Նախկին

adj.

πρῶτος, -τερος, -τιστος primus, anterior, prior, potior, primarius եւ այլն. որ եւ ՆԱԽԿԻ. Առաջին. հին. նախնի. նախգոյն. առաւելագոյն. գլխաւոր. սկզբնական. առջի.

Նախկին (կամ առաջին) գոյացութեան զինչ ինչ լիցի ներհական։ Նախկին է ամանակին եւ վերջին։ Մինն նախկին է ի թուել՝ երկուց (այսինքն քան զերկու)։ Զգալին՝ նախկին քան զգայութիւն։ Յաղագս նախկընի։ Նախկնին յեղանակք այս են. (Արիստ. ստորոգ.։)

Դասիւ նախկինք՝ սկզբունք։ Ոսկի քան զարծաթ բնութեամբ ոչ նախկին, իսկ պատուական սովորեաց ասիլ. եւ ի զգեստս պարկեշտն քան զգեղջուկն նախկին սովորեաց ասիլ. (Անյաղթ ստորոգ.։)

Հայր նախկին ասի որդւոյ ըստ պատճառի միայն, այլ ոչ ըստ բնութեան կամ երիցութեան. (Քեր. քերթ.։)

Մտաց առ ի յաստուածային կոյս նախկին շարժութիւն՝ սէրն. (Դիոն. եկեղ.։)

Նախկին տեսութեան յարուցելոյն արժանաւորեալ։ Նախկին աւետիս հնչեցուցանեն. (Ճ. ՟Գ.։)

adv.

ՆԱԽԿԻՆ. մ. πρώτως, πρώτῳ, πρότερον, πρότιστον, -τα primum, primario, in primis, prius, antea, primo loco. Նախ. զառաջինն. յառաջագոյն. գլխաւորաբար. սկզբնաբար. որ եւ ՆԱԽԿՆԱԲԱՐ. առաջ.

Պա՛րտ է մեղուցելոյն՝ նախկին արդարանալ ապաշխարութեամբ. եւ ապա եւ այլն։ Գոհացաւ նախկին, եւ դարձեալ այլ եւս գոհանալ հրաման տայ. (Յհ. իմ. ատ.։ Խոսր.։)

Ոչ պարզաբար սահմանեցաւ, այլ ստուգապէս քննեցաւ նախկին. (Սոկր.։)

Նախկին յարձակի մտօքն տեսանել զմարդն. (Խոսրովիկ.։)

Որ իսկագոյն եւ նախկին մանաւանդ ասի. (Արիստ. գոյաց.։)

Զի նովաւ եւ նախկին՝ մարդկայինս ազդ վերաստեղծցի առ որ ի սկզբան. (Պրպմ. ՟Լ՟Թ։ Տե՛ս եւ Ոսկ. յհ. ՟Ա. 15. 16. 20։ ՟Բ. 5։)