sun;
light;
life, day;
յ—ու գալ, to come in broad, day-light, to come before the sun sets;
յ—ն երգնուլ, to swear by one's days or life;
զքաղցր —ն յաչաց հանել, ղրկել յ—է, to deprive of light, to blind;
յ—է արկանել, զ— հատանել, to murder, to kill;
to lose one's life;
ի մտանել —ու, the setting of the sun;
յելանել, ի ծագել —ու, the rising of the sun;
ըմպել յ— ուրուք, to drink to the health of some one, to toast;
մուտք, ելք —ու, sun set or – down, sun rise.
ἤλιος sol Նոյն ընդ Արեգ, այսինքն Արեգակն. որ եւ կոչի Արեւու ակն. եւ Լոյսն կամ շողն արեգական, իբր Երեւեցուցիչ ամենայնի։
Ոչ արեւ, եւ ոչ աստեղք երեւէին։ Արեւն ի մուտս լինէր։ Մօտ ընդ մուտս արեւուն։ Իբրեւ արեւն ջեռնոյր, հալէր։ Անկաւ արեւն զգլխովն յոնանու։ Եւ ոչ խորշտակահար լիցին յարեւու. եւ այլն։
Ականն արեւու։ Արեւ արուսեկին. (Նար. յիշ. եւ Նար. տղ.։)
Արեգակն զծայրս արեւու յինքն ժողովելով. (Լաստ. ՟Թ։)
Ի հեշտ արեւս արեգականն. (Բուզ. ՟Դ 13։)
Յիսուս Քրիստոս իմանալի արեգակն՝ ընդ հօր, եւ ընդ հոդւոյն՝ որ արեւ է նորա. (զի է) հոգին լոյս երեսաց որդւոյն. (Վրդն. սղ. ՟Հ՟Ա։)
Քրիստափայլ արեւով (կամ արեւաւ). (Սիսիան.։)
Ո՛ւր եւ հասանէ ի ճառագայթից անտի արեգականն, արեւ կոչի նա. եւ արեգակն գլխովին յերկինս է. (Մծբ. ՟Զ։)
Լուսին ի գիշերի լուստտու լինի, բայց յարեւու անդ ընկղմի նա. (Եփր. ծն.։ (Յայլ լեզուս եթէ կամիցին զանազանել յարեգակնէ զարեւն, հարկին ասել, լոյս արեգական։))
նմանութեամբ, Կեանք, կամ կենդանութիւն. տեսութիւն լուսոյ ի կենցաղումս.
Երդուեալ յարեւն փարաւոնի. (Ծն. ՟Խ՟Բ 15։)
Երդնու յարեւն արտաշէզի եւ տիգրանայ. (Խոր. ՟Բ 18։)
Լոկ կենդանական շնչովքս զդանդաղանացս իմս կրեմ արեւ. (Պիտ.։)
Յիւրաքանիւր կենաց յարեւէ աստի օտարանալ. (Ոսկ. յհ. ՟Ա 1։)
Շնորհել զարեւն իւր՝ պարգեւ արարեալ։ Ոչ են արժանի զարեւ կրելոյ. (Բուզ. ՟Ե 38։)
ՅԱՐԵՒԷ ԱՐԿԱՆԵԼ, կամ ԱՆԿԱՆԻԼ. Բառնալ կամ բառնիլ ի կենաց.
Եւ թէ ընդդէմ դառնայցէ, յարեւէ արկանիցեն. (Եզնիկ.։)
Պղատովն վաճառակուր եւս եղեւ ... եւ ողորմելի եւ եղկելի յարեւէն եւս անկանէր. (Ոսկ. մ. ՟Բ 8. յն. ելոյծ զկեանս։)
(Յարեւէն եւս անկաւ, այլ փոփոխութեամբ կարգի բանիցն։) (Սարգ. յկ. ՟Թ.)
ԶԱՐԵՒ ՀԱՏԱՆԵԼ. Բառնալ զկեանս.
Զքաղցր արեւդ յաչացդ հատանէի. (՟Գ. Մակ. ՟Ե 18. ի կելոյ վերջացեալ լինէիր։)
Փոխանակ կեանս առնելոյ՝ զարեւ հատէք, ասէ. (Եղիշ. ՟Ը։)
ԱՐԱՒ ՏԱԼ. Ծագել զարեւ կամ արեւու.
Որ տաս պարգեւես արեւ քաղցրութեան. (Նար. ՟Հ՟Դ։)
Յորժամ անձրեւ լեալ իցէ, եւ արեւ տայցէ. (Եզնիկ.։)
ՅԱՐԵՒՈՒ, կամ ՅԱՐԵՒԻ. իբր Մինչդեռ լոյս է. լուսով.
Զի՞ է՝ զի յարեւու (կամ յարեւի) եկիք այսօր. (Եւ. ՟Բ 18. յն. փութացայք։)
Փրկել ի հովուացն զդստերսն ռագուէլի, եւ յարեւի ածել ... Գան յարեւի. (Արշ. ՟Ժ՟Ը։)
ԱՐԵՒ ՏԵՂԻ. (առաւել ռմկ) իբր Արեգունի կամ արեւուտ տեղի.
Որպէս տանջի արեւ՛ տեղի, եւ արեւն ոչ տագնապի. կոփի երկաթ հրացեալ, եւ ոչ տանջի հուր. (Ոսկիփոր.։)
ԱՐԵՒԿԱՅ կամ ԱՐԵՒ ԿԱՅ. Ուր կայ լոյս արեւու.
Ոչ հանապազ հանէ (արտաքս մրջիւնն զհատսն), այլ յորժամ գիտէ թէ արեւկայ եւ պարզ իցեն, եւ ոչ անձրեւ. (Վեցօր. ՟Թ։)