incense-bearer;
flatterer, fulsome praiser, adulator.
incensing.
censing;
praise, respect, adoration.
perfumer.
lozenge.
lancer.
bedstead, pallet, truckle-bed;
halting-place;
den, haunt, lair, cave of wild beasts.
contemptible, despicable.
hoggishly.
hoggish, behaving like a hog, rude.
swine-fattening.
hog's wash, food for swine.
fruit of cypress, plane-tree;
— շերամոյ, cocoon.
hog-shaped, like a pig.
cf. Խոզակերպ.
pig-headed;
swinish, dirty, filthy.
stubble.
clothes-brush;
whisk.
brush-maker.
to brush;
to whisk.
to be changed into swine;
to behave like a hog, to be hoggish.
bristly, erect, like stubble.
cf. Խոզանացեալ.
pig-sty.
long bristle.
wild-pear;
king's evil, scrofula.
swineherd, pigdriver.
hogs, swine.
herd of swine.
acorn, beech-mast.
gruff-look ing, surly-looking, of a stern or austere countenance, scowling, lowering;
sorrowful, gloomy, sullen;
— ցնորք, frightful spectres.
cf. Խոժոռագեղ.
surly-looking or grufflooking.
to irritate, to anger, to incense, to chafe, to provoke, to exasperate;
— զդեմս, to pucker up one's features, to put on a surly look.
tumorous;
— մարմին, tumour.
gloomy ravines;
long valleys.
cf. Խոխոջ
to think, to reflect, to meditate, to consider, to contemplate, to imagine.
cf. Խոհակերեմ.
thoughtful, prudent, wise, judicious, sensible, intelligent, cautious, provident, circumspect, discreet;
—ն, intellect, intelligence, reason, judgment.
prudently, wisely, judiciously, sensibly.
prudence, wisdom, discretion, wariness, circumspection, cautiousness, good sense.
cook, man-cook.
chief-cook;
chief executioner.
to cook.
kitchen;
անօթք —ի, utensils;
cf. Խահարան.
cf. Խահարարութիւն.
to precipitate one's self, to fling, to cast or throw one's self headlong.
cf. Խոհակերոց.
eating-house keeper.
thoroughly, to the bottom;
— գիտել, ուսանել, to know, to learn -.
old, worn, decayed;
ancient, antique;
-ք, the ancients;
antiquity;
ի հնումն, anciently, formerly, a longtime since, in days of yore;
ի — or ի հնոց ժամանակաց, ի հնոց ժամանակաց հետէ, ab antiquo;
— կտակարան, the old testament;
— մատեանք, ancient codes;
ի հնումն եւ ի նորումն, in ancient and modern law;
— լուսին, waning moon;
հին աւուրց, old aged in years, grown old;
— աւուրցն, Ancient of days, the Eternal, the Most High;
— աւուրց մանուկն, the Eternal Son;
— աւուրց զօրական, a veteran;
անտառ — աւուրց մայրեաց, a forest of ancient cedars;
— աւուրց ատելութիան, rancour, inveterate hate.
five;
fifth;
երիւք հնգօք ամօք, for fifteen years, for three lustra;
պակաս քան զյիսուն հնգիւ չափ, forty five;
որ օր — էր ամսոյն, on the fifth day of the month.
cf. Հնգապատիկ.
cf. Ճօճան.
to oscillate, to vibrate, to balance;
to jog, to wag;
to swing, to rock, to dangle, to move to and fro, to push;
— զնիզակ, զսուր, զգեղարդն, to brandish a lance, a sword, to hurl a dart or javelin.
cf. Ճաւշ.
cf. Հանում.
cf. Հրոսակեմ.
cf. Հինօրեայ.
turn;
— գալ, to turn round and round;
to revolve;
— շրջանակել, to turn, to turn or whirl round, to revolve.
Iris, rainbow;
flag, iris;
— լճասէր, halophila, sword-grass, yellow waterflag.
humour;
moisture;
succulency;
— պտղոց, juice;
syrup;
— բուսոց, sap;
— մսոյ, gravy;
— փորոտեաց, intestinal juices;
— ստամոքային, gastric juice;
ապակային —, vitreous humour.
texture, tissue;
tress;
braid;
intertwining, interweaving, wreathing;
knit;
դեղձան —ք, golden tresses;
— ձեան, avalanche, snow-slip.
the north, septentrion;
north-wind, aquilon, Boreas;
գոռ, ամեհի —, the bleak north-wind, the lowering boreal winds.
woven, plaited;
twisted, knit;
open, in open-work;
lace, bone-lace;
գուրպայք —, open-worked stockings.
cf. Հիւսուած.
guest, visitor, stranger;
— անդնդոց, Jonah.
cf. Հիւրընկալութիւն.
cf. Հիւրընկալութիւն.
obedience, docility, deference, pliancy;
ի — ածել, to render docile or obedient.
to whisper;
to murmur;
— ումեք յունկանէ or յունկն, to whisper in a person's ear.
cf. Հնգապատիկ.
