to feel, to be sensible of, to hear, to have a glimpse of, to learn, to know;
to scent;
— յառաջագոյն, to foresee;
անձին —, — խելաց, մտաց, to come to one's senses, to recover ones wits.
αἱσθάνω, αἱσθάνομαι (որ է իբր Ազդիլ). sentio γινώσκω, ἑπιγινώσκω novi μεταλαμβάνω concipio եւ այլն. որպէս թէ զիւրեւ կամ յինքն գալ. գրի եւ ՍԳԱԼ, իբր ըսգալ. Ըմբռնել զերեւելիս մարմնեղէն գործարանօք. ճանաչել. իրազեկ լինել. ըմբռնել. իմանալ ազդմամբ իմն. զգալ, իմանալ, հասկընալ.
Եթէ լինիցի հեղեղ, ոչ զգասցէ. (Յոբ. ՟Խ. 18։)
Ծաղկեցին ալիք նորա, եւ նա ոչ զգաց. (Ովս. ՟Է. 9։)
Զգացին բազումք. (Մրկ. ՟Զ. 33։)
Իբրեւ զայն զգայր Յուդա. (՟Բ. Մակ. ՟Ժ՟Գ. 10։)
Ոչ միտքն իմանայր, եւ ոչ զգայութիւնն զգայր։ Զարարողին զգայ եւ ընդունի զլինելն, եւ ուրանայ գիտել զՏէր։ Յանծննդութենէն զգացեալ ամուլս զնոսա (գոլ). (Փիլ.։)
Զգալ զվտանգսն չարեաց։ Զկենդանութիւնսն զգացեալ. (Եզնիկ.։)
Զոր զգացեալ զօրավարացն. (Խոր. ՟Գ. 40։)
Զգացեալ զբանսարկութիւն իշխանաց. (Փարպ.։)
Ոչ ինչ զգաց զանձկութիւն ճանապարհի. (Ոսկ. ՟ա. թես.։)
Զի մի՛ զգասցի զցաւս տանջանացն։ Կամիմ զի առաւելապէս զգացայց. (Հ=Յ. դեկտ. ՟Թ.։)
Զոր օրինակ եւ ոչ զցաւոցն ինչ զգայցէ հիւանդն. (Ոսկ. ես.։)
Տրական խնդրով (ըստ յն. սեռական), ոճ վայելուչ.
Իւրեանց մեղացն ոչ երբէք զգային. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 10։)
Ոչինչ զգան թշուառութեան. (Առ որս. ՟Ժ՟Բ։)
Ոչինչ զգայր այնմ ախտից. (Իսիւք.։)
Ոչ զգամք տանջանացն քոց։ Զգաց հարուածին իւրում։ Զգայր իւրոյ կարեացն. (ՃՃ.։)
Զգալ վիրացն, կամ ցաւոցն. (Լմբ. սղ.։)
Եւ այն եւս իմն աւելի դժնդակագոյն է, զի եւ սգան (այսինքն զգան) իսկ ոչ ցաւոցն. (Ոսկ. ես.։)
Ուստի ԱՆՁԻՆ ԶԳԱԼ, կամ ԶԳԱԼ ԽԵԼԱՑ, է Ուշաբերիլ, յինքն գալ. խելքը գլուխը՝ կամ ինքնիրեն գալ.
Հեղիոդորոս իբրեւ անձին զգաց։ Մխիթարեաց զնոսա Յուդա անձին զգալ. (՟Բ. Մակ. ՟Գ. 35։ ՟Ժ՟Գ. 12։)
Իբրեւ թալկացեալ՝ ոչինչ բան կարէր հարցանել զայրն թղթաբեր, եւ ոչ անձին զգալ։ Զգայ խելաց իւրոց. (Փարպ.։)
Սթափեսցին եւ զգայցեն խելաց իւրեանց. (Եփր. ՟բ. տիմ.։)
Բացառական խնդրով՝ է Սթափիլ, զգաստանալ, անձին զգալ. խելաբերիլ.
Խնդրեմք յԱստուծոյ զգալ ձեր ի թմրութենէ անգիտութենէդ այդորիկ։ Զգացեալ յետ բազում ժամուց որպէս յափշութենէ եւ ի թմրութեանց. (Փարպ.։)
| Présent | |
|---|---|
| ես | զգամ |
| դու | զգաս |
| նա | զգայ |
| մեք | զգամք |
| դուք | զգայք |
| նոքա | զգան |
| Imparfait | |
|---|---|
| ես | զգայի |
| դու | զգայիր |
| նա | զգայր |
| մեք | զգայաք |
| դուք | զգայիք |
| նոքա | զգային |
| Aoriste | |
|---|---|
| ես | զգացի |
| դու | զգացեր |
| նա | զգաց |
| մեք | զգացաք |
| դուք | զգացէք |
| նոքա | զգացին |
| Présent | |
|---|---|
| ես | զգայցեմ |
| դու | զգայցես |
| նա | զգայցէ |
| մեք | զգայցեմք |
| դուք | զգայցէք |
| նոքա | զգայցեն |
| Aoriste | |
|---|---|
| ես | զգացից |
| դու | զգասցես |
| նա | զգասցէ |
| մեք | զգասցուք |
| դուք | զգասջիք |
| նոքա | զգասցեն |
| Prohibitif | |
|---|---|
| դու | մի՛ զգար |
| դուք | մի՛ զգայք |
| Impératif | |
|---|---|
| դու | զգա՛ |
| դուք | զգացէ՛ք |
| Exhortatif (thème du passé) | |
|---|---|
| դու | զգասջի՛ր |
| դուք | զգասջի՛ք |