inconvenience, discomfort, displeasure, vexation, pain, trouble, grief, affliction, sorrow, suffering, torment, tribulation;
—ք ամպրոպաց, tempest, foul weather;
— դառնութեան, bitter grief, desolation;
դժնդակ —ք, great hardships, misfortunes;
ի վշտէն, առ վշտի, առ վշտի վտանգին, through affliction, tribulation or grief;
—ս հասուցանել, to grieve, to pain, to concern, to distress, to cause sorrow, to afflict, to vex;
ի —ս մտանել, to grieve at, to be pained at, to take to heart, to sorrow for, to be afflicted;
— է ինձ, I am greatly concerned at, it is with pain that I;
բազում —ք ի վշտաց հասանէին ազգին, many disasters successively fell on the nation;
ամենայն փափկութիւն հայոց եհաս ի —ս վտանգի, all the pleasures of the Armenians were changed for extreme dangers;
ի վշտի մաշեն զանձինս, they consume themselves with mourning;
չիք ինչ հեշտի առանց վշտի, no joy without alloy.
full of wounds, covered or riddled with wounds, ulcerous;
— առնել, to cover with wounds.
witness, testifier;
voucher;
martyr;
աստուած ինձ —, God is my witness;
— լինել, to be a witness of, the witnesses of, to be admitted as evidence;
— կոչել, to summon as witness;
to invoke or call on to witness;
— առնուլ, to take to witness.
bearing witness with another;
fellow-martyr;
— լինել, to attest together, to vouch for with another.
witness, testimony, evidence, deposition, attestation;
opinion, authority;
certificate;
allegation, citation;
martyrdom;
— յաւիտենից, eternal witness;
— տալ, դնել, to bear witness or testimony to, to testify;
to protest;
— ի մէջ բերել, մատուցանել, to quote, to cite;
ըստ վկայութեան ամենայն աշխարհի, according to universal opinion.
payment, pay, requital, retribution, compensation;
discharge;
acquittance, receipt;
end, finish;
ի —, received;
— առնել, to finish, to bring to an end or conclusion, to accomplish.
to finish, to end, to complete, to bring to an end, to terminate, to carry out, to perform, to fulfil, to conclude;
to recompense, to restore, to compensate;
to pay, to acquit, to discharge, to settle;
to deliver, to release, to free from, to rid of, to disentangle, to set free;
to forbid, to prohibit, to obstruct, to hinder;
— զկեանս, to end one's life, to depart this life, to die;
— զոք ի կորուստ, to despatch, to kill;
— զպարտս, to pay, to settle a debt;
— զհաշիւն, to pay a balance;
գործս —, to despatch business;
զիրս դատաստանին արեամբ —, to condemn to capital punishment;
— զհաճոյսն, to content, to satisfy;
զառաջի եդեալ ճանապարհն —, to finish the journey undertaken;
ոչ ինչ կարացին ի ժամուն —, they could do nothing at that moment;
անձամբ ինչ ոչ կարէր —, he could do nothing alone;
չոր թզով եւեթ զպէասն վճարէր, he satisfied his hunger with dried figs alone;
վճարեցէք զնա ամենայն իրօք, provide for all his requirements;
վճարեաց վասն նորա հայրն, his father resolved to kill him;
տեսից եթէ ըստ աղաղակին վճարեցին, I shall see if their works equal their cry ?
լինել ի միջի եւ չլինել՝ զնոյն վճարէ, to be there or not is the same thing;
աստուածպաշտութեամբ վճարեցին զկեանս, they led a pious life to the end.
to be accomplished, finished;
to be done, effected;
to be paid, discharged, acquitted;
to die;
to get rid of, to be delivered;
— ի կենաց, to finish one's days, to die;
սպառնալիք նորա ինչ ոչ կարացին —, his threats were useless;
վճարեալ է չարութիւն առ ի նմանէ, his malignity is excessive;
այն արշաւան թագաւորին այսպիսի դարձիւ վճարեցաւ, such was the end of the king's journey;
հրեշտակն աւետիս տուեալ կնոջն՝ վճարեցաւ, the angel, having delivered his message to the woman, disappeared;
ընդէ՞ր յարգանդէ ի գերեզման ոչ վճարեցայ, why was I not carried from the womb to the grave ?
