that has great longanimity, or great forbearance, very patient.
to be strangled.
liver;
— որթու, calf's -;
ցաւ լերդի, — complaint;
տապ, բորբոքումն լերդի, hepatite, inflammation of the liver.
mounplain table-land.
cf. Լեռնադաշտ.
mountaineers, mountain population, people dwelling in the mountains.
cf. Լեարդ.
to frighten, to dread, to terrify, to scare.
lobe (of the lungs).
liver coloured.
germander.
whose heart is touched;
sad, melancholy.
akin, related, consanguinous;
— արիւն, relationship, consanguinity, ties of blood.
cf. Լերդակից.
the liver side.
haruspex, augur, diviner, soothsayer;
— լինիմ, to examine or consult the entrails, to prognosticate like an augur.
soothsaying, (divination by the entrails of victims);
augury, omen.
liver-wort.
consumption, phthisis, decline;
consumptive.
hepatite, liver-stone.
cf. Լերդաքար.
causing the mountains to tremble and quake.
pulp, brawn, the calf of the leg.
monks rhubarb, dock.
libellous, opprobrious, defamatory.
cuttle-fish.
whose limbs are weak, feeble, languid, faint.
great grandson.
cf. Թոռնորդի.
cf. Դեղթափ.
to steep, to soak, to macerate.
of a horrible countenance, ugly, hideous, horrible, dreadful, frightful, shocking.
hay-rick;
heaped up, piled, bound up;
polypetalous;
— անուն, բառ, compound word.
to accumulate, to hoard;
to bind up;
to eompound, to conjoin.
accumulation, heap;
composition, formation.
cf. Բարեբախտ.
becoming, suitable, fit, proper.
decorum, fitness;
prosperity, luck.
ungtaful.
well adorned;
reformed.
to embellish, to adorn;
to reform.
embellishment, ornament, finery;
reformation, reform.
that asks for, that seeks for good things.
cf. Բարեխորհ.
carnival, holy day time;
բուն —, the day before lent, shrovetuesday, shrovetide.
happiness, felicity, prosperity, rejoicing.
coaxer, cajoler, gallant, complaisant;
յ— լինել, to please, to flatter, to coax, to cajole, to adulate.
flattery, adulation, complaisance.
that exhorts to good things;
well inclined, very willing.
well instructed, well brought up, well educated.
vase, vessel, pot;
box;
piece of furniture;
tool, instrument;
—ք խոհակերոցի, kitchen-range, set of pots and kettles, յ— առնուլ, խնդրել, to borrow;
յ— տալ, to lend.
aurora, dawn, day-break;
ընդ աշալուրշսն, at dawn, at break of day.
mourning, lamentation, complaint;
— դնեմ, cf. Աշխարեմ.
world, universe;
land, country, region;
փոքր —, microcosm;
հանդերձեալ —, the other world, future life;
ընդ ամենայն —, through all the world;
— ամենայն, all the world or people, every body;
ըստ — հանել, to expatriate, to exile, cf. Արտաքսեմ, cf. Աքսորեմ;
ելանել՝ փոխիլ յաշխարհէ, to go in the other world;
գալ յ—, to be born, to come into the world;
յաչս —ի, in the eyes of the world;
զուլ զ—, to leave the world.
open to public entrance, frequented, resorted to;
— Դուռն, Court.
eyes, sight, look;
աչս արկանել՝ արձակել, to cast eyes upon, to desire;
ըստ աչս դատել, to judge by first sight;
յաչս դնել, to despise;
առ աչս հայել, to pay respect to persons;
յաչաց հանել, to render odious;
յաչաց ելանել, to be in disgrace, to lose the good graces of any one;
առ աչօք, fantastical, fanciful, chimerical;
visibly;
առ աչօք ինչ՝ տեսիլ՝ երեւոյթ, spectre, phantom, ghost, vision, illusion;
կալ աչաց, to become blind, cf. Կուրանամ;
աչս առնուլ, cf. Աչառեմ;
թերաբաց —, half-closed eyes;
յաչս դնել, to be bