persistence, resistance, patience;
duration;
resisting, persisting, durable, lasting;
ի — or —ս, long, a long time;
ի — անկանել, ձգել, to be prolonged, protracted, to last;
— ունել, to have duration;
ի — կտտել or տանջել, to subject to lingering torture.
cf. Տուգան;
damage, loss, disadvantage, prejudice, injury, wrong;
տուժիւք անձին, at one's expense;
փոխարինել տուժիցն, to indemnify, to recompense.
to carry, to carry away or off, to bear off, to take or convey away, to lead, to bring, to fetch away, to transport;
to drive at, to tend or lead to;
to hold, to contain, to comprise, to include, to comprehend;
to bear, to suffer, to endure;
to carry to an end, to accomplish, to crown;
to be brought, conducted, led;
յինքն —, to appropriate to oneself, to assume wrongfully, to arrogate, to lay claim to;
ընդ միտ —, to take exception or offence at, to find fault with;
— եւ ածել ինչ, to publish, to celebrate, to make public.
torment, torture, punishment, suffering, pain, plague, grief;
—նս ածել ի վերայ or արկանել զգլխով ուրուք, cf. Տանջեմ.
layer, slip, provine, shoot, sprig or a vine, etc;
— առնել, to lay vines, to provine, to propagate the vine by layers, to plant with slips.
to have branches torn away;
to be rooted up or out;
— առնել, to root out, to pull up, to pluck up.
prostrate, fallen down;
cf. Թաւալագլոր;
— յերկիր կործանել, to fall down;
to be struck dead on the spot.
to be fallen down, overthrown, to fall or go to ruin;
to roll, to tumble;
գելոյր տապալէր երկդիմի մտօք, he tortured himself with uncertainty;
տապալեալ անկաւ երիվարն, the horse fell, was broken down;
տապալեցաւ ի մէջ ոտից նորա սիսարա, Sisera rolled under her feet.
burning;
— առնել, to burn, to be burnt.
very hot, burning;
— լինել, to be scorched up.
himself, herself, itself;
he, she, it;
even, equal, identical;
ditto, do, idem or id;
the same, of the same kind, after the same manner, equally, conformably, identically;
մի եւ —, the same;
ի —, ի նմին, together, all at once;
ի —, — ընդ —, ընդ —ս իսկ, ի մի եւ ի —, ի նմին ժամանակի, -ժամայն, —հետայն, soon, very soon, quickly, in the same moment, immediately, directly;
— գործել, to identify.
new-fashioned, innovated, newly found out or invented;
modish, capricious, fantastical;
—ք, fashion, mode, novelty;
նորաձեւս առնել՝ ձեւել՝ մուծանել, cf. Նորաձեւեմ.
newly entered, young;
novice;
—ք, innovation;
—ս նորոգել, to introduce innovations or novelties.
newly elected or chosen;
— աբբայ, a — Abbot-General;
— լինել, to enroll fresh troops, to recruit anew.
music, song, air, tune, melody, strain;
sonnet;
cup, goblet, bowl, mug;
fashion, manner;
bout, time;
երեքսրբեան —, trisagium, agiology;
յօրինել —ս, to modulate, to sing;
հեշտացուցանել զ—ս, to make a sweet concert or harmony;
զյաղթութեան —ս երգել, to sing an epinicion, a triumphal song;
fashion, manner;
bout, time;
զառաջին —ն, յառաջնում —ի, the first time;
ի բազում —ս, ի —ս բազումս, յայլ եւ այլ —ս, more than once, several or many times, over and over again;
ի միումն —ի, once, at once;
all at once;
զմի — եւս, once more;
վասն միոյ —ի, առ մի —, for once;
զայս մի եւս —, more, once again;
յերկարագոյն —օք զբանիւք անկանել, to be prolix, to prolong the discourse;
յերկարագոյն —օք, long, a great while or time;
զվեց օրն մի մի —, once a day for six days;
լուր զայս վերջին —, hear for the last time;
cup, goblet, bowl, mug;
— ոսկի, golden cup or goblet.
