cf. Խոճկոր.
cf. Խոճկոր.
cap or hat-maker, hatter.
warlike, martial, brave, valiant;
troubling, perturbing, seditious, factious.
seditious, factious, turbulent;
— ստահակութիւն, cf. Խակագործութիւն.
sedition, revolt, rebellion.
immature judgment, puerility.
to cook.
leather-dresser, currier;
tanner.
to curry, to tan.
tannning.
stinging, furnished with a sting.
to be moved, touched, affected.
cf. Խանդանք.
wicked, villanous.
embroiled, disordered, intricate, confused;
confusedly, disorderly, pell-mell.
to throw into disorder or confusion;
to embroil, to confuse, to perplex, to disturb.
confusion, disorder, disturbance, embroiling, perplexity.
cf. Խառնափնդորութիւն.
dark, murky, dim.
accustomed to darkness.
voluntary.
girdled;
enclosed.
spontaneous, voluntary, free.
cf. Կամաւոր.
cf. Կամովին.
cf. Կամովին.
free-will, spontaneity.
cf. Կայուն.
upright, standing, erect.
lamp-maker.
having a lamp.
regular, methodical.
to regulate, to rule, to put in order.
regulator.
regularization.
currier.
currying;
cf. Խաղախորդ.
to clear away any obstacles;
to break a treaty, to repudiate obligations.
bound, detained, captive, prisoner.
plumber.
lead-works or lead-manufacture.
furnished with a quiver, (archer).
cf. Կապուտակագոյն.
coach-maker.
carriage-train or waggon-train;
railway train;
— երթի, down-train;
— դարձի, up-train;
երագնթաց կամ յամրնթաց —, fast, slow train;
հապճեպ, կայական, համաշխարհիկ, բեռնակիր or երթեւեկաց, զբօսանաց —, express, stopping, mixed, goods or luggage, passenger, excursion train;
տեղափոխիկ —, carriage-truck;
եհաս ահա հինգ եւ կիսոյ ժամուն —, the half past five o'clock train is just arrived;
cf. Երկաթուղի.
suspicious, distrustful, diffident, doubtful;
— լինել ումեք, to become suspicious of.
improved;
improving.
to finish;
to improve, to perfect.
cf. Անբեղնաւոր.
cf. Անբեղնաւոր.
cf. Անդղորդելի.
cf. Անդորր.
cf. Անդրիագործ.
odd, not a pair;
different, dissimilar;
— գործել, to spoil the pair, to render dissimilar.
unbaked;
— սափոր, urnnot baked.
relation, kinsman or kinswoman;
մերձաւոր —, next of kin;
like, analogous.
cf. Ալեւորութիւն.
cf. Ածխագործ.
eye;
sight, look;
bud, germ;
hope, expectation;
opinion, suspicion;
յականէ անուանէ, by name, specially, expressly;
յական թոթափել, in the twinkling of an eye, instantaneously;
— առնուլ, to show a respect of persons, to be partial, cf. Աչառեմ;
զակն արկանել, to cast eyes upon, cf. Անտեսեմ;
յակն արկանել, to show;
to review, to read;
ընդ ակամբ ակնարկել, to scowl;
— ունել, to hope, to expect, cf. Ակնկալեմ, cf. Յուսամ;
— յայտնի, — յանդիման, in presence of, visibly, openly;
— յանդիման առնել, to represent, to lay before;
առ ական դիպել to see by accident;
առ ականէ, ostentatiously;
յ— առնուլ, to have an eye to, to watch, to take care of;
—ի խոնարհ, quite confused, cf. Ակնկոր;
կորովաբիբ —, Argus-eyed, piercing eye;
— կառուցեալ հայել, to look fixedly;
տալ ակն, cf. Նայիմ, cf. Նկատեմ;
ակն դնել, cf. Ցանկամ;
ակն ածել, cf. Պատկառեմ, cf. Ակնառեմ, cf. Ամաչեմ, cf. Խնամեմ;
spectacles;
spy-glass;
ակնագործ, spectacles-maker.
circle, assembly, company;
banquet, feast;
mattress, canopy-bed, sofa;
— առնուլ՝ բոլորել, to assemble, to sit in a circle;
to feast together.
wheel;
— մեքենայի, — of a machine;
— յեսանի, grindstone;
— խորտկաց, jack;
— տղայոց, gig;
— առաջակողման նաւին, capstern, capstan.
