whole, total, entire, universal;
all, entirely, totally, wholly;
ընդ — աշխարհ, throughout the world;
— կալ ի վերայ, understand perfectly, to know to the bottom, to penetrate deeply, to pierce to the inmost parts.
(ի Համուռ. համ ուր. համ օրէն) πᾶς, σύμπας omnis, totum. Ընդհանուր. համայն. ամենայն. բոլոր. բովանդակ. բոլորեքին.
Ամենայն համօրէն տուն յովսեփայ։ Ըստ համօրէն տանց իւրեանց։ Համօրէն ամենայն բնակիչք նորա։ Ըստ համօրէն արուեստից։ Համրին համօրէն զտունն եւ զստացուածսն. (Ծն. ՟Ծ. 8. 22։ Ել. ՟Ա. 1։ Նաւ. ՟Ա. 5։ ՟Ա. Մնաց. ՟Ի՟Զ. 21։ Դտ. ՟Ժ՟Ը. 21։)
Համօրէն ազանց, կամ ախտացելոց, յանցաւորաց։ Ի համօրէն աշխարհէ աստի։ Ընդ համօրէն աշխարհ քարոզել։ Զհամօրէն զվնասակարացն զգունդ։ Ո՛չ եղերանօք ջայլից համօրէն։ Համօրէն աւետարանին։ Համօրէն աւետիս. (Նար.։)
Համօրէն ծնունդք ադամայ, կամ մարդիկ, ժողովուրդ, հաւատացեալք. (Անյաղթ բարձր.։ Յհ. իմ. երեւ. եւ այլն։)
Համօրէն տեղեկութեամբ։ Զհամօրէն բարեկամութիւն ընդ յոյնս կալեալ. (Սարգ. յկ. ՟Դ։ Մխ. երեմ.։)
ՀԱՄՕՐԷՆ. մ. ἄμα, ἅρδην simul, omnino եւ այլն. Առ հասարակ. միանգամայն. միահաղոյն. համայն. ընդհանրապէս. ըստ ամենայնի. բոլորովիմբ. բովանդակապէս. իսպառ.
Համօրէն չտանել զնոսա յերկիրն։ Բժշկեցից զնոսա համօրէն։ Համօրէն իբրեւ առիւծունք պատրաստեցան որդիք նոցա. (Եզեկ. ՟Ի. 15։ Ովս. ՟Ժ. 5։ Երեմ. ՟Ժ՟Ա. 38։)
Մինչեւ համօրէն կատարեաց զգրեալս վասն իւր. (Խոսր.։)
Ոչ համօրէն եւ յայտնի, այլ մասնաւորաբար եւ ի ծածուկ. (Շ. մտթ.։)
Ոչ առանձին առնէր զվարդապետութիւնն, այլ համօրէն։ Ոչ համօրէն վճիռ ետ, այլ ի վերայ ոմանց ասացաւ. (Ոսկ. յհ.։)
Ոչ կարէր համօրէն կալ ի վերայ իրացն երեւման. (Եղիշ. ՟Ը։)
Համօրէն ոչ կարացին կալ ի վերայ մտացն ճշմարտութեան. (Սարգ. յկ. ՟Դ։)
Համօրէն ի վերայ ամենայն բանիցն կարգաւ ոչ կացին։ Յետ անդրէն դառնալոյն կալոց էին համօրէն ի վերայ գիտութեան նորա. (Իգն.։)