history;
narration, recital, account;
tale;
explanation, exposition;
— վարուց, biography;
cf. Կենսագրութիւն;
— արտաքնոց, profane history;
— սուրբ գրոց, Sacred History;
գիրք or յիշատակք պատմութեանց, Stromatum;
կարգել զ—, cf. Պատմագրեմ;
ի — արկանել, cf. Պատմեմ.
ἰστορία historia διήγησις, διήγημα narratio, enarratio. Բան պատմեալ՝ բերանով կամ գրով. ազդումն լրոյ. զրոյցք. ճառ. թարիխ, նագլ.
Գրեալ է ի գիրս պատմութեանց թագաւորաց Իսրայէլի։ Լուաւ Գեդէոն զպատմութիւն երազոյն, եւ զմեկնութիւն նորա։ Տաց զսա յառակ եւ ի պատմութիւն յամենայն ազգս։ Որդի՜ մարդոյ, պատմեա՜ պատմութիւն, եւ խօսեա՜ց առակ առ տունդ Իսրայէլի։ Վերստին կարգել զպատմութիւնն վասն իրացն հաստատելոց ի մեզ.եւ այլն։
Ոչ է պատմութիւն ճշմարիտ՝ առանց ժամանակագրութեան. (Խոր. ՟Բ. 79։)
ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ. ἑξήγησις, ἁξίωσις explicatio, declaratio. Մեկնութիւն. բացատրութիւն. (ըստ յն. ոճոյ). թաֆսիլ.
Արդ ոչ կամիս դու իմանալ այդպէս, գոյ եւ այլ պատմութիւն. (Ոսկ. ՟բ. կոր.։)
Պատասխանի, թէ վասն է՞ր ասես զիս բարի. եւ պատմութիւն բանին։ Յանդիմանութիւն անուսումնութեան է ասացեալդ, եւ ո՜չ աստուածաբանութեան պատմութիւն։ Ըստ պատմութեան յեղանակի (այսինքն բացատրական եղանակաւ)։ Պատմութիւն ուղիղ հաւատոյ. (Կիւրղ. գանձ.։)
Ի ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ ԱՐԿԱՆԵԼ. Պատմել մի ըստ միոջէ. ճառել.
Զիւր ցաւսն ի պատմութիւն արկանէ. (Իսիւք.։)
ԳԻՐՔ կամ ՅԻՇԱՏԱԿՔ ՊԱՏՄՈՒԹԵԱՆՑ՝ կոչին առ Եւս. պտմ. ՟Զ. 14. գիրք ճառից Կղեմայ Աղեքսանդրացւոյ, մակագրեալ ըստ յն. τροματέων stromatum. իբր յաճախապատում, կամ սփիւռք աղխամաղխից։
| Singulier | Pluriel | |
|---|---|---|
| nominatif | պատմութիւն | պատմութիւնք |
| accusatif | պատմութիւն | պատմութիւնս |
| génitif | պատմութեան | պատմութեանց |
| locatif | պատմութեան | պատմութիւնս |
| datif | պատմութեան | պատմութեանց |
| ablatif | պատմութենէ | պատմութեանց |
| instrumental | պատմութեամբ | պատմութեամբք |