cf. Վտարանդիկ.
ἅποικος domo emissus, colonus եւ այլն. Վտարանդեալ. տարագիր. տարաշխարհիկ. գաղթական. բռնի վարեալ. օտարացեալ. վտարական. աստանդական. մատնեալ ի ձեռս օտարաց. գերի. ստրուկ. ծառայ. վարած քշած.
Վտարանդիքն արձակեցան ի հռովմայ)։ Վեսպիանոս զվտարանդիս արձակեաց. (Եւս. քր. ՟Բ։)
Այո՛ մեք արարաք վտարանդի լինել նմա. (Վրք. հց. ՟Ժ՟Դ։)
Եթէ զարտաւազդ եւ զտիրան վտարանդիս ոչ արասցես։ Վտարանդի (որպէս պատանդ) երթալոյ պապայ ի բիւզանդիոն։ Սրոյ զամենայն վտարանդիսն մատնել. (Խոր. ՟Բ. 52։ ՟Գ. 29։ Զվիճակս ժառանգութեան հարցն մերոց վտարանդի լեալ (յն. բռնի կալեալ) յանպարտ թշնամեաց։ Վտարանդի (այսինքն գերի ) եղէք ազգաց բազմաց։ Արարին զերկիրն իմ իւրեանց ի վտարանդի (յն. ձերբակալ)։ Եղիջիք յանապատ, եւ վտարանդիք։ Առնիցեն զձեզ վտարանդիս (յն։ ի վաճառ հանեալ). ՟Ա. Մակ. ՟Ժ՟Է. 33։ Եզեկ. ՟Լ՟Զ. 3. 5։ Երեմ. ՟Խ՟Բ. 18։ ՟Բ. Պետ. ՟Բ. 3։)
Պիղծ եւ խուժադրուժ մարդկան լինիցին վտարանդիք (յն. ստրուկ). (Ոսկ. ես.։)
Զգազանացն բարս առեր, եւ վտարանդի ետուր (յն. մատնեցեր) զազնուականութիւնն։ Զփրկութիւն անձանց վտարանդի այլոց առնեմք (յն. մատնեմք). (Ոսկ. մ. ՟Ա. 15. 23։)
Մարդկան վտարանդիս ետուր զմեզ. (Երզն. մտթ.։)
Իբրեւ ի բռնաւորէ ումեքէ վտարանդի վարեալ. (Սեբեր. ՟Ը։)
Վտարանդի բացամերժութեամբ յանբնական վայրի վարանեալ. (Նար. ՟Ժ՟Է։)
ՎՏԱՐԱՆԴԻ. ἁμφίβολος, ἁμφιβαλλόμενος ambiguus, dubius. Տարտամ ինչ, որ յայս եւ յայն միտս ձգի. երկբայական, երկուանալի. դիմախօսեալ.
Զի եթէ այն՝ որ յայտնապէսն է (ընդունելի սուրբ գիրք), չգիտես զի՞ զվտարանդեօքն տագնապեալ տառապիցիս։ Չիք ինչ բանզ վտարանդի (վասն քրիստոսի), եւ չիք բան առանց վկայութեան։ Զբանս վտարանդիս. (Կոչ. ՟Ժ՟Բ. ՟Ժ՟Գ. ՟Ժ՟Դ։)
Ոչ եթէ յիմմէ անկարութենէ վտարանդի լինին իրաւունք ճշմարտութեանն. (Սեբեր. ՟Թ։)
Ոչ զանգիտեալ՝ վտարանդի առնեն զբանն, թէ ընդէ՞ր բնաւ եւ այլն. (Ոսկ. յհ. ՟Բ. 16։)
ՎՏԱՐԱՆԴԻՔ դեօք կամ դիւք. գ. Վտարանդութիւն. կամ նեղութիւն որպէս զվտարանդելոց. տագնապ. տաղտապումն.
Համօրէն զբոլոր երկիրս հայոց արկանէր ընդ անհանդուրժելի վտարանդիւք. զի վախճանեաց զգիւտ արծաթոյ ի յերկրէս. (վասն որոյ զմարդիկ առնոյր ի տեղի դրամոյ) (Ղեւոնդ.։)