leprous;
venereal
leprosy;
syphilis.
actor, executor.
to execute;
to practise.
execution;
practice.
cf. Գունագեղեմ.
assemblage, band;
troops, brigade, battalion, regiment, legion, cohort, phalanx;
globe;
sphere;
ball, bowl;
pincushion;
pommel;
sounding line, plummet;
— փոքրիկ, bullet;
globule;
— անսւոյ, nave of a wheel;
— կշռոց, weight;
— կապարեայ, lead;
չափել զծով գնտով, to sound;
— գունդ, cf. Գունդագունդ.
in several regiments;
in a crowd, like a crowd;
large, much.
tennis.
constable.
ink.
reader.
better, wagerer.
to grunt;
to murmur.
whirlpool, vortex, gulf.
cf. Գիրկ ընդ խառն լինիմ.
girt;
prompt, active, diligent;
— լինել, to gird one's self;
to be prompt.
cf. Գօտեւորիմ.
that, this.
here is, there is;
see here;
behold;
but;
now;
դա եւ դուք աւադիկ, there you too.
sanctuary;
altar of the oracle.
that resembles the sanctuary.
of laurel.
laurel.
cf. Դափր հատանեմ.
cf. Դեգ.
bier, coffin litter, sedan;
gridiron, grate.
cf. Դագաղ.
cessation, rest;
pause;
establishment, dwelling;
station;
—ք գազանաց, den;
—ք խաշանց, անասնոց, stable;
—ք հաւուց, roost;
perch;
—ք նաւուց, harbour.
to cease, to stop, to interrupt;
to become calm, to give over;
to desist, to rest one's self, to remain;
to drain.
to cease, to stop, to calm, to interrupt;
to extinguish, to stanch, to quench;
to drain.
cf. Դադարեմ.
cessation, desistance, repose, rest, pause;
discontinuance, vacation;
extinction, redemption, act of stanching;
silence;
interruption;
inaction.
hard, harsh, rough, sharp, sour, atrocious, austere, morose, blunt, cross, fro ward, difficult, inaccessible, cruel, merciless.
wild, fierce, savage;
rude, cruel.
whose productions are harsh or hard.
harder or very hard;
very harsh;
haughty, cruel.
cf. Դաժան.
that has a bad smell, stinking.
to become cruel or atrocious.
deformed, ugly, horrible.
cf. Դաժանատեսակ.
to be angry, mad, to sour, to turn sour, to get worse.
atrocity, haughtiness, austerity, harshness;
sharpness, asperity.
yellowish;
colostrum;
cf. Դայլ.
to endeavour, to study, to labour.
sabre, sword.
green, that is not dry;
fresh;
—, գեղ —, verdure, herb, grass, greens.
that produces verdure, grass.
needle;
ծակ ասղան, eye of a -;
մագնիսեալ —, magnetic;
անցուցանել դերձան ընդ ծակ ասղան, to thread a -.
to say, to express, to speak, to relate, to recite, to tell, to recount, to declave, to pronounce, to utter, to dictate;
— յառաջագոյն, to foretell;
— վերստին, to repeat;
բարիս՝ չարիս — զումեքէ, to speak well, badly of a person;
ասա՜ ինձ, tell me;
պարտ է —, one must say;
որպէս ասացաք, as we have said;
համառօտ —, briefly, in one word;
չգիտեմ զի՞նչ —, I know not what to say;
զի՞նչ ասիցեն զքէն, what will they say of you ? անհիմն է զոր ասեսդ, what you say is without foundation;
չգիտէ զոր ինչ ասէ, he does not know what he says;
ցանգ զնոյն —, to repeat always the same thing;
— զկարծիս իւր զիմեքէ, to give one's opinion on some thing;
սուտ —, to tell falsehoods or lies;
— զճշմարտութիւն, to speak the truth;
այո՝ ոչ —, to say yes, no;
զի՞նչ կամիցի — այս, what does that mean ? այլ զի՞նչ ասեմս, but what do I say ? ըստ ասելոյ իւրաքանչիւր, as every one says;
— ընդ միտս, to say to one's self;
զայս իրրեւ ասաց, when he has said that, at these words;
զայս ասացեալ, that said.
needleful, thread, string;
անցուցանել զ— ընդ ծակ ասղան, to thread a needle.
cf. Ասպանդակ.