անճառելեաւդ ձրիւ՝ մերայնովքդ վճարիս, in exchange for your inestimable gifts, we beseech you to accept our trifles;
վճարել է գործդ, it is a bargain;
վճարեալ է վասն իմ, my business is done, it is all over with me;
յորժամ կամէրն -՝ բարբառ արձակեաց, when he wished to die, he cried out;
ամենայն ինչ վճարեալ է վասն իմ, it is all up with me.
sentence, award, judgment, decree, decision, act, ordinance;
sentence, maxim;
decisive, peremptory;
— բանիւք, with a peremptory voice;
— հատանել, առնել, բերել, ի վերայ ածել, դնել, տալ, to issue a warrant or writ, to sentence, to adjudge, to judge, to declare, to pronounce, to ordain, to condemn;
to deliberate, to decide, to resolve, to decree;
to enact, to order;
— մահու հատանել, ի վերայ դնել, to sentence to death, to sign a deathwarrant.
wrong, prejudice, injury, detriment;
damage, harm, hurt, loss, grievance;
ill, fault, sin, injustice, mischief;
հասուցանել, տալ, գործել, cf. Վնասեմ;
—ուք վաճառել, to sell at a loss;
ի — ուրուք, at the peril, at the loss, at the detriment, at the expense of a person;
ոչ մեծ ինչ է —ն, there is no great harm done;
ի — իւր շրջեցաւ իրն, the affair turned out to his disadvantage;
էր գիր —ու նորա գրեալ, his accusation was written above;
զի՞նչ — է իմ, what fault have I ?
— է քեզ գինին, wine is bad for your health;
որ — գործէ նոյն եւ հատուսցէ, he that does the damage must answer for it.
sympathizing, sensible to another's woe, compassionate, condoling with;
— լինել ումեք, to grieve or condole with, to sympathize in suffering, to partake one's grief, to share in one's affliction, to take pity on, to pity, to commiserate, to compassionate.
confiding, trusty, unsuspicious;
— լինել, to be sure, reassured;
to trust;
— առնել, to strengthen, to reassure, to remove one's fears, to give one's word for;
— եմ զի, I am sure, I am convinced that, I do not doubt that;
— լերուք յիս, rely, reckon on me;
ոչ էր — յերեւելիսս, he had not placed his hopes in wordily things.
brook, rivulet, stream, small river or current of water;
— արտասուաց, արեան, flood, stream;
— ս արտասուաց իջուցանել, to shed a flood or torrent of tears;
բազում —ս արեան հեղուլ, to cause immense bloodshed;
cf. Զեղումն.
peril, danger, risk, chance, hazard, ill, misfortune;
punishment;
—աւ, perilously, hazardously, dangerously;
ի — արկանել, դնել ի —ի, մատնել ի —, to put in jeopardy, to endanger, to compromise;
ի — արկանել զանձն, to put oneself in jeopardy, to risk or venture oneself;
ի —ի լինել, to be in jeopardy, to incur danger, to run risk;
խուսել, փրկել ի —ից, to shun danger, to avoid perils;
նաւն ի —ի կայր խորտակել, the ship was in danger of being wrecked;
— ի վերայ կայր նորա, he was in peril;
— է նմա, he is in danger, he runs the risk of;
—աւ կենացն, at the risk of his life;
—աւ անձինս, at the peril of my life.
chasing, driving out, expulsive;
— լինել, to be driven out, banished, exiled.
