Փոխանակ, ի

adj. s.

ὀ ἁντ’ ἅλλου vicarius. եւ նովին նշանակութեամբ՝ διάδοχος որպէս եւ փոխանակն բդեշխի՝ ἁνθύπατος, ανθυπατεύων proconsul. իտ. viceconsole. Փոխանորդ. ետեղեկել. վեքիլ.

Ի ձեռն Անանիայի փոխանակի աղքայի։ Որ էր ՟Ը (այսինքն ի միասին ընդ ) փոխանակի բդեշխին։ Խնդրէր շրջել զփոխանակ բդեշխին ի հաւատոց։ Առ դաղիովնաւ փոխանակաւ բդեշխին աքայեցւոց. (՟Բ. Մնաց. ՟Ի ՟Ղ. 11։ Գծ. ՟Ժ՟Գ. 7=12։ ՟Ժ՟Ը. 12։)

Զփոխանորդէն Քրիստոսի. զի առաքելական արգասեօք փոխանակ Աստուածոյ է. (Յհ. կթ.։)

cf. ՓՈԽԱՆ (կամ Փոխանակ, ըստ սուրբ գորց )։

ՓՈԽԱՆԱԿ. իբրեւ Յաջորդ. զի եւ յն. διάδοχος, διαδεχόμενος . վերածի ի լտ. անխտիր successor եւ vicarius.

Հայրն ի ժամանակի յորում գնացեալ երթայր, ցոյց նա զփոխանակն իւր։ Յորդէգիրս առեալ ժառանգ իւր անձին փոխանակ կացուցանէ. (՟Բ. Մակ. Թ. 1. եւ ՟Ժ՟Դ. 26։)

Եկն փոխանակ փելիքսի փեստոս պորկիոս. (Գծ. ՟Ի՟Դ. 27։)

Զմովսեսի փոխանակէն յեսուայ։ Ոչ մարմնաւոր զօք փոխանակ առեալ ի քահանայապետութիւնն։ Ընկեցեալ զնա ի տէրութենէ, փոխանակ կացուցանելով զվռամշապուհ եղբայր նորա. (Եւս. քր. ՟Ա։ Կոչ. ՟Ժ։ Խոր. ՟Գ. 5։)

Կացուցին փոխանակ նմա զպիղատոս. (Իգն.։)

s.

ՓՈԽԱՆԱԿ. գ. ἅλλαγμα, ἁντάλλαγμα, δόμα commutatio եւ այլն. Փոխանակութիւն. փոխարինութիւն՞ փոխարէն. ինչ մի փոխանակեալ ընդ այլոյ իրի. տուրք. փրկանք.

Ապա թէ փոխանակելով փոխանակեսցէ զայլ անասուն ընդ անասնոյ, եղիցի եւ այն փոխանակն սուրբ։ Եւ նա, եւ փոխանակն իւր եղիցին սուրբ։ Արարի փոխանակ քո զեգիպտոս եւ զեթէովպիա, եւ զսուհէն քեզ փոխանակեցի։ Զջուր մեր դնոյ արբաք, եւ փայտն մեր առանց փոխանակի եկն ի վերայ։ Առ ոտն կոխէիք զարդարն՝ առնելով փոխանակս։ Առի զեղբարս ձեր, փոխանակս տուեալ տեառն։ Նախատեցին փոխանակ (այսինքն զփոխանակն, կամ զերեւեցուցիչն ) օծելոյ քոյ, եւ այլն։ Հաւատարիմ բարեկամի ոչ գոյ փոխանակ։ (Սիր.՟Ղ. 15։)

adv.

Ուստի ՓՈԽԱՆԱԿԱՒ, իբր մ. որպէս Փոխանակելով զմիմեանս. փոխն ի փոխ, նեօպէթով.

Առաքէր զնոսա ի լիբանան տասն հազար յամսեան՝ փոխանակաւ. յն. որք փոխանակէին զմիմեանս. (՟Գ. Թագ. ՟Ե. 14։)

Երկուս երկուս ի փոխանակել.. . երկուս երկուս փոխանակաւ. (Ա. Մնաց. ՟Ի՟Ղ. 18։)

(՟Դ. Թագ. ՟Ժ՟Ե. 26։)

Ազգքն՝ զոր փոխեցեր, եւ նստան փոխանակաւ ի քաղաքս սամարեայ. իմա փոխանակ բուն բնակչացն։

ՓՈԽԱՆԱԿՆ ՀԱՆԴԵՐՁԻՑ, իբր փոխելի հետզհետէ. փոխնորդ. ետեկ.