straggler, marauder;
inroad, incursion;
— ծովու, corsair, pirate, sea-robber;
— առնել՝ դնել՝ տալ՝ արձակել՝ սփռել, to go marauding, to infest, cf. Ասպատակել, cf. Արշաւել.
career, course, horse-race;
furlong;
field, place, area, arena;
— ըմբշամարտութիւն, wrestling place;
դիմել, իջանել, խոյանալ, ելանել յ—, to throw self, to brave, to descend, to fling, to rush, to hurl in the arena.
here, in this place;
— է, he or it is here;
— եւ անդ, here and there, this way, that way.
cf. Աստեղազարդ.
hence, thence;
here;
this, present;
գնասցուք —, come let us go hence;
— սկսանի թագաւորութիւնն Արշակայ, here begins the reign of Arsaces;
— առ յապայ, henceforward;
ի մարդոյ —, from this man;
ի տանէ —, from this house;
— կեանք, this life, the present life;
— եւ անտի, here and there, on each side.
present life, world, temporal things;
youth, young people, yonng folks;
vigour, force, freshness;
firm, sure;
vehement, impetuous, strong;
յ—ս մանկութեան, in the flower of age;
յ—ս երիտասարդութեան, in all the vigour of youth.
stair, step;
pace;
stair-case;
steps;
gradation;
graduation;
story;
degree, dignity, character, class, condition, honour, place;
quality, rank;
— եկեղեցական, holy orders;
հոսիլ ընդ —ս ի վայր, to run down stairs;
տալ —, բաժանել յ—ս, to graduate.
increase;
repetition, reiteration, reply, answer, rejoinder;
da capo;
reduplication;
paroxysm;
— հիւանդոթեան, relapse.
heel;
back, hind part;
ընդ — դառնալ, դարձ ընդ — առնել, to fall or go retreat back, to recede, to go backwards, to retreat;
յետս ընդ — դառնալ, to turn back, to retrace one's steps;
cf. Կորանամ.
to make head against, to cope with, to withstand, to face, to dare, to brave, to beard, to set at defiance;
ընդդէմ —, to oppose, to resist, to withstand;
թշնամի —, to declare oneself enemy, to bear enmity.
cough;
անընդհատ, չոր —, — հիւծիչ, a continual, dry, churchyard cough;
շնչարգել — մանկանց, hooping or chin cough;
—ի դեղ, tussilago, colt's foot, horse-foot;
նեղիլ ի —ոյ, to suffer from a -;
դառն — կալաւ զիս, I caught a violent -.
to cough;
անդադար —, to do nothing but cough;
հազաց զգիշերն ողջոյն, he coughed all night.
thousand;
immense, innumerable;
—, —ս, thousand times;
—ք —աց, million;
—ս հինգ արանց, five thousand men;
զօրութեամբ —օք, with an army a million strong;
քոյր մեր, եղիցես ի —ս եւ ի բիւրս, o sister! may your posterity be as the sand of the sea-shore;
— եւ բիւր դէպ եթէ գտցի ոք, if by chance, it happens;
ամն արժանի յիշատակաց — ութ հարիւր եօթանասուն եւ ութ, the memorable year one thousand eight hundred and seventy eight.
contrary, opposite;
adversary, hostile, unfavourable, inimical;
discordant;
incompatible;
against, contrary to;
opposite, facing, in front of;
զնորին —ն, նմին or նորին —, ի —էն, ընդ —ն, on the contrary, on the wrong side;
against the grain, in a contrary sense, backwards;
ամենեւին իսկ —, directly or diametrically opposite, quite the reverse;
— ուղիղ մտաց, in spite of sense and reason;
— կամաց նորա, against his will or grain, in spite of him;
forcibly;
— կալ, to stand, remain, stay or stop in the face of, in front;
to oppose, to withstand, to resist, to make head against, to cope with;
— լինել, to be contrary, to oppose;
ընդ —ս լինել միմեանց, to be at variance;
—, ի —ն or ընդ —ս ելանել, մտանել, ընթանալ, լինել, to oppose, to form an opposition to, to rise up or against, to go against, to run counter, to withstand, to counteract, to thwart, to cross;
ընդ —ս ելանել, cf. Հակամտեմ.
to oppose, to resist, to thwart, to object, to be repugnant to, to revolt, to cross, to withstand, to impugn;
to clash, to rencounter;
to contest, to dispute, to debate;
to cavil;
to quarrel;
to disagree;
— ընդ ումեք, to rival, to vie with;
առանց —կելոյ, without resistance.