Indian;
black, negro;
—ք, India;
— փայտ, ebony, ebon;
— եղէգն, bamboo;
— ընկոյզ, nutmeg;
— որդն, silk-worm;
— մրջիւն, ant-lion;
— հաւ, turkey, turkey-cock;
գնալ ի —ս, to go to the Indies.
old, worn, worn out;
—ք, old lumber, trash, rubbish;
—տեաց վաճառիչ, old clothes-man.
stove, furnace, oven;
— հալողութեան, բարձր, կոնաձեւ, ցոլացուցիչ, խառնարանի, պառակաւոր, melting furnace, blast furnace, shaft furnace, reverberatory furnace, puddling furnace, muffle furnace.
oldness;
age, old age, decay;
antiquity;
relic of antiquity;
old rubbish;
—ք անւոյ, the antiquities, the ancient monuments of Ani;
— ծերութեան or ալեաց, extreme old age, hoary old age;
decrepitude;
— օձից, the slough or cast off skin of serpents.
to sound, to resound, to boom, to echo;
— պղնձոյ, to toll, to ring, to gingle, to tinkle;
— ծովու, to murmur, to roar;
— հողմոց, to blow, to whistle, to rustle;
— հրացանի, to whizz, to whistle;
— հրետի, to boom;
— բանից, to announce, to spread abroad, to publish;
— զբառս, to pronounce;
ոչ բարւոք — ականջաց, to grate upon, to offend the ear;
— դրամոց, to chink.
sound, noise, rumour;
echo;
— զանգակաց, tinkling, peal, jingle, ringing;
— հողմոց, ծովու, murmur, roar;
— խորտակելոյ ալեաց, rushing, dashing;
— որոտման, rumbling, roll;
— անձրեւոյ, pattering;
— հրոյ, crackling;
— հրետից, boom, roar;
— թմբիկ, roll;
— կառաց, rumble;
— հարազանի, crack;
— զինուց, clash, clang;
— շղթայից, clank, clanking;
— ժամացուցի, tick;
— բարբառոյ, aspiration;
— հանել, to make a noise;
եղեւ —, a noise was heard;
— դրամոց, chink.
cf. Հնչական.
cf. Հնչիւն;
պղնձագործ հնչողութեամբ, with the tinkling of bells and the clash of cymbals.
care, solicitude, concern, trust, custody;
care, anxiety, solicitude, inquietude, mental pain;
—ք անդոհականք, տխուր, gloomy cares;
— առնել, տանել, — յանձին բերել, ունել, to care, to mind, to take care for, to be mindful, cf. Հոգամ;
— ունել, ի մտի արկանել, to care, to be concerned, to reck, to be anxious about;
—ս ցուցանել բարեխնամս, to show or express a lively interest, to take great pains with;
թող ինձ զ—դ զայդ, յիմ վերայ —դ այդ, leave that to me;
— տար վասն բարի անուան, take care of your reputation;
մաշեալ, ծիւրեալ ի —ոց, care-worn.
cf. Հոգիանամ.
soul, spirit, ghost;
the Holy Ghost, Paraclete;
spirit, angel;
soul, person, individual;
soul, breath;
soul, spirit, life, heart;
wind, breath;
sprite, fiend, goblin;
soul, essence, motive, principle, spirit;
meaning, character, spirit;
desire, genius, turn of the mind, disposition, inclination;
երկնային, աստւածային, վեհ, անմահ —, celestial or blessed, divine, sublime, immortal soul;
դիւցազնական, առաքինի, գեղեցիկ, ազնուական, դիւրազգած —, heroic, virtuous, high or elevated, noble or great, tender or sensible mind, soul or spirit;
նուաստ, անարգ, յուզեալ, մոլորեալ —, mean or grovelling, low, vile or ungenerous, troubled, erring spirit or mind;
— բանական, զգայական եւ տնկական, rational, animal and vegetable life or existence;
— իմաստութեան, intellect, spirit of knowledge;
— բանաստեղծական, poetic fire, genius or enthusiasm;
—ք հրեղինաց, heavenly spirits, spirits of light;
—ք խաւարի, spirits of darkness, devils;
հրաժարեալ —ք, the dead, the defunct, the deceased;
դատապարտեալ —ք, the damned;
խաղաղութիւն հոգւոյ, tranquillity or peace of mind, hearts ease;
վեհանձնութիւն հոգւոյ, magnanimity, generosity;
կարողութիւնք հոգւոյ, the faculties of the soul;
հոգւով, in spirit;
spiritually;
feelingly, warmly;
—ք իբր հարիւր հազար են ի քաղաքին կարնոյ, there are a hundred thousand souls or inhabitants in the city of Erzerum;
ճշմարտութիւն է պատմութեան —, truth is the soul or life of history;
մարմին ջանայ հակառակ հոգւոյ եւ — հակառակ մարմնոյ, the flesh is at war with the spirit, and the spirit with the flesh;
խաղաց — տեառն ի վերայ նորա, the spirit of God fell upon him;
սիրել ամենայն հոգւով, to love with all one's heart or soul;
աւանդել զ—ն, to render or give up the ghost, soul or spirit;
փչել, հանել զ—ն, to expire, to die;
աղօթել վասն հոգւոցն ննջեցելոց, to pray for departed souls;
հանգուսցէ տէր զ— նորա, God rest his, her soul;
cf. Ոգի;
հոգւոյ տուն, guest's house.