banished, exiled;
vagabond, wandering;
uncertain, in doubt, doubtful;
—ք, exile;
anguish;
— առնել, to cause to wander;
— տալ, to deliver up, to betray;
զգազանացն բարս առեր, եւ — ետուր զազնուականութիւնդ, false to your original nobility of soul, you have fallen to the level of the beasts of the forest.
tent, pavilion;
— ժամու, Tabernacle;
— հարկանել, կանգնել, to pitch a tent, to dress a pavilion;
ի —ս բնակել, to dwell in tents;
բառնալ զ—ն, to strike a tent.
revenge, vengeance;
ի —, in return, in requital;
առնուլ, խնդրել, հանել զ—ն, —ս պահանջել, հանել զքէն վրիժուն, to avenge, to revenge, to avenge oneself, to take vengeance, to be revenged, to have revenge;
—ս լուծանիլ, պահանջիլ, տալ, to suffer vengeance, to bear punishment, to pay dear for, to smart for;
ի — նախատանաց դստեր իւրոյ, to avenge his daughter;
առից ի նմանէ զ— իմ, I will revenge myself or him, he shall pay me dearly;
խնդրեաց զ— զրկելոյն, he avenged the wrongs of him who suffered;
հատուցից —ս թշնամեաց իմոց եւ ատելեաց իմոց հատուցից, I will be avenged of my enemies and I will requite them who hate me;
եօթն —ս լուծցէ, he shall be avenged seven fold.
revengeful, vindicative, avenging;
— լինել, to call for vengeance, to be revenged.
fault, defect;
want, privation, deprivation;
defective, wanting, failing in, deprived of;
ոչ — ի ճշմարտութենէ, likely, probable;
— ելանել, գտանիլ, to want, to fail, to miss, to be deprived of;
to be rendered useless, inefficacious, to be deluded, annulled.
anxiety, anguish, restlessness, embarrassment, perplexity, agitation, alarm, trouble;
crisis;
haste, precipitation;
—աւ, in haste, hastily, with all possible speed, in a hurry, hurriedly, precipitately;
anxiously, with anxiety;
— մտաց, grief, anxiety, mental torture, constraint, heaviness of heart, oppression;
— մահու, pangs or agony of death, death-struggle;
արկանել, մատնել ի —ս անհնարինս, to embarrass extremely, to place in a strait, in a scrape, embarrassment or perplexity;
արկանել զանձն ի —, to embarrass oneself;
կալ ի —ի, to be in trouble, anxiety or embarrassment;
հասանել ի յետին —, to be reduced to extremities;
եղիցի — հեթանոսաց, the nations shall be plunged in consternation;
եկն յանկարծակի դողումն եւ —, a sudden fear fell on them;
ամենայն — հասցէ ի վերայ նորա, every kind of grief shall fall upon him;
ըմբռնեալ յանլոյծ — հասանէր, he found himself embarrassed by that insuperable necessity;
— էր նմա յամենայն կողմանց, he was hemmed in by necessities;
— մեծ էր նմա, he had extreme difficulty, he turned on all sides;
հարից զամենայն երիվարս —աւ եւ զհեծեալս նորա յիմարութեամբ, I will turn the horses into stone and their riders will I stultify;
յետին — կալաւ զնա, he was brought to the last extremity;
փոյթ եւ — եղեւ ի ջուրս, the waters rivalled each other.
cf. Տաժանելի.
cf. Տաժանելի.
cf. Տաժանելի.
cf. Տաժանելի.
covered with boards, planks, boarded, planked, floored;
wainscoted;
wooden floor;
scaffolding;
wainscot;
— նաւու, deck;
— առնել, գործել, to wainscot, to plank, to board, to floor.
stretched on the earth;
ի տախտապար արկանել, cf. Տախտապարեմ.
