service, office, function, employment;
want, requisite;
furniture, ornaments, trimmings, apparel, moveables, luggage, clothes, goods, service of plate, vessels, utensils;
dinner-service;
meats, victuals, repast, dinner, treat, feast;
pomp, train, equipage;
care, earnestness, solicitude;
—ք եկեղեցւոյ, church ornaments, decorations, plate, chalice;
ի — հայրենեաց, in the public service;
— ունել, տանել, հարկանել, ի —ու կալ, to serve, to take service, to minister;
— ունել կրակի, to worship fire;
— տանել կռոց, to worship idols;
լինել ի —ու պաշտաման ուրուք, to serve, to be in service;
հարկանել, տալ ումեք զյետին —, to pay the last honours;
— տանել ախտից, to obey the passions;
աստուածական մատուցանել անձին —, to be one's own idol;
— առնել, to attend well, to care, to keep, to guard, to watch, to spy, to lie in wait for;
to eat, to dine;
— ուտել or կերակրիլ, to regale, to entertain, to give an entertainment;
— ա րկանել, դնել, to prepare the requisites for the Mass;
զբաղեալ էր ի բազում —ու, he was oppressed by a multitude of things, he was very busy.
σκεῦος, σκεύασμα, διασκευή vas, instrumentum, apparatus, suppellex եւ κειμήλιον cimelium, supellex pretiosa vel sacra, deliciae κυλικεῦον repositorium calicum κύλιξ calix σπονδεῖον libatorium. (Արմատ Սպասելոյ, եւ Սպասաւորելոյ. լծ. եւ պաշտօն. պաս. պահ, եւ այլն) Կահ եւ կազմած ի պէտս սպասաւորութեան, սեղանոյ եւ տան. կարասի. անօթ. նուիրանոց. բաժակ. հանդերձանք. հանդերձ. հանդէս, զարդ. հանգամանք.
Օրինակ խորանի, եւ օրինակ ամենայն սպասուց նորա։ Յոսկւոյ սրբոյ արասցես զայն ամենայն սպաս։ Զամենայն սպաս խորանին։ Թիւ սպասու կահուն տեառն։ Զամենայն սպասն արասցես պղնձի։ Սպաս ոսկեղէն հազար, եւ սպաս արծաթեղէն հազար։ Զսպաս զոսկւոյ եւ զարծաթոյ։ Ետուն յուդթայ զխորանն հողոփեռնեայ, եւ զամենայն զսպասսն զոսկւոյ եւ զարծաթոյ նորա։ Ետ նմա տանել նուագս ոսկիս, եւ սպաս տաճարին.եւ այլն։
Մնացորդ ինչ՝ որ մնացեալ էին ի սպասուէ անտի նորա, յափշտակէին. (Եւս. պտմ. ՟Գ. 6։)
Ոմանք սպաս նուիրաց ընծայեն եկեղեցւոյ, ոմանք գիրս աստուածաշունչս. (Խոսր. պտրգ.։)
Զսպասն (պատարագին) սրբեմք, եւ ջինջ մաքուր առնեմք. (Ոսկ. եփես. ՟Գ։)
Ուրա՛խ լեր մարիամ, սպաս ամենայն տիեզերաց. (Կիւրղ. կուս.։)
ՍՊԱՍ. Սեղան, կերակուր. հանդերձանք կերակրոյ.
Յորժամ սպաս առնիցես, դիր զսեղանն առաջի խաչին։ Եկա՛յք տեսէք զեսայի, զի՛ ուտէ սպաս ի սկիտէ։ Եթէ սպաս կերակրիլ խնդրես, գնա՛ յեգիպտոս. (Վրք. հց. ՟Բ. ՟Գ։)
ՍՊԱՍ. διακονία, ὐπηρεσία, λειτούργημα ministerium, officium, obsequium. Իսկ Սպասք աւուրց, կամ հանապազորդ սպաս6 որպէս ἑφημερία, δίαιτα եւ այլն. .... Պաշտօն. սպասաւորութիւն ի պէտս սեղանոյ. պէտք եւ գործի պաշտելոյ. ծառայութիւն ինչ. կարգ եւ գործ ծառայութեան.
