redundant, superfluous, excessive;
trascendent;
more, rather;
too much;
— եւս, more, over and above, besides, so much, the more, cf. Աւելի, cf. Առաւելապէս, cf. Առաւելագոյնս, cf. Մանաւանդ;
— քան, more than;
— քան զ—, —ագոյն, more and more, too much;
— եմ, լինիմ, գատնիմ, cf. Առաւելում.
ԱՌԱՒԵԼ ԱՌԱՒԵԼ ԵՒՍ. περισσός, περισσώτερος. abundans, amplior, major, κρείσσων կամ κρείσσον, melior, -ius. Աւելի. յաւելեալ. աճեցուն. մեծ. շատ. սաստիկ. էւել, էւելի. կամ Առաւել եւս. իբր մեծագոյն. բազմագոյն, լաւագոյն. գերագոյն. ա՛լ աւելի.
Զի ցուցցէ զառաւել մեծութիւն շնորհացն։ Տալ զառաւել շնորհս։ Վասն առաւել գիտութեանն։ Յառաւել տրտմութենէն, կամ ի սիրոյն։ Առաւել եւս պարկեշտութիւն, կամ պատիւ։ Առաւել եւս պատարագօք քան զնոյնս։ Յառաւել աւետիսն օրինադրեցաւ։ Եթէ թագաւորի, իբրեւ առաւել ումեք (այսինքն առաւելագունի, կամ վսեմագունի)։ Բազմապատիկս եւ առաւելս արասցէ սիրով (յն. բազմապատկեսցէ եւ առաւելուցու). եւ այլն։
Յառաւելսն յորդորել։ Առաւել փառաց հասանել։ Յառաւելն փոխին ի կեանս։ Ի կենդանութենէ յառաւել փոխադրեալ կենդանութիւն։ Յառաւել փարթամութիւնս անցանել. (Ագաթ.։) (Պիտ.։)
Առաւել ինս յաւելուլ եւ վաստակել. (Փարպ.։)
Յառաւել հպարտութենէն. (Եզնիկ.։)
Սակաւ հատուցումն առաւել պարտուցն. (Նար. լ։)
Գտանի եւ հոլովականն.
Ընդդիմակաց բանիւք առաւելօք (կամ առաւելովք). (Ճ. ՟Ա. ՟Բ։)
Չասեմք, թէ առաւելօքն (այսինքն բազմօք) պակասագոյն. (Բուզ. ՟Գ. 9։ եւ Կորիւն.։)
Եւ զայս առաւելովքն արկ ի քնին. (Ոսկ. ես.։)
ԱՌԱՒԵԼ ԵՄ, կամ ԼԻՆԻՄ, կամ ԳՏԱՆԻՄ. cf. ԱՌԱՒԵԼՈՒԼ.
ὐπερκείμαι. excello, superjaceo. (Առակ. ՟Լ՟Ա. 29։ Եզեկ. ՟Ժ՟Զ. 46։ ՟Ա. Կոր. ՟Ժ՟Ե. 58։ ՟Բ. Կոր. ՟Ա. 5։ Փիլիպ. ՟Ա. 9. 26։ ՟Ա. Տիմ. ՟Ա. 14։)
Որքան առաւել ես ընչեղութեամբ, այնչափ նուազ ես սիրով. (Բրս. ընչեղ.։)
μᾶλλον, περισσῶς, ἑπὶ πλεῖον. magis, potius. Աւելի եւս. յաւելուածով. առաւելութեամբ. լիով. կարի յոյժ. յաւէտ. մանաւանդ.
Առաւել բարձրացոյց։ Առաւել փութասջիք։ Առաւել զուարթացոյց. եւ այլն։
Զոմանս առաւել լուսաւորել, եւ զոմանս նուազ. (Սահմ. ՟Ը։)
Առաւել պարտ եւ արժան է զայրանալ. (Պիտ.։)
Տարածեցայ առաւել իբր վիհ. (Նար. ՟Ի։)
Կամ Աւելի քան զչափ.
Մի՛ ճարտարեր առաւել, զի մի՛ թիւրեսցիս. (Ժղ. ՟Է. 17։)
Ի զգուշանալն առաւել՝ յաւէտ վնասեցաւ. (Նար. ՟Ծ՟Ե։)
ԱՌԱՒԵԼ, կամ ԱՌԱՒԵԼ ԵՒՍ, կամ ԵՒՍ ԱՌԱՒԵԼ. Առաւելապէս. եւս քան զեւս. մանաւանդ. յաւէտ. ա՛լ աւելի.