to fall;
to chance, to happen;
to descend, to flow;
to steal away, to slip away, to escape;
to fall to ruin, to decay, to be impaired, to decline, to fail;
to place one's self, to fix one's self, to belong, to have relation to;
to put down, to deposit;
to pass away;
— ընդ, to undergo;
to sink under;
— երեսաց, to be put out of countenance, to be abashed;
— զբանիւք, to hold a long discourse;
— յոք, to associate with (any one), to be intimate with, to confide in;
— ի միտս՝ զմտօք՝ ի սիրտ, to remember, to recall, cf. Յիշեմ;
— ի ճանապարհ՝ իչու՝ յուղի, to voyage, to travel, cf. Ուղեւորեմ;
— ի վերայ, to come upon unawares, to attack, to surprise;
— ի մտաց, to become made, to lose one's reason, cf. Խելագարիմ, cf. Յիմարանամ;
— ի կենաց, to die, to lose one's life;
— ի յուսոյ, to lose hope, to become desperate;
— ի վերայ երեսաց, to fall upon one's face, to prostrate;
— յոտս ուրուք, to throw one's self or fall at the feet of some one;
— ի ձեռս ուրուք, to fall in the bands or power of some one;
— ընդ ումէք՝ ընդ միմեանս՝ այր ընդ այր, to come to blows, to fight, to combat, to quarrel, to dispute;
— յիշխանութենէ, to lose one's authority, to fall from one's power.
bed;
mattress;
nuptial couch;
— անպիտան, անարդ, truckle-bed;
խորշ անկողնոյ, alcove;
դնել յանկողնի, ննջեցուցանել, to put to bed;
գնալ յ—, ննջել, to go to bed;
փետրալից —, feather-bed;
յարդալից —, straw-bed;
—ս արկանել, to make a bed;
մտանել յ—, to go to bed;
յառնել յանկողնէ, to get up;
յարդարել զ—, to make the bed;
անկեալ դնել յանկողնի, to take to one's bed.
man;
husband, spouse;
person;
youth, young man;
— երեւելի, personage;
— իւրաքանչիւր, every one, every person, every body;
— ոք, a person, some one;
— ընդ արամբ, — զարամբ, in competition;
with emulation;
— ցընկեր, one to another;
ընդ — եւ ընդ կին, the men as well as the women, both men and women;
առ —, յայր, each person, a head, a man;
առն տալ, to marry;
առն՝ արանց լինել, to get, to be married;
վատ արանց, coward;
քաջ արանց, brave, courageous;
— խաղաղութեան, peaceful man;
— գործոյ, ingenious, active man;
— զօրութեան, valorous man;
— մահու, guilty, worthy of death;
— պատերազմի, belligerous, warlike, martial;
արք արեանց, sanguinary, bloody men;
— Աստուծոյ, man of God.
another, other;
different, unlike;
some;
—ով ճանապարհաւ, by another way;
—ով օրինակաւ, in another manner;
—ոք, another;
եւ ոչ — ոք, even another;
յայլմէ կողմանէ, another side, the other side;
— է ասել եւ — գործել, it is one thing to say, another to do;
եւ այլն, —ովքն հանդերձ, and so on;
— ընդ այլոյ, one for another, pellmell;
— յայլմէ լինել, to lose one's presence of mind, to be overcome by joy or fear;
ոչ — իւիք, in no other way;
— ընդ —ոյ ասել, to say equivocally, ambiguously.
transformed, transfigured;
changed, metamorphosed;
different, unlike;
disguised, masked;
յայլակերպս, incognito, in disguise;
յայլակերպս լինել, to be masked, to be in disguise, to disguise ones self;
to be transfigured;
to be metamorphosed, to be transformed;
— յորջորջումն, allegory, metaphor.
allegorical;
— յորջորջումն, allegory.
cf. Անձեռագործ.
rain;
— իջանել, to rain;
— արտասուաց, a flood of tears;
յորդ —, violent, pouring rain;
անձրեւաչափ (գործի), rain-guage.
cf. Զազրագործ.
basket;
— մի, a — full;
— զգեստուց, գործոյ, պտղոյ, հացի, clothes-basket;
— գործոյ, work-basket;
— պտղոյ, basket of fruit;
— հացի, bread-basket.
to avert, to scatter, to distract;
to render useless;
to mislead, to deceive;
to pervert;
ի տխուր խորհուրդս —, to have the spleen or blue-devils;
յախտս իւր —, to give a loose to one's passions;
զանձամբ —, to come to one's self again, to recover one's self.
paschal;
ընդունել զ— հաղորդութիւն, to receive the Sacrament at Easter.
to awake, to raise;
to move, to incite, to reanimate, to sharpen, to revive;
— յանկարծ (ի քնոյ), to startle out of one's sleep;
— զաչս ուրուք, to open one's eyes;
to comprehend, to become aware of;
— զախորժակ, to make one's mouth water;
cf. Ախորժակ.