to be contented, satisfied, pleased, gratified;
to agree, to acquiesce, to consent, to approve;
to be reconciled, to become friends again;
to deign;
to taste;
չ— ընդ, to disapprove, to dislike;
հաճեալ է նա ընդ քեզ, you please him;
հաճեսցի տէր իմ արքայ, may it please your Majesty.
agreement, satisfaction;
accord, approbation, consent, complaisance, acquiescence, compliance;
desire, wish, pleasure, will;
—ք, grace, sweetness, loveliness, amiableness;
առանց քոյին հաճութեան, without your consent, in spite of you;
արա ընդ իս ըստ հաճութեան կամաց քոց, do with me according to your pleasure.
savour, taste;
check, moderation;
— դնել, to moderate, to check.
cf. Համախորհուրդ.
cf. Համախորհուրդ.
concord, unanimity, agreement, union, consent;
համակամութիւն ընդ կամացն աստուծոյ, obedience to God's will, resignation, trust in God.
utterly destroying, exterminating;
— քանդումն, utter ruin, extermination;
— կորուստ, total loss;
— պատուհաս, exterminator.
cf. Համադամ.
briefly traced, succinct;
— բովանդակութիւն, an abridgement;
— պատկեր, sketch, short notice, cursory view.
spread throughout, very extended, universal, general;
— ծով, the Ocean;
— օդ, atmosphere.
account, calculation, computation, enumeration, numeration;
number;
catalogue, list;
roll-call, muster;
examination, inventory, statement, account;
esteem, respect, value, regard, station, degree;
presentation or rendering of accounts;
comparison;
lesson;
verse;
ի —, ի —ի, —, for, on account of;
ընդ մի —, same, same thing;
— առնուլ, պահանջել, to ask for an account of, to require one to account for;
— առնել, to find out an explication of, to examine;
to take or draw up an inventory of;
to take stock;
— տալ, to render an account;
to give a reason;
to be responsible, to account for;
— առնուլ ի մէջ ծառայից իւրոց, to make an account with his servants;
ի — ածել, արկանել, դնել, to count, to calculate, to compare;
մտանել ի —, to be reckoned, numbered, esteemed among;
ի —ի լինել, to be counted as, to pass for, to be reputed, esteemed;
ընդ մարդկան կալ ի — ի, to be taken for a man;
— դնել ընդ ումեք, to dispute;
հանել թիւ —ոյ, to draw or cast lots;
տուր զհամար տնտեսութեան քո, give an account of thy stewardship;
ոչ եղեւ ի —ի բան իմ, no attention was paid to my words;
չէ ինչ ի — ի, it is unimportant;
no matter;
թուով — ով էր ամենայն, all was counted;
—ովք թուոց կատարեալ, a clever arithmetician;
— առնուլ, to take lessons;
գիտել, ուսանել, ասել զ—ն, to know, to learn, to say or repeat one's lesson;
cf. Թիւ.
to be able, to have the power of faculty to, to be in a condition to;
ոչ եւս —, to be quite exhauster or spent;
չ-, to be unable;
չկարեմ առնել զայդ, I cannot do it;
արարից՝ եթէ կարացից, I will do it if I can.
necessary;
urgent, pressing, important, serious;
grave, considerable;
essential, expedient;
devoted, attached;
intimate;
much;
—ք, the needful or essential, necessaries, what is necessary;
—ք or — անգամք, the private parts;
— հարկ, great, absolute necessity, urgency;
— սիրելի, a very amiable person;
— բարեկամ, intimate friend;
— եւ —, of great importance, very necessary;
— պէտք, the real wants;
—ք բնութեան, կենաց, the wants of nature;
the necessities of life;
զրկիլ ի —աց, to want the needful;
— համարել, դատել, to deem necessary;
— զանձն ընծայեցուցանեմ, to make oneself necessary;
— լինել, to be necessary, wanting, needfuul;
— է զի, it is important that;
— է մեզ յոյժ զի, it is of the highest importance to us all that;
առցուք սուղ ինչ —, let us take a little food, let us eat a little.
opinion;
conjecture, hypothesis, supposition;
ի —, by conjecture, by guess, hypothetically;
ի — դատել, to conjecture, to judge by conjecture, to suppose.