accompanist;
— լինել, to accompany.
of little consequence, inconsiderable, few in number;
lesser, smaller, very slight, weak, little;
thin, slender;
base, low, vile;
not so much, less but little, not over;
ոչ ինչ —, not less, not fewer;
յաւէտ կամ —, more or less;
ոչ յաւէտ եւ ոչ —, neither more nor less;
— առնել, cf. Նուազեցուցանեմ.
to faint, to fail, to lose one's senses, to fall fainting, to fall into a swoon, to swoon or faint away;
to languish, to grow weak, to wear oneself out;
to diminish, to grow less, to decrease;
to become dim, obscure, to be eclipsed;
—ղեալ անկանել, to fall senseless;
—ղի սիրտ իմ, my heart grows faint within me.
cf. Նուք;
ի — երիվարի ելանել, նստել, to mount on horseback, to take horse.
aid, assistance, succour, help, favour, subsidy, support, relief, resource, means;
ի —, in support of, on behalf or in favour of;
— մատուցանել, to aid, to succour, to help;
to care, to take care;
— լինել, cf. Նպաստեմ.
aim, butt, level, end;
premium, prize;
object, goal, end, scope, view, purpose, design, intent;
կէտ —ի, aim;
ուղղել ի —ն, to take aim at, to aim, to level at, to point;
հարկանել ի —ն, to hit the mark;
to attain one's end;
առնուլ կամ յափշտակել զ—ն, to obtain the premium, to win the prize.
cf. Նստելի.
sabbath, sabbath-day, day of rest;
repose, rest;
saturday;
week;
աւագ, մեծ —, holy saturday;
աւագ —, holy week;
— —ուց, the grand or holy sabbath;
—է ի —, ի —ու —ու, every week, weekly;
— ի —է, from one sabbath to another;
վարձել ի —ս, to let weekly;
պղծել զ—, to break the sabbath;
խտրանք —ու, sabbatism;
ըստ —ու ճանապարհի, a sabbath day's journey;
—ու, on the sabbath-day.
profit, interest, fruit, gain, lucre;
advantage, good, benefit, utility, emolument;
interest, usury;
— օգտի or օգտութեան, utility;
սէր —ու, love of lucre;
ի — օգտի իւրեանց, for their advantage;
for the benefit of them;
ոչ առ ի — ինչ օգտի բարբառիմ, be sure I speak disinterestedly;
ի —ս հարկանիլ, —ու զհետ լինել, կրթիլ, մտանել, to become avaricious, to be greedy of gain;
— բերել, to be profitable, to profit, to produce gains;
բառնալ զ— ուրուք, to clip a person's profits or gains;
ի — ածել, to invest, to put out at interest, cf. Շահեցուցանեմ;
some dance;
—ս առնել, to dance;
shah;
— պարսից, Shah or king of Persia.
cf. Շահավաճառութիւն;
trader, merchant;
— լինել, to trade, to traffic, to deal.
to gain or profit by, to make a profit, to draw an emolument from;
to obtain, to win, to carry away or off;
բազումս —, to gain much, to make a great profit;
— զկեանս, to escape, to save oneself from peril;
— զմահ, to escape death, to have a narrow or hair breadth escape;
— զվիշտս եւ զվնաս, to avoid this harm and loss, not to suffer, to escape suffering;
— զոք, to edify, to set a good example;
չիք ինչ շահելոյ, there is nothing to be gained.
root or stalk;
bunch, nosegay, bouquet;
— հրեղէն, bouquet, girandole, crowning-piece;
—ս յօրինել, to make a nosegay.
