passion, mental or bodily affection;
grief, sorrow, affliction, torment, trouble;
pain, illness;
necessity, want, indigence, constraint, extremity;
propinquity, nearness;
— որովայնի, մարմնոյ, excrement;
անհրաժեշտ —, pressing need, urgent necessity, utmost distress;
ելանել արտաքս վասն կարեաց, to go to the privy or to stool;
կարեօք հասանել ի վերայ, to assail, to assault or attack in force, to fall upon in crowds;
կարիս առնել, to pity, to commiserate, to compassionate, to regret, to be sorry for;
ի կարիս իմ, in my troubles, during my adversity.
πάθος, πάθη, πάθημα passio, adfectio, adflictio, morbus corporis vel animi. Կիրք մարմնոյ եւ հոգւոյ. ախտ. զգածմունք. չարիք. չարչարանք. աղէտք. վիշտ. ցաւ. մարդկային տկարութիւն.
Մեք ձեզ նմանօղք կարեօք մարդիկ եմք։ Կարիք մեղաց, կամ անարգութեան։ Կարեօքն եւ ցանկութեամբք. (գծ. ՟Ժ՟Դ. 14։ Հռ. ՟Ա. 26։ ՟Է. 5։ Գաղ. ՟Է. 24։)
Իսկ (Ծն. ՟Ի՟Է. 41.)
Աւուրք կարեաց հօր իմոյ. յն սգոյ։
Քաղցնուլն եւ ծարաւելն եւ վաստակելն ննջելն՝ մարմնոյն. իսկ պոռնկութիւն եւ պղծութիւն եւ անռուկութիւն՝ այն կարիք մեղաց են. (Յհ. իմ. երեւ.։)
Մարմինք նորոգեալք յարութեամբն՝ ազատացեալ յամենայն կարեաց յառնեն. (Եզնիկ.։)
Մատնել ի կարիս խաչին. (Մծբ. ՟Ժ՟Դ։)
Կարեօք վշտաց. (Խոսր.։)
Բազմավտանկ կրիցս կարեաց։ Ընդ կարեացս վշտակցելոյ։ Ապականութեանս կարիս։ Զկարիս ամօթոյս։ Կարիք անթուելիք։ Խոնարհեալ առ կարիս կարիս. (Նար.։)
Չէ՛ հնար մարդոյ բնաւին ի կարեաց (Բարկութեան) ազատանալ, բայց կարճել մարթի. այլ ամենեւին առանց կարեաց լինել անհնար է. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 16.)
Է ինչ փրկութիւն եւ կարեօք գտանել՝ կամ ի բժշկաց. (Ոսկ. ես.։)
ԿԱՐԻՔ. ἁναγκαίον necessarium, necessitas. Կարոտութիւն կարեւորաց. հարկաւորութիւն. հարկ. պիտանաւորութիւն. կարեւոր պէտք. եւ անձկութիւն կարօտ օգնականութան. (լծ. թ. կէրէքլիք).
Դու գիտես տէր զկարիս իմ. (Եսթ. ՟Ժ՟Դ. 16։)
վասն որոյ արդեօք պարտ է երկու պատճառաց տեսակս սահմանել. զոմն ի կարեաց, եւ զմիւսն աստուածային. (Պղատ. տիմ.։)
Վասն կարեաց օրինացն՝ արտաքոյ օրինացն ազդեցուցանէր զսպանօղն. (Կիւրղ. թագ.։)
Վասն կարեաց պիտանութեան պատերազմին. (Սոկր.։)
Զընկերին կարիսն իւր համարել. (Ոսկ. մտթ. (յն. յընկերն հայել. որ բերի եւ ի ՟Ա նշ։))
Եւ ոչ կարիք աղօթից կալաւ զիս, այլ զամենայն յինքենէ արարի որպես տէր. (Ոսկ. յհ.։)
որ ամենայնի տէրն է, եւ իւրաքանչիւր կարեաց լցուցիչ է. (Խոսր.։)
Գիտես զպէտս մեր եւ զկարիս. (Ժմ.։)
Ոչ ջերմն. սիրով առ ընկերին կարիս մատուցայ. (Նար. ՟Ժ՟Թ։)
Սակս մարմնական կենացս պիտոյից կամ կարեաց։ Սարգ. (յկ. ՟Զ։)
Առաքեաց հայր վանացն զմարմինոս ի բանս կարեաց. (Հ=Յ. փետր. ՟Ժ՟Բ.։)
ԿԱՐԻՔ. ἁναγκαιότης necessitufdo, propinquitas. Կարեւոր ընտանութիւն. ազգակցութիւն մերձաւոր.
Զքամահանսն՝ որ ի վեհն, եւ ի համասեռսգ, եւ ի բնութեան կարիս արար. (Պիտ.։)
ԿԱՐԻՔ ՈՐՈՎԱՅՆԻ կամ ՄԱՐՄՆՈՅ. ստիպումն ի թափել զաւելորդս. եւ Կղկղանքն։ (Վրք. հց. ՟բ. ՟թ. եւ ՟ժդ։)
Եղեւ կարիս միոյն ի նոցանէ, եւ ել արտաքս վասն կարեաց. (Ոսկիփոր.։)
Յեզականն գտանի ԻԿԱՐՒՈՋ, իբր ի կարիս, յաղէտս թշուառութեան. կամ Կարւոջ, այսինքն կարեաց, վշտաց.
Ի վշտի եւ ի կարւոջ ժամանակին. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 3։)
ԿԱՐԻՍ իբր կարիք. պէտք. կարօտութիւն.
Ծածկեալ կարիս ոչ լնու ի կարողաց. իսկ յայտնեալն յառաջ կոչէ զաստուածասէրն եւ զմարդասէրն. (Վրդն. աւետար.։)
ԿԱՐԻՍ ԱՌՆԵԼ. Կարեկից լինելով դժուարիլ ընդ եղեալսն.
Կարիս առնէին վասն առնն տարապարտուց մահուանն. (՟Բ. Մակ. ՟Դ. 35։)
Իսկ յասելն
Կարեօք հասին ի վերայ իմ. (Սղ. ՟Ծ՟Դ. 15.) իմա՛, կարի բազմութեամբ կամ յաճախութեամբ. յն. բազմօք։