Ո՛չ սպասք բազմամբոխ, եւ ո՛չ փոխանակ հանդերձից. (Ոսկ. ՟ա. տիմ. ՟Ժ՟Դ։)

Հինգ պատմուճանս փոխանակաւ. (Ծն. ՟Խ՟Է. 22։)

Պատմուճան փոխանակաւ, փոխանակ ասելոյ՝ թէ պատմուճան ազնիւ. (Կիւրղ. թագ.։)

նխ.

ՓՈԽԱՆԱԿ. նխ. ἁντί, ἁντ’, ἁνθ’ vice, pro. Ընդ. փոխան. ի տեղի այլոյ. ի փոխարէնս. ի սակս. վասն. ըստ. ի դիմաց. տեղը, համար.

Փոխանակ արեան նորա։ Փոխանակ իսահակայ։ Փոխանակ ական, կամ ատամանց նոցա։ Վարձ ձեր է այն՝ փոխանակ պաշտամանցն ձերոց։ Նա նստցի յաթոռ իմ փոխանակ իմ։ Հերիք էր յամս իմ՝ փոխանակ իմ, եւ եղբօր իմոյ։ Խօսեցաւ ի վերայ քո չարիս փոխանակ չարեաց։ Փոխանակ այնորիկ լուարուք հովիւք զպատգամս տեառն։ Փոխանակ այնր՝ զի փառաւորեցաք մեք զԱստուածս նոցա.եւ այլն։

Փոխանակ արեանն տեառն՝ ձեր արիւնդ հեղաւ (այսինքն ըստ նմանութեան )։ Ետուն զանձինս ի մահ փոխանակ որդւոյն Աստուածոյ. այսինքն ի տեղի Յիսուսի, զի նա ապրեսցի. (Շար.։)

Ասէ Երեմիա փոխանակ (այսինքն ի դիմաց ) ժողովրդեանն. (Մծբ. ՟Ե։)

ՓՈԽԱՆԱԿ ԸՆԴ. նոյն ընդ վ.

Հատուցին ինձ չար փոխանակ ընդ բարւոյ. (Սղ. ՟Լ՟Ե. 21։ ՟Ա. Մակ. ՟Ժ՟Ղ. 17։)

Փոխանակ ընդ զիմ անձնս տայցեմ։ Մահու պատիժ փոխանակ ընդ վատութեան կրեն. (Եւս. պտմ. ՟Գ. 23։ Եզնիկ.։)

Զշմաւովն եթող փոխանակ ընդ իւր Քրիստոս. (Եփր. աւետար.։)

adv.

ՓՈԽԱՆԱԿ. մ. Ի տեղի այլոյ. փոխանակաւ.

Եզն փոխանակ տուեալ Աստուածուհին՝ ոչ ետ զոհել զկոյսն։ Զայլս ի նոցա տեղիս փոխանակ առ իւր կոչեաց։ Եւ ոչ վասն սիրոյ՝ սիրել ինչ փոխանակ։ Փոխանակ շնորհեցաւ։ Զժանգ անօրէնութեան յանձն է քերեալ ի բաց ընկեսցէ, եւ փոխանակ՝ բարեացն գործովք լցցի. (Նոննոս.։ Եղիշ. ՟Ա։ Մանդ. ՟Ժ՟Դ։ Անյաղթ բարձր.։ Իգն.։)

շղ.

ՓՈԽԱՆԱԿ ԶԻ. շղ. ἁνθ’ ὦν pro eo quod, propterea quod. Փոխանակ այնր՝ զի վասն այնորիկ՝ զի. որովհետեւ.

Օրհնեսցին.. . փոխանակ զի լուտր ձայնի իմում. (Ծն. ՟Ի՟Բ. 18։ ՟Ի՟Ղ. 5։ տե՛ս եւ Օր. ՟Ը. 20։ Դտ. ՟Ժ՟Ա. 36։ ՟Բ. Թագ. ՟Ժ՟Բ. 10։ Մաղ. ՟Բ. 9։ Երեմ. ՟Լ՟Ա. 20։)

Սովին հայկաբանութեամբ իմանայ Սարգիս եւ զասելն Յկ. ՟Դ. 15։

Փոխանակ զի ասէիք, եթէ տէր կամեսցի. որպէս այն թէ, որովհետեւ այսպէս ասէք յոչ ուղիղ միտս։ Բայց յայսմ վայրի պարտ էր իմանալ որպէս հելլենաբանութիւն. փոխանակ զի ասելոց էիք. (յն. փոխանակ ասելոյ ձեզ )։

ՓՈԽԱՆԱԿ ԲԴԵՇԽԻ