oven;
bake-house;
kiln;
ծակ փռան, kiln-hole;
— հացագործի, baking-oven;
— խորովածոյ, Dutch oven;
— հասարակաց, common, parish oven;
— խոհակերոցի, kitchen-range;
— խնայողական, economical stove, soup-kitchen;
— կղմինտրի, brick-kiln;
— կրելի, portable oven;
portable air furnace;
ի — or փռան, in the oven;
ջեռուցանել զ—, to heat the oven, to charge, to fill;
արկանել ի —ն, to put in the oven;
cf. Թի.
breath, wind;
intestinal gas, fart, wind, flatulency, windiness;
swelling, puffiness;
turgidness, bombast;
— հպարտութեան, gust or fit of pride;
անձայն —, noiseless fart, fizzle, foist;
—ս արձակել, հանել —ս, to fart, to let a fart, to break wind;
(անձայն) to fizzle, to foist;
— արձակող, farter;
fizzler, foister.
little, small;
few;
inconsiderable, trifling;
minor;
— ինչ, — մի, somewhat, a little;
փոքու իմն, in few;
almost;
յետ փոքու, զկնի փոքու ինչ, յետ — ինչ, shortly after, in a short time, shortly;
ի փոքուստ, from small matters;
ի փոքուն, in small things;
ի փոքուստ or փոքրուստ, in infancy, yet young;
— —, առ — —, ըստ փոքու փոքու, առ ի — —, by little and little, little by little, by degrees, insensibly;
— մի յառաջ, shortly before;
— մի եւս՝ եւ, — միւս եւս, — ինչ՝ եւ, little was wanting, there was little wanting to, almost, nearly;
— միւս եւս եւ անկանէի, I was very near falling in;
— մի եւս սասանեալ էին ոտք իմ, my feet were near sliding;
— ինչ համարել, վարկանիլ, — իմն թուիլ յաչս, to hold as trifles, to consider as insignificant;
ի փոքունս յարեալ հայիլ, to stand upon trifles, to lay much stress upon things of no importance.
pusillanimous;
shortwitted, shallow, weak-minded;
light, easy;
բեռն —, light burden;
— առնել, to lighten, to lessen, to ease.
cloth, table-cloth;
— սեղանոյ, altar-cloth;
սփռել զ—, արկանել —, to lay the cloth;
բառնալ զ—, to remove the cloth.
froth, foam, scum;
slaver, drivel;
— օճառի, soap-lather;
— ի վեր բերել, to froth, to foam;
ի բաց առնուլ or բառնալ զ—ն, to skim, to scum, to despumate.
to undo, to unmake, to untie, to loosen, to unbind, to detach, to disjoin, to disunite, to dissolve, to resolve;
to destroy, to demolish, to beat down, to take to pieces, to take asunder, to dismount;
— զկարեալն, to unsew, to unstitch, to rip up;
— զհիւսեալն, to unweave, to unravel;
— զբեռինս, to unpack;
— զբարձս, to dislocate, to put out of joint, to disjoint;
— զազդերս, to make hip-shot, to dislocate one's thighs;
— զոք յաթոռոց, to depose from the throne;
— զբարեկամս, to part, to separate, to sever;
զկնի քակելոյ տօնիցն, the holidays being finished.
cf. Քակտելի.
cf. Ձեռնադրելի.
he-goat, goat;
weedings;
— հանել, cf. Քաղահան առնեմ.
weed;
hook;
— առնել, to weed, to hoe, to pluck up weeds;
to scan, to sift, to pick out, to select, to choose;
— հեղձոյց լինիմ, to be choked by weeds.
townsman, inhabitant of a town, citizen, cit, burgess;
— լինել, live in a town.
galbanum;
— երեւելի, transparent -.
hunger;
hungry;
— դժնդակ, ուժգին, անհնարին, violent, canine, ravenous, appetite, or hunger;
յուղել զ—, to excite, sharpen or quicken the appetite;
—իւ հարկանիլ, to be hunger-beaten, to be or feel hungry;
մեռանել առ —ոյն, to starve, to die of starvation;
հարկանել զ—, to stay or satiate hunger.