opinion;
thought, mind, sentiment;
conjecture, hypothesis, supposition;
suspicion, presumption;
fantasy, imagination;
կարծեօք, by conjecture, hypothetically;
հասարակաց —, public or general opinion, common sense;
— ընկալեալ ou բազմագունից ընդունելի, the generally received opinion, the general conviction, the best established opinion;
նախաժաման —, prejudice, prepossession;
ազատամիտ, ձախողակի — free, adverse or contrary opinion;
ի կարծիս լինել, կարծիս ի մտի դնել, to imagine, to fancy, to think, to surmise, to conjecture;
կարծիս բերել զումեմնէ, to suspect a person;
տալ զպատշաճ կարծիս զումեքէ, to have a good opinion of, to think highly, well, much of;
բերել մեծ ինչ կարծիս զումեքէ, to esteem a person highly, to make much of;
զհետ երթալ —ծեաց ուրուք, to incline to another's opinion, to follow the opinions of;
մեծ ինչ —իս բերել զանձնէ, to have a high opinion of oneself;
յամառիլ, խրոխ տալ ի —իս իւր, to be wedded to one's opinions.
noise;
prate, chitchat, babble, chatter, tattle;
— ջուրց, murmur, gurgling, purling, babbling;
— թռչնոց, warbling, twittering, chirping;
— հաւուց, clucking, cackling;
— աքաղաղի, crowing;
— հնդկահաւու, gobbling;
— ագռաւուց, cawing;
— գորտոց, croaking, croak.
to hold out, to stretch forth, to tender, to offer, to present;
to heap up, to accumulate;
— զձեռն, to stretch forth the hand;
ձեռն, ձեռն օգնականութեան — ումեք, to offer a helping hand, to lend assistance, to help, to succour;
— զմիտս, զխօրհուրդսի, to fix one's mind on, to contemplate intently.
short;
little;
short, brief, curt, concise, succinct, laconic;
— հասակաւ, short in stature;
—ոյ ճանապարհ, the shortest way;
ընդ —ոյ գնալ, to take the shortest or nearest way, to take a short cut;
ի —ոյ or — ի —ոյ, short, brief, abridged, summary;
in short, briefly, in a few words, laconically, succinctly, summarily;
ի —ոյ, in a short time, quickly;
ի —ոյ հատանել, to cut short, to state in few words.
to live, to be alive, to breathe;
to exist, to subsist;
to be;
կելով կեալ, to be saved, to enjoy eternal life;
բարւոք —, to be well, to be in good health;
— բարեբաստիկ, առատութեամբ —, to live happily;
to be comfortable, at one's ease, to have a competency;
— ի ստացուածոց իւրոց, to live or subsist on one's property, or on one's income;
— յնչից այլոց, to live at the expense of another;
— անառակութեամբ, to lead a dissolute life;
աշխարանաց արժանի կեանս —, to lead a sad life;
զարժանի քահանայութեան զճշմարիտ կեանս —, to live like a true priest;
կեցցե՜ս, hail! God save you, good morning;
good bye;
զիա՞րդ կեաս, how do you do ? how are you ? ո՞պէս կեայ նա, how does he do? կեցցէ արքայ, long live the king;
յաւիտեան կեաց, may you live for ever;
cf. Կեցցես.
