brown, tawny, swarthy, dark;
— հաց, brown bread;
— or —ս զգենուլ, ի —ս համակիլ, to wear mouraing, to dress in mourning, to put on mourning;
to be in mourning;
to be plunged in grief;
— զգեցուցանել, ի —ս համակել, to clothe in mourning, to dress in black, to put into mourning;
to throw into mourning, to plunge in grief;
ի —ս համակեալ, in deep mourning;
—ք, brood, covey;
ի —ս նստել, to brood;
cf. Թխեմ.
μέλας niger, ater Սեաւ. մթագոյն. (լծ. ընդ ծուխ. եւ սուգ). սեւ, մո՛ւթ գուն. ... պ. տուխնէթ, տուխանի (իսկ տուխխ, է ծուխ. եւ տուխա, մութն, խաւար).
Մազ թուխ. (Ղեւտ. ՟Ժ՟Գ. 37։ Մտթ. ՟Է. 36։)
Ի սպիտակացն սեաւք ծնանէին, եւ ի թուխ այծից սպիտակք եւ պիսակք։ Թուխ մարդ. (Կիւրղ. ծն. եւ Կիւրղ. գանձ.։)
Թուխ տեսլեամբ։ Իբրեւ լսէր թուխն (դեւ), վաղվաղակի ի բաց փախչէր. (Ճ. ՟Ժ.։)
Հակառակ էր, որպէս սպիտակ թխոյ. (Եզնիկ.։)
Եթովպացիքն թուխք են մարմնով. (Լմբ. սղ.։)
Թուխ աչք, եւ թուխ յօնք. (Աղթարք.։ ( սեւ աչուի, սեւ ընքուի. ... ))
Սպիտակն ի փառս եւ ի պարծանս, իսկ թուխն ի նախատինս եւ յանարգանս. (Եփր. վկ. արեւ.։)
ԹՈՒԽ ԶԳԵՆՈՒԼ. Ի ԹՈՒԽՍ ՀԱՄԱԿԻԼ. Ագանել զսեաւ զգեստ սգաւորի. սուգ զգենուլ. սեւեր հագնիլ.
Զգեցաւ թուխ։ Զգեցեալ ես թուխս։ Թուխ ընդէ՞ր ես զգեցեալ։ Զթուխդ ընդէ՞ր զգեցեալ ես. (ՃՃ.։)
Ընդ արտասուս ցնդիցի, եւ ի թուխս համակիցի։ Ո՛չ արտասուեմք, եւ ոչ ի թուխս համակիմք. (Սարգ. յկ. ՟Գ։)
ԹՈՒԽ ԶԳԵՑՈՒՑԱՆԵԼ. Ի ԹՈՒԽՍ ՀԱՄԱԿԵԼ. Սուգ եւ տրտմութիւն առթել. ի թուխ գոյն սգոյ շրջել. պատել. սեւցընել, սուգի նստեցընել.
Զգեցոյց թուխս աշխարհին իւրում, եւ նստաւ ի սուգ առ տրտմութեանն. (Եզնիկ.։)
Զգլուխ եւ զոտս ի թուխս համակեն. եթէ հնար ինչ էր, ամենեւին զհանդերձսն ի թուխս դարձուցանէին. (Ոսկ. ես.։)
Ի ԹՈՒԽՍ ՆՍՏԵԼ ՀԱՒՈՒՑ. cf. ԹԽԵԼ. (ուստի ռմկ. թխսմար ).
Յորժամ ի ձուս եւ ի թուխս նստիցի. (Վեցօր. ՟Ը։)