to give, to present, to offer;
to concede, to grant, to bestow;
to provide, to furnish, to lend;
to give up, to deliver, to abandon, to expose;
to make, to render, to produce, to cause;
— զանձն, to apply to, to addict oneself to;
to give oneself up to, to abandon oneself;
— խօսել, to cause to speak;
— պատասխանի, to answer, to reply, to respond;
cf. Պատասխանի;
չ— դուլ եւ դադար, to give neither peace nor rest, to disturb continually;
— իշխանութիւն, to invest or intrust with authority;
վկայագիր, անցագիր —, to deliver a certificate, to grant a passport;
մրցանակ, վարձս —, to decree rewards, to award prizes or premiums;
— ածել, to cause to bring;
— գերեզմանի, to bury, to inter;
— ի բանտ, to put in jail or prison, to imprison;
ժողով —, to come together, to assemble, to reunite, to meet, to hold a meeting;
քարամբք —, to strike with stones;
տաց զքեզ յազգ մեծ, I will make of you a great nation;
տացէ քեզ տէր լինել, may you be!
չէ տուեալ ամենեցուն, it is not every one that can;
զորս ընդ ձեռամբ ձերով ետու, which I put in subjection to you;
ես ետու տանել զուլդ, I have sent the kid;
հօրն իւրում ետ տանել, he sent to his father;
տուր բերել ինձ փայտս մայրս, send me cedar wood;
ետ զանձն իւր երթալ, he went;
զլէգէոնս այսոցն՝ անդնդոց տայ, he sends the legions of devils into the pit;
զպատիժս տայցեն յաւիտենից տանջանաց, they will suffer eternal punishment;
զմեզ ի կորուստ եւ յոչէութիւն տան, they load us with evil and annihilate us;
մի տայք մեռանել, do not leave to die.
aspect;
appearance, look, sight, view;
air, mien, visage, image;
spectacle, representation;
vision, apparition, phantom, spectre, dream;
phenomenon;
contemplation;
theory, idea;
գեղեցիկ —, — գեղոյ, beauty, loveliness;
գեղեցիկ տեսլեամբ, handsome, beautiful, charming;
երկնային —, celestial vision;
— դիմաց, figure, physiognomy;
ի — ածել, to represent, to perform, to put upon the stage;
— լինել աշխարհի, to be made a spectacle unto the world;
— տեսանել, to have a vision;
արար տօն տեսլեան, խաղու, he held a festival with public games;
ի — ամենեցուն, before all men, or all eyes;
եղեւ բան տեառն առ աբրամ ի տեսլեան, God spoke in a dream to Abram;
տեսլեամբ բնութեան պարապեալ, given to the contemplation of nature;
— աչացն է հաւատարիմ եւ ոչ լուր ականջացն, hearing is believing but seeing has no fellow.
deprived, stripped of leaves, leafless;
stripping or despoiling of leaves;
— առնել, to pluck or strip off leaves;
— լինել, to shed or lose leaves.
girt with leaves;
— լինել, to be -.
leech;
blood-sucker;
cf. Բզրուկ;
դնել —ս, to apply leeches.
pike;
spade in cards;
— մօրուաց, fresh beard, down, downy beard;
ի — նիզակի or — նիզակաց, ի սուր — նիզակի, with the lance, with arms;
with lance or spear thrusts;
ի — նիզակի տապալեցի զնա, I brought him down with a lance thrust;
տիգօք աչաց ակնարկել, to glare at, to frown at, to dart an angry or threatening look, to look daggers at;
տիգօք աչաց խաղաց ի վերայ իմ, be sharpened his eyes upon me, he frowned on me.
hurling a javelin;
discobolus, quoit-player;
tilter;
— լինել, to joust, to tilt;
to play at quoits.
God, the Lord;
Sir, lord, master, Mister, Mr.;
possessor, owner, master;
Reverend, Rev.;
ով —, Lord! o Lord! good God! Heavens! goodness! good gracious!
— արքայ, Sire!
— իմ արքայ, o King! o Majesty!