to beat down, to beat, strike, to knock, to thump;
— զգետնո, to beat down, to throw on the ground, to strike down;
— զգլուան զորմով, to strike one's head against the wall;
— որգամբք, to breed worms (in the members).
cf. Զարմացումն;
wonder, miracle;
cf. Զարմ;
զարմանալ —ս, —ս առնել or համարիլ, ընդ —ս գալ, to be astonished or amazed, to be struck with admiration, to wonder, to marvel;
ի զարմանս ածել՝ կացուցանել, to astonish, to amaze;
ի զարմանս ըմբռնել, to strike with amazement;
որպիսի՛ — կալան զիս մինչ ..., what was my surprise when...;
— կալան զամենեսին, they were all amazed;
զի՞նչ — իցեն, what is there astonishing in that ? — են, it is wonderful, strange, surprising;
չեն ինչ —, ոչինչ են —, there is nothing wonderful in that;
no wonder, no marvel.
very or more circumspect, very strict, rigorous;
more sure;
— առնիցէք զորդիսն Իսրայէլի ի պղծութեանց նոցա, you shall cause the children of Israel to avoid their uncleanness.
hurtful;
to be avoided;
cf. Զգուշաւոր;
sober, moderate;
— կենցաղ, կեանք, ascetic life.
sliness, precaution, circumspection, consideration, guard, watch, attention, measure, constraint, preservation, management, heed, admonition, defence;
discretion;
exactitude, accuracy, punctuality;
foresight;
reserve;
diet;
sobriety;
դնել ի զգուշութեան, to heed, to assure;
դնել ծովու —, to set a bar to the sea, to put a dyke;
— տալ, to prohibit, to forbid;
— ի կերակրոց, diet, regime;
յառաջատես —, foresight;
— եղեալ նմա՝ զոր նայն խոկայր, he having divined his thoughts;
զգուշութեամբ, cf. Զգուշաբար.
intemperate, lewd, debauched, luxurious, dissolute, spoiled;
slippery, lubricous, inconstant, voluble;
frail, weak;
—ք են ճանապարհք նորա, his ways are dissolute.
to abandon ones self to luxury, excess, debauch, to be dissolute;
to be intemperate, licentious, prodigal, extravagant;
— ի դինւոջ, to drink hard, to gormandize;
ըստ մոլորութեանն Բաղաամու զեղխեցան զհետ վարձուց, they ran greedily after the error of Balaam for reward.
to spoil, to ruin;
to abuse, to deceive, to delude, to seduce, to beguile;
to rob, to steal, to ravish;
զեղծեմ զգատաւորս (ընչիւք), to corrupt judges.
cf. Զեղանիմ;
— խնդութեամբ, to be filled with joy;
— ծովու, to be at the flood;
— իմիք ի յուշոյ, to slip one's memory, to forget;
— զոմամբ, to embrace, to clasp to one's bosom;
զեղաւ սիրտ նորա, his heart swelled with emotion, overflowed, outpoured itself.
affluence, abundance, exuberance;
breaking out, overflowing, defluxion;
shedding, effusion;
jet, eruption;
— խնդութեան, transport, rapture;
— շնորհաց, fullness or abundance of grace;
— սրտի, overflowing, outpouring, effusion, largeness of heart;
— վտակաց, overflowing or inundation.
regret, compunction, penitence;
remorse;
repentant, contrite;
— լինել մտաց ուրուք, to scruple;
to have qualms of conscience, to be smitten with remorse;
— լինել ումեք, — ապաշաւ անկանիլ ի միտս, զղջի ունել զոք, ի — գալ, հարկանիլ, ի — ապաշաւանաց գալ, ընդունել, to repent, to afflict one's conscience;
ի — ածել, — բերել, to cause to repent, to reform;
որպիսի՜ — կալցի զմեզ, how we shall repent!
to creep;
to swarm;
to crawl;
— եռալ, to burn, to be fervid;
— ցանկութեամբ, to burn with concupiscence;
յամենայն զեռնոց որ զեռայցեն ի վերայ երկրի, from all creeping things that creep upon the earth.