Պաշտօնեայք քրիստոսի՞ իցեն, առաւել եւս ես. եթէ վաստակօք, առաւել. եթէ գանիւք, եւս առաւել։ Մի միայն ի գալստեան իմում, այլ առաւել եւս այժմ։ Ես եկի, զի զկեանս ունիցին, եւ առաւել եւս ունիցին. եւ այլն։
Առաւել նոքա գտան կարօտեալ մարդասիրութեան. (Նար. ՟Ժ՟Գ։)
Առաւել յորդորէ այս. (Շար.։)
Եւս առաւել զյորդորումն սիրոյ. (Ժմ.։)
Ամենայն իրաց հաստատութիւն՝ առաւել երկուք այսոքիւք են. (Պիտ.։)
ԱՌԱՒԵԼ ՔԱՆ. նախադր. կամ ա. Գեր քան. գեր ի վերոյ. վերագոյն. առաւելագոյն. աւելի, աւելի վեր.
Ոչ է աշակերտ առաւել քան զվարդապետ։ Առաւել քան զսողովմոն է աստ, եւ այլն։
Ոչ այնուհետեւ երեւէր տէր առաւել քան զծառայ. (Եղիշ. ՟Գ։)
Զօրութեամբն աստուծոյ այն որ առաւելն է քան զբանս. (Եւս. պտմ. ՟Զ. 9։)
Առաւել զինքն քան զյոգունս ցուցեալ ի վրէժխնդրութիւն ապստամբին. (Յհ. կթ.։)
ԱՌԱՒԵԼ ՔԱՆ, կամ ՔԱՆ ԹԷ. շղ. Մանաւանդ.
Հնազանդել պարտ է աստուծոյ առաւել՝ քան մարդկան։ Առաւել վառէր մխիթարութեան բանիւք, քան զինուքն. եւ այլն։
Չափոյ պէտք են առաւել՝ քան համարոց. (Խոր. ՟Բ. 12։)
Արծաթասէրք առաւել՝ քան աստուածասէրք։ Լուսաւորեալ տեղիքն՝ առաւել եւս քան ի տուէ. (Փարպ.։)
Ի տանէ առաւել քան յօտարաց. (Յհ. կթ.։)
Իմաստութեամբ առաւել քան թէ յոլովագոյն ձեռամբ. (Պիտ.։)
ԱՌԱՒԵԼ ԶԻ, կամ ԱՌԱՒԵԼ ԹԷ. որ եւ ասի ԱՌԱՒԵԼ, ԱՌԱՒԵԼ ԵՒՍ, ԵՒՍ
ԱՌԱՒԵԼ. Նոյն ընդ վ. այսինքն Մանաւանդ. այլ մանաւանդ. մանաւանդ թէ.
Նախանձաւո՛ր լերուք հոգեւորացն. առաւել զի եւ դուք մարգարէանայցէք։ Կամիմ, զի ի լեզուս խօսիցիք, առաւել զի մարգարէանայցէք։ Առաւել լեզուօք խօսիմ. եւ այլն։
Ո՛վ բռնաւորութեանն եւ մոլորութեանն, առաւել թէ անմտութեանն նոցա. (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 4։)
Որով կարծէր չարախորհուրդն շնորհ ինչ առնել նոցա, առաւել եւս զօրութիւնն աստուծոյ ի բարկութիւն սրտմտութեան փոխէր։ Ոչ ինչ էր օգուտ, այլ առաւել եւս ի դատախազութիւն. (Փարպ.։)
ԱՌԱՒԵԼ ՔԱՆ ԱՌԱՒԵԼ. մ. Եւս քան զեւս. յոյժ յոյժ. կարի առաւելութեամբ. էւելօք, շատ էւելօք.
Վկայ գտեալ առաւել քան զառաւել. (Ագաթ.։)
Առաւել քան զառաւել աճեցուցանէր. (Փարպ.։)
Հօր սքանչելւոյ որդիք զարմանալիք առաւել քան զառաւել։ Խնդրեմք առաւել քան զառաւել տիրել ձեզ։ Ճգնէին առաւել քան զառաւել. (Խոր. ՟Բ. 77։ ՟Գ. 5. 49։)