Քոյրդ իմ միայն եթող զիս ի սպասու։ Մարթա զբաղեալ էր ի բազում սպասու։ Ստեղծանէ անօթ առ իւրաքանչիւր ումեք սպասու մերոյ։ Զակումբն մաշկեայ, զոր առ նա ի բագուայ ի հանապազորդ սպաս նմա։ Սպասք աւուրցն (հանապազօրեայ պաշտամունք)։ Զամենայն գործ սպասու (ծառայական) մի՛ գործիցէք ի նմա, եւ այլն։
Իւրովք կամօք զաստուծոյ սպասն խնդրէր առնուլ ի մարդկանէ։ Զի՞արդ պաշտիցեմք զարեգակն, որ կոչի իբրեւ զծառայ առ ի սպասն՝ յոր կարգեցաւ, հասանելոյ. (Եզնիկ.։)
Պաշտօնեայք զուարթութեամբ կատարեսցեն զսպաս վիճակին իւրեանց։ Կայց ի սպասու օրապահացն. (Եղիշ. ՟Ա. ՟Ը։)
Ի սպասուէ անտի պաշտաման մերժէ զնոսա. (Եփր. ղեւտ.։)
Սպաս մի քո մեծ ծանուցանի արարուածքդ առաջի թագաւորին եւ ամենայն արեաց։ Կամէի այսպէս՝ թէ սակաւ մի գործ ցուցանէք եւ սպաս։ Գիտասցեն մարդիկն սպաս ինչ արժանաւորապէս ցուցանել առ մեզ. (Փարպ.։)
Եկն աշխատեալ ի սպասուց հիւանդացն. (Վրք. հց. ՟Ը։)
ՍՊԱՍ ՈՒՆԵԼ, կամ ՏԱՆԵԼ. Ի ՍՊԱՍՈՒ ԿԱԼ. διακονέω famulor, ancillor, inservio, ministro παρίσταμαι adsto, assisto. Սպասաւորել. ծառայել. պաշտել. սարկաւագել. հոգալ. փոյթ եւ խնամ տանել. սպասել.
Զի ընդ քո ունիցի ինձ սպաս ի կապանս աւետարանին։ Որչափ ինչ միանգամ յեփեսոս սպաս կալաւ ինձ. (Փիլիմ. 13։ ՟Բ. Տիմ. ՟Ա. 18։)
Կայր ի հարկի, եւ ունէր սպաս ամենայն տնտեսութեանն։ Ոչ անձին ինչ սպաս ունէր, այլ ի վերայ վարդապետին դողայր։ Չասեմ, թէ քեզէն սպա՛ս կալ հիւանդին, այլ գոնեայ ծառային հրամայեա՛. (Ոսկ. մտթ. եւ Ոսկ. եփես.։)
Ի ներքս ի սենեկի սպաս կալեալ՝ եւ պահ ունէին նմա. (՟Ա. Եզր. ՟Գ. 4։)
Ծերքն ընդ լերամբն սպաս ունելով յելանել մարգարէին։ Սպաս տանել տաճարին. (Փիլ.։)
Սպաս ունելով կրակի։ Սպաս տանել նոցա իբրեւ հոգեւոր տերանց. (Եղիշ. ՟Բ. ՟Ը։)
Տեառն աստուծոյ միայն սպաս տարցեն. (Ագաթ.։)
Նոյն է սպաս տանել ձուլեալ պատկերի՝ եւ մեղաց ախտի. (Նար. ՟Ի՟Ա։)
Սպաս տար հիւանդաց, զի եւ այն սէր է. (Վրք. հց. ՟Ը։)
Կայր նոցա ի սպասու։ Ի սպասու կայր մարթա. (Ծն. ՟Խ. 4։ Յհ. ՟Ժ՟Բ. 2։)
Յետ երից ամսոց դարձաւ ի տուն իւր, զի մի՛ կացցէ ի սպասու տէրն առաջի ծառային իւրոյ. (Եփր. համաբ.։)
ՍՊԱՍ ԱՌՆԵԼ. εὕκαιρον τηρέω, παρατηρέω, ἑπιτηρέω observo (opportunitatem) եւ այլն. Խնամով սպաս ունել. եւ Պահել. պահ ունել. հոգ եւ խնամ տանել. ուշ ունել. դիտել. սպասել առիթ գտանել.
Սպաս առնել տաճարին բարձիցն պատրաստութեան։ Սպաս արար մարթանօք զհրամանն կատարել. (՟Գ. Մակ. ՟Գ. 8։ ՟Բ. Մակ. ՟Ժ՟Դ. 29։)
Ոչինչ կարի ճոխութեամբ, այլ հանդարտութեամբ սպաս առնէր տաճարին. (Ոսկ. մ. ՟Գ. 14։)
Եթէ սպաս արասցես, մարթասցես գտանել. (Եւագր. ՟Ե։)
Քնոյն սպաս առնէ, յոր ստիպէ կերակրոյն գոլորշիք. (Լմբ. ժղ.։)
Յանկարծօրէն սպաս արարեալ՝ անկաւ ի վերայ. (Փիլ. իմաստն.։)
ՍՊԱՍ ԱՐԿԱՆԵԼ, կամ ԴՆԵԼ. Պատրաստել յընծծայարանի զնիւթս խորհրդոյ պատարագի. (ուստի եւ Սարկաւագ, է որպէս սպասարկու)։