arm, weapon;
armament, armour, munition, harness;
հին —ն, woman, female;
— եւ զարդ, armour, arming;
— ի ձեռին, in arms;
armed, arms in the hands;
զինու զօրութեամբ, with arms;
hy main strength;
—ս կրել, to carry, to bear arms;
ի — գնալ, ընթանալ, դառնալ, — առնուլ, զգենուլ, ի վեր առնուլ, ի — վառիլ, to fly to arms, to buckle on one's armour, to take up arms, to arm one's self;
— առնուլ ընդդէմ, to bear arms against;
ի — վառել, to put under arms;
ի բաց թողուլ զ—ս, to lay down one's arms;
հրաման կրելոյ —ս, license to shoot;
հրաթափ —ք (հրազէնք), fire arms, guns, muskets, rifles;
հատու —ք (սուսեր սուին), side arms, weapons, cutting, edge;
վառեալ ի — եւ ի զարդ, armed from head to foot;
առաջին փորձ զինուց, one's first passage in arms;
այր զինու, man at arms;
ազգ կիրթ ի հրահանդս զինուց, a nation inured to war;
ի — ! ի -! to arms! — ի վեր ! — յառաջ ! — ի վայր ! carry, present, ground arms ! կազմ ի — ! ready ! — կալէք, — առէք, — ի ձեռս ! support arms! սպամամել զինուք, to put the sword;
ելանել ընդ —ս, cf. Ելանեմ;
դուլ զինուց, a truce;
սահմանք քաջաց —ն իւրեանց, the arms of the brave decide the limits of their power.
for, because, in order that, to the end that;
that;
զի՞, what? what thing? why? for what reason? զի՞ կայ իմ եւ քո, what do you want, or what do you want of me ? զի՞ է զի, what is the motive for which? why? what is it ? why then ? զի՞ է զի յարեւու եկիք այսօր, how happens it that you are returned before sun-down? քեզ զի՞ փոյթ է, what does it matter to you ? զի՞ է որդեակ, what do you want my son?
զի՜, how! how much! զի՜ անգութ ես, how cruel you are! զի՜ բարի կամ զի՜ վայելուչ, how good and how pleasant!
to calm one's self, to relent, to grow tranquil, to yield, to cool, to comply;
to acquiesce, to listen, to condescend, to connive;
to become extinct;
— յառաջին զուարթութենէն, to lose one's cheerfulness;
— յաղաչանս, to be moved by entreaties, to acquiesce in, to comply with, to yield to;
զիջանէր տակաւ երթայր ջուրն եւ թուլանայր յերկրէ, the waters returned from off the earth continually;
էջ եւ զիջիր ի խորս երկրի, yet shalt thou be brought down unto the nether parts of the earth.
after, since;
behind, hack, backward;
after, since, then, afterwards, hereafter, underneath, behind, one after another, next to, subsequently;
Տրայիանոս կալաւ զինքնակալութիւնն — Ներուասայ, Trajan was emperor after Nerva;
— միմեանց, զմիմեանց կնի, մի զմիոյ կնի, one after the other, subsequently, blow upon blow;
— երկուց ամաց, two years ago;
— ոչ բազում աւուրց, some days after;
— ապա, at length;
զերիս ամս ամ զամի —, during three successive years;
եկայք — իմ, follow me;
որ զմեր կնի ոչ շրջի, who is not of us;
զդուռն ձգել — իւր, to shut the door behind or after one;
մի զմիոյ կնի կցեալ, one tied to another;
linked;
եւ որ ինչ — այսորիկ, եւ որ —, and so on, & etc.;
— բնութեանս, suitable or according to the nature, natural, like nature;
— գալ, գնալ, երթալ, ընթանալ —, to follow;
— պնդիլ, մտանել, լինեմ, to pursue, to follow up, to hunt, to persecute;
— խոտորիլ, to be allured;
to be carried away;
մոլորիլ — խրատու, to be swayed by bad advice;
— կամաց իւրոց ածել զոք, to make the slave of one's will.
cf. Զոհագործ.
cf. Զուարթ;
joyfully, gaily;
— են աչք նորա ի գինւոյ, his eyes are merry with wine.
to be joyful, to rejoice, to be diverted;
to rouse one's self, to give one's self up to gaiety;
to shine, to enlighten, to cheer up, to be kindled;
to be vigilant, sober, to watch;
— ի գինւոյ, to be seasoned with wine;
զուարթացեալ ի գինւոյ, tipsy, cf. Գինի;
զուարթացաւ սիրտ նորա, his heart was merry, expanded, dilated;
զուարթացան երեսք նորա, countenance brightened up;
— հրոյ, to relight, to rekindle.
parallelogram;
— զօրութեանց, — of forces;
— յօդաւոր, parallel joint.
cf. Զուգաւորեմ;
to sum up;
— զկերակուրս, to season, to flavour;
— զսապատ, to make basket-work;
— զոք ընդ աշխարհ, to join in wedlock.
cf. Զրահաւորիմ.
to dazzle, to charm;
to effeminate;
գեզ նորա զօշոտէր զաչս ամենեցուն, her beauty attracted every one's gaze.