— իմ, My Lord;
— թովմաս, Mr. Thomas;
Rev. Thomas;
— լինել, կալ, to be or become master of, to be lord over, to rule, to overcome, to master;
յամի տեառն, in the year of our Lord, Anno Domini;
յիս տէր, oh my lord! I pray you my lord! tell me my lord!
յի՛ս դարձ տէր, oh king hear us!
— բայի, objective or accusative case;
wounded by a lance or pike;
— առնել, to wound with a lance.
the universe, the whole world, the earth, macrocosm;
ընդ —րս, ընդ ամենայն or բնաւ —ս, ընդ ոլորտս —րաց, throughout the world, every where;
առնել —րս անապատ, to reduce the earth to a waste.
skin-like;
— գործել, to inflate or blow out as a goat's skin.
mire, mud, slime, dirt, filth, soil, slough, muck;
cf. Թաթաւիմ, cf. Թաւալիմ;
ի քարշ ածել ընդ —, to drag in the mud;
to cover with shame;
մաքրել զ—, to rub of the dirt, to perfrigate, to clean, to brush off.
type, model, example, pattern;
manner;
figure, image, form;
expression;
style;
impression, stamp, print, mark;
edition;
—ք կերպարանաց, feature, lineament, character;
—ք մեռելոց, phantom, ghost, shadow;
— կերպարանաց բանից, style;
այսու տպով, in this manner or way;
ի —, similar, like, conform, in the form of;
վաթսներորդ —, sixtieth edition;
բերել զ— ուրուք, իրիք, to be like, to resemble, to have likeness to;
hymen, the virginal membrane.
lordly, imperiously, authoritatively, sovereignly, absolutely;
in effect, properly, truly, verily;
proper, own, real, true, genuine, veritable;
— ազատ, really free;
— հաւատք, true faith;
— բարի, real good;
— խօսելով, properly speaking;
եթէ — կամիս գիտել, if you will to know thoroughly.
to bear sway, to reign over, to rule;
to become master, to seize, to conquer, to occupy, to hold, to possess, to subject;
to predominate;
to become subject, to pass under the rule or dominion of;
տիրելդ ամենեցուն, your power over all;
կամ տիրելո՞վ տիրեցես մեզ, or shall we be subject to your rule?
տիրեսցեն երկրին, they shall possess the earth;
տիրեցին նոցա առիւծքն, they were caught by lions;
յորժամ ի նիւթ ինչ տիրէ հուր, when any thing is set on fire;
ոչ տիրէին նմա տանջանքն, torture had no power over him;
դու տիրես զօրութեանց ծովու, thou rulest the proud waves;
արքայութիւն նորա ամենեցուն տիրէ, (his kingdom embraces all), all shall be subject to his kingdom.
cf. Դելփին.
cheerless, sad, afflicted, grieved, gloomy, sorrowful, melancholy;
sullen, morose, surly, peevish;
sombre, gloomy, dismal, dull, dark, obscure;
— տրտմութիւն գիշերոյն, the thick darkness of the night;
լրջացուցանել զ— գիշերն, to dispel that horrible darkness.
weakness, debility, imbecility, infirmity;
languor, extenuation;
impotency;
indisposition, sickness;
fragility;
cf. Տկարամտութիւն;
— ածել or արկանել զաստուծով, to accuse God of weakness.
infancy, childhood, puerility, childishness;
girlhood, girlishness;
զտղայութեանն ի բաց խափանել, to put away childish things, to renounce puerilities.
discoloured, wan, sallow, pale;
gloomy, sorry, sullen, mournful;
— առնել, to discolour, to cause to fade;
cf. Մոյն.
living, lodging or dwelling in the same house, cohabiting;
neighbouring;
— լինել, to live in the same house, to cohabit.
fond of home, domestic, retired, sedentary;
— լինել, to delight in domestic or sedentary life.
dispensation;
— խնդրել, տալ, ընդունել, to demand, to grant, to obtain a -.