knock, blow;
obstacle, hinderance, impediment;
fraud, cheat;
hate, ill will, aversion;
jealousy;
remorse, scruple;
pain, affliction, grief;
doubt, distrust, apprehension;
gripes, colic;
— եւ խութ ընդ ոտն անկանել, to trip up, to oppose, to obstruct, to embarrass;
խեթիւ հայել՝ տեսանել, to look daggers, to look grim, to scowl;
խեթիւ հայել արեգական, to sunburn, to tan, to freckle, to brown.
ԽԷԹ κόλυμα impedimentum σκάνδαλον offendiculum. գրի եւ ԽԵԹ. Խոչ եւ խութ. խոչընդոտն. որ նչ խթի յոտս ի գնացս, կամ տայ գայթել. արգել. որոգայթ. առիթ գլորման կամ գայթագղութեան. վտանգ. կասկածանք.
Բազում խէթք եւ խութք են ճանապարհին։ Յառաջ զխեթն ՛ն բաց խլել. (Ոսկ. փիլիպ. եւ Ոսկ. բ. կոր.։)
Բառնալ զգայթագղութիւն ի միջոյ, մի՛ ումեք խէթ եւ խութ այնուհետեւ ընդ ոտս անկանել. (Ագաթ.։)
Զխէթս ի բաց ընկենլի մի՛ նիւթ դժնդակ խորամանկութեան բանսարկուին. (Նար. ԿՂ. ՀԳ. ՂԲ։)
Դաւաճանեալ զնա ի սպանումն, զի էր նմա խէթ կամաց իւրոց. այսինքն արել. (Խոր. Ա. 23։)
Ընդէ՞ր արար ընդ մեզ յաշխարհի զգազանս վնասակարս, եւ կացոյց ի խեթի զկեանս մեր. այսինքն ի վտանգի, կամ ի կակածանս. (Վեցօր.։)
ԽԷԹ. Թիւր նայեցուած խեթ եւ խոժոռ աչօք. քէն, ատելութիւն. գժտութիւն. խոլոր նայուածք.
Եթէ եղբայր քո ունիցի ինչ խէթ զքէն. յն. ինչ. խեթ զնմանէ ի սրտի քում. (Վրք. հց. Ժ։)
Յորժամ խէթ ատելութեան լցի ի մէջ ծառայից եւ տեառնն, ոչ վաղվաղակի ժպրհին ընդ նա խօսակցիլ. (Լմբ. պտրգ.։)
Այլ թոյլ ետուր վասն խեթի մատնել ի՛ ձեռս անօրինի. (Շ. եդես.։)
Եթէ վասն աստուծոյ հալածիս, մի՛ խէթ (կամ խեթ) պահեր։ Որ Խեթիւ ննջէ, բարկացուցանէ զաստուած. (Նեղոս.։)
Ընդ որում խեթիւ հայէր արշակ հանապազ. (Խոր. Գ. 43։)
Մի՛ հայիք յիս, զի ես եմ սեւացեալ. վասն զի խեթիւ հայեցաւ յիս արեգակն. Յն. օտարաբար կամ թիւր հայել. (Երգ. Ա. 5։)
Ի սեւաթոյր տխրութենէ գործոց մերոց խեթիւ հայեցաւ ի մեզ արեգակն ճշմարիտ. (Յհ. կթ.։)
Խեթիւ. (ռմկ.) խոլոր. (Լծ. նար.։)
ԽԷԹ. Կասկած. վախ.
Ի մէջ խիթի ահիւեւ երկիւղիւ կայր. գուցէ՝ ասէ, ածից ես ի վերայ իմ զանէծս, եւ ոչ հեշտալի լինէր նմա քունն. (Խոր. Բ. 35.) (՛ այլ ձ. խէթ սրտիւ. իբր կասկածոտ։
ԽԷԹ, խիթի. Խայթ խղճի. Խիղճ մտաց.
Չիք նոցա խիղճ կամ խէթ յետ մկրտութեանն յօրինաց անտի։ Նա արդարացուցանէ զիս ի մէջ խղճի եւ խեթի. (Եփր. հռ. եւ Եփր. ա. կոր.։)
Զամենայն խիղճ եւ զխէթ յիւրաքանչիւրմտաց ի բաց մերժեալ իցէ. (Ոսկ. յհ. Ա։)
Խէթք մտաց Խէթք մտաց։ Խէթ մտացս։ Զգայութիւն սրտին իմաստալից՝ խէթիւ խոցոտեալ։ Խէթս, տխրութիւնս. (Նար. կ.։ Նար. ԽԷ. ԻԳ. ԻԴ։)
Հոլանեալ գործէին զմեղս համարձակութեամբ առանց խիթի յամենայն չարիս դարձեալք. (Բուզ. Դ. 17։)
Զգուշութիւն՝ վասն խիթի խղճի նոցա, զի երկիցեն յաստուծոյ. (Եփր. ղեւտ.։)
Աղարտէ զառաքեալս ամենայն, եւ ասէ, թէ չիք խէթ եւ խիղճ ուրանալ զքրիստոս. յն. անխտիր է. (Եւս. պտմ. Ղ. 37։)
ԽԷԹ. Խիթք որովայնի, կամ ցաւ ինչ խայթիչ եւ տանջիչ. որպէս մարմաջ, կամ կրծումն, եւ այլն. զի պէսպէս մեկնի ասելն
Հայցէ զքեզ տէր ջերմամբ եւ սարսռով, եւ խեթիւք. (Օր. ԻԸ. 22.) յն. ἑρεθισμός irritatio, rosio. ԽԷԹ 2 ա. cf. ԽԵԹ, կամ ԽԵԴ։