընդ վայրաբոյսս։ Խլել զմեղսն գայթագղեցուցիչս, կամ զանգթութեան արմատս, զխոտան բարս։ Խլել ի միջոյ զչար սովորութիւն կամ զպղծութիւն. (Ագաթ.։ Խոր.։ Նար.։ Յճխ.։ Մծբ.։)
ԽԼԵԼ. Քանցել հանել՝ բրել զանդամս.
Խլել զատամունսնորա։ Խլեցին յարմատոց անտի ատամունք խածանողին. (Ճ. ՟Ա.։ Նար. ղ։)
Ակն որ անարգէ զծերութիւն մօր, խլեսցեն զնա ագռաւք ձորոց. (Առակ. լ. 17։)
Ունչսն հատանէին, զականջսն խլէին. (Եփր. վկ. արեւ.։)
ԽԼԵԼ. Քանդել աւերել զշինուածս. յատակել. տապալել.
Խլեցին զգեօղս։ Խլեաց զմեհեանս եւ զբագինս։ Խլեցին զպարիսպս երուսաղէմի։ Չուէր յամրոցն ի խլել եւ ի բերել։ Համարին զմեզ ապստամբս, եւ գանխլեն զքաղաքս մեր. (Եփր. թագ. եւ մն։ Յհ. կթ.։ Ոսկ. յհ. ՟Բ. 18։)
ԽԼԵԼ Ի ՄԻՋՈՅ. Ի բաց հանել. եւ Կորզել.
Ի բաց խլել զյարութիւնն, որք ոչ կամին տալ համարս գործոց իւրեանց. (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 20։)
Սա հինգ աղանդ խլէ. (Տօնակ.։)
Արժան է զքահանայն զայն խլել ի կարգէն. (Կանոն.։)
Հրաման ունիմք ի տեառնէ քաղցրութեամբ քլել զնա ի մարմնոյն։ Իշխանքն որք դուստր ունէին, խլել ջանայինզմանուկն։ ի փեսայութիւն. (Վրք. հց. ՟Ժ՟Թ. եւ ՟Ժ՟Դ։)
Որմն ելեալ խոտ տանէր երիվարին իւրոյ. իսկ ոմն ի վրաց մատուցանել խլեաց զայն. (Ասող. ՟Գ. 43։)
Իսկ (Բուզ. ՟Ե. 4.)
Դու խլեցեր, այրեցեր զիս. իմա՛ կամ հաներ զայրն ի ձեռաց իմոց, եւ կամ ի խելաց հաներ զիս։