life;
being, days, existence;
health;
conduct, behaviour, manners, habits;
subsistence, living, nourishment;
means, circumstances, property, substance, goods, patrimony, inheritance, wealth, possessions, fortune;
the world;
ցկեանս, for -;
ի կեանս իմ, in all my -;
երբէք ի կեանս իմ, never in my -;
զամենայն աւուրս կենաց իմոց, formy whole lifetime;
յաւիտենական, հանդերձեալ —, eternal —, the — to come, the next world;
ընթացք՝ վախճան՝ երկարութիւն կենաց, the course, the duration & the end of -;
մեկին or ամփոփ, անշուք or աննշան —, a. retired -;
obscure —, — of obscurity;
խստամբեր դժոխըմբեր՝ վտանգալից՝ բազմավրդով՝ վատ՝ չարակեաց՝ անգործ՝ ունայն —, an austere, frightful or insupportable, perilous or hazardous, checkered, base, wretched, unoccupied or idle, useless -;
— զերծ ի հոգոց եւ ի կրից, a — free from passion, uneasiness or anxieties;
անպաճոյճ՝ սակաւապետ՝ շինական՝ վաստակասէր՝ ժիր՝ զգաստ —, a simple, frugal, rural, laborious, active, sober -;
անարատ՝ բարեկարգ՝ չափաւոր՝ տեսական՝ անհոգ —, a pure, regular, moderate, contemplative, careless —;
անդորրաւէտ՝ խաղաղաւէտ՝ փափկասուն՝ հեշտալի՝ զուարճալից —, a quiet or tranquil, peaceful, delectable, effeminate or luxurious, agreeable —;
սոսկական՝ անզբօս՝ հովուական վարել կեանս, to lead a private, serious, pastoral -;
վարել, անցուցանել զկեանս, to pass one's life;
հասարակաց վարել կեանս, to live in common;
բելրկրալից վարել կեանս, to lead a happy, comfortable —;
դողալ ի վերայ կենաց ուրուք, to tremble for another's — or days;
կեանս պարգեւել, to grant — to;
շահել զկեանս, to gain one's living;
ի վտանգ արկանել զկեանս, to imperil, to hazard or expose one's — to danger;
ազատել կամ կորուսանել զկեանս, to save or lose the —;
ի կենաց արկանել՝ զրաւել՝ կարճել՝ լուծանել՝ բառնալ, to deprive of —, to put to death, to kill;
ընդ մէջ կենաց եւ մահու լինել, to be a question of — or death;
ի կենաց անկանել՝ պակասել, to lose one' s life, to die;
հրաժարել ի կենաց, to renounce -;
փոխիլ ի կենաց աստի, to make one's exit from this world;
ելանել ի կենաց, to depart this -;
սուղ են —, — is short;
ի վտանգի կան — նորա, his — is in danger;
ընդ կեանս եւ ընդ մահ, half alive & half dead;
տալ տաց զկեանս իմ վասն նորա, I would lay down my — for him or her;
ի կեանս եւ ի մահու, in — & — death;
ժամանակն է ոստայն կենաց or որ հինու զկեանս, time is the stuff that — is made of;
ընդ կենաց եւ վախճանն, people die as they live.
comrade, companion, partaker;
husband, wife, married couple;
— լինել, to live together, to cohabit, to keep company with, to get intimate, to frequent, to converse;
չկամիմ բնաւ — առնդ լինել, I will have no manner of conversation, no dealing with that man.
living together, company, society, cohabitation;
intimacy, conversation;
matrimony;
այնպիսի սերտ եղեւ ինձ — ընդ..., my life was so bound up with that of...
cf. Կենդանաբաշխ.
cf. Կենդանատու.
cf. Կենդանատու.
cf. Կենդանատու.
cf. Կենդանացուցանեմ.
religion;
sect;
cf. Դեն.
side;
party;
cf. Կողմն;
towards, in the direction of;
ընդ ո՞ր կոյս, which way ? where ? ի կուսէ անտի, on that side or part;
յամենայն կուսաց, on all sides;
յոր եւ — կամիցի, wherever he pleases;
յայս — յայն —, from one side to another, on one side the other, here & there;
զգնալ յայս — եւ յայն —, to take a walk & thither, to & fro;
յայս —՝ յայն — զետոյն, on this side & on that of the river, here & there;
յայն — ծովուն, beyond the sea;
ի թիկունս —, յետ —, behind one's back, behind, from behind;
յարեւելից կուսէ, from the East;
յարեւմուտս —, towards the West;
ի մէնջ կուսէ, for us, for our part, as for us;
ի մեր — է, he is on our side, he is favourable to us;
ի կատարածն — թղթիս, towards the end of my letter;
ելանել ի բացեայ —, to retire aside;
ի չորս — վիմաց, of hewn stone.
blind, sightless, eyeless;
— գործել, to blind;
— հնազանդութիւն՝ ատելութիւն, passive, implicit obedience;
blind submission;
լաւ է — աչօք քան — մտօք, is better to be blind of an eye than to want understanding;
better want of sight than intellectual blindness.
to call;
to call in;
to invite;
to call, to name;
— ի մի վայր, to convoke, to call together, to assemble;
— յօգնութիւն, to call on for help, to invoke;
— զոք յետս, to call back, to revoke;
to call off, to bring back;
յետս — զբանսն, to unsay, to recall what one has said, to retract, to recant, to revoke;
— ի դատ, to cite, to summon;
վկայս —, to subpoena, to summon witnesses;
— ի վկայութիւն, to quote, to cite.