cf. Հոգած.
cf. Հոլանիմ.
rolling, circular motion, circulation;
case;
— անուանց, oblique cases.
to thicken, to condense;
հոծեալ բերան, thickened utterance.
earth, clay, dust;
ground, land, soil;
land, territory, dominions;
tomb;
նախնական, երկրորդական, երրորդական, անցողական, ողողական —ք, primitive or primordial, secondary, tertiary, transport, alluvial soil or rock;
— թափչի, fuller's earth;
—ի գլուխ լինել, — արկանել զգլխով, to throw dust or ashes on one's head;
ի — իջանել or ննջել, to be buried;
—ոյ եւ պատանաց չլինել արժանի, to be unworthy of burial, of funeral honours;
to be left unburied, without a tomb;
տալ —ոյ զմարմին, to inter, to bury, to entomb.
wind;
air;
չորք —ք, the four winds, four quarters of heaven;
—ք, jaundice;
— շրջանաւոր, monsoon;
—ք տարեւորք, կանոնաւորք, the trade-winds;
հարուած, բաղխիւն —ոյ, gust of wind;
gale;
cf. Ընթացք;
թեթեւ, քաղցր, զովարար, յաջող, անհաստատ —, light or gentle breeze;
soft, fresh, fair, changing wind;
ցըրտաշունչ, կատաղի, մոլեգին, մրրկալից, սաստկաշունչ, ուժգին, ահեղագոչ —, cold, angry or raging, furious, stormy, impetuous, violent, roaring wind;
ի թեւս —ոյ, on the wings of the wind;
— շնչէ, մռնչէ, փոխի, դադարէ, the wind blows, roars, changes, calms or falls;
— գոյ, it is windy, gusty;
— ելանէ, the wind is rising;
հակառակ է —, the wind is contrary;
ընդդէմ —ոյ նաւարկել, to sail against the wind, or in the wind's eye, to sail with a head wind, to haul the wind;
յաջողակ —ով նաւարկել, to sail before the wind, to be to leeward, to have a fair wind, a wind right aft, to scud;
to prosper;
տալ —ոյ զառագաստս, to unfurl the sails, to spread the canvass;
— աջողակ ուռնոյր՝ լնոյր զառագաստս մեր, a favourable wind filled our sails;
տալ —ոյ, to throw to the winds;
շրջել յամենայն —ոյ, to turn with every wind (of fortune), to be a weather-cock, a time-server;
զ—ս արածել, to feed on air, to cherish vain hopes, to build castles in the air;
ջանալ —ոյ, to labour or strive in vain, to lose one's pains;
գնալ զ—ով, to vanish to dissolve into air, to disappear;
զ—ս ժառանգել, to be reduced to one's last shifts, on one's last legs, to amuse oneself with idle expectations, to buoy oneself up with vain hopes;
ըստ շնչելոյ —ոց եւ վարելոյ ալեաց, at the mercy of the winds and waves;
մարգարէքն մեր էին ի —, our prophets prophesied to the wind.
assembly, company, party, troop, band;
— երէոց, herd, drove;
— թռչնոց, flight;
— մեղուաց, swarm.
in troops, by companies;
in crowds;
ծաղկունք հոյլ ի հոյլ դեռափթիթք, a thousand new-budding flowers.
cf. Հպեցուցանեմ.
cf. Հպաւորութիւն.
cf. Հպաւորութիւն.
snorting or rattling in the throat;
— մահուան, death-rattle.
to watch, to abstain from sleep;
to watch over, to guard, to oversee, to take care of, to have an eye upon;
cf. Հիւանդ.
fire, conflagration;
— ի ծովւ, ի նաւի, ship on fire out at sea;
fire on board ship;
— արկանել, հանել զ—, to fire, to set on fire, to give to the flames;
— վառեցաւ, it was burnt;
cf. Հուր;
cf. Ջրհան.
cannon, gun, piece of ordnance;
հաստարան —ի, carriage;
գնդակ —ի, (ռումբ), cannon-ball;
— պղնձի, a bronze cannon;
փոշի —ի, gunpowder;
արձակմունք —ից, cannon shot;
cannonade;
բոմբիւն —ի, report of a cannon;
cf. Հնչիւն;
cf. Թնդիւն;
cf. Հնչեմ;
արձակել —ս, to fire off, to fire or discharge a gun, to cannonade;
անգործ առնել զ— թշնամւոյն, to dismount a gun;
թնդայ, որոտայ —ն, the artillery thunders.
fire-hurling, thunder-striking, fulminating;
— բարկութիւն, thunder.