sweet, delicious;
mild, pleasant, agreeable, charming, amiable, affable, dear, be loved;
sweetness, honey;
— or —ցունս, sweetly, softy, gently, pleasantly, nicely;
— հայեցուածք, mild, looking;
— բնաւորութիւն, good temperedness;
— բարք, gentle manners;
— յիշատակ, pleasing remembrance;
— է տեսանել, it is pleasant to see;
— է նեաց, it is a pleasure for them to;
— է ինձ, I should like;
— էր մեզ տեսանել, we saw with pleasure.
sweetness, suavity;
saviour;
softening;
gentleness;
affability, meekness, amiability, benignity, amenity, urbanity;
քաղցրութեամբ, sweetly, softly, gently, mildly;
քաղցրութեամբ օձն ի ծակէն ելանէ, a smooth tongue draws (gentleness is better than force).
pace, step, stride;
— մի ոտին, a foot of earth;
— առ —, — —, step by step;
ընդ — —, at each step;
հազար —, mile;
առնուլ զառաջին —, to take the first step, to break the ice;
—ս փոխել, to step, to walk;
եւ — առ —յուշիկ ընթաց՝ վարեալ տանի քաջ անդր ի բաց, fair and softly goes far in a day.
more than, more, under, beneath, over;
as, as well as, as much as;
or;
—եթէ, —թէ, that;
more, than;
անդր —, further, beyond;
ոչ ոք — զնա, no one but he;
առաւել -զե րեսուն եւ հինգ ամք են իմ, I am more than thirty five years old;
զքեզ ըն տրեաց -զազգս ամենայն, he chosed thee before all the nations;
պատրաստ եմք մեռանել —անցանել ընդ օրէնս հայրենիս, we are ready to die, rather than violate our country's laws;
հասաւ — զամենայն սուր, much keener than any other sword;
ո՛րքան քաղաղութիւն է ի տունս շինականաց — ի տունս թագաւորաց, when will peace reign alike in the cottage and in the palace !.
for, because, since, considering that, whereas, inasmuch as, though;
քանի —նոյ or նւոյ նիք նեաց, how! how much!
what? how much? how many?
quantity;
— անգամ՞, how many times?
— առաւել, —եւս, how much more! with still more reason;
— ամաց է՞, how old is he?
— ժամանակք են, how long is it?
— մարտ պատե րազմի մղեցաք ! how often have we fought !
ն — աւուրս, in how many days?
ո —, ի —սն ամսոյն, on what day of the mouth ?
— ինչ պարտիս՞, how much do you owe?
— գնոյ or քանո՞յ վաճա ռեցեր, how much did you sell it for ? at what price did you sell it ?
քանո՞յ գնեցեր, how much did you give for it ? at what price did you buy it ?
— մի, some;
աւուրս — մի, some days;
քանի՛ քանի, how ! how much ! how often ! how many times !
քանի գեղեց կացար եւ քանի քաղցրացար, how fair and how pleasant art thou !
—գեղեցիկ, է առաքինութիւն ! how lovely is virtue !
ոʼհ, — վեհ է հայրենասիրութիւն ! how sublime is patriotism!.
cf. Քանի;
— ! — եւս! — առաւել՞, how much more! with still more reason.
having talents;
of the weight, or value of a talent;
cf. Սնակուշտ;
ի — բերել, to cause the coupling of animals;
cf. Քարշ;
cf. Պատիւ;
false religion, sect;
cf. Փուշ.
encouraging, inspiriting;
— լինել, —ս մատուցանել, տալ, to rouse the courage, to give heart to, to inspirit;
cf. Քաջալերեմ;
—ս առնուլ, to pluck up courage, to take heart, to cheer up.
aira, hair-grass, kockle;
darnel, zizania, tares;
weeds;
— ցանել, to sow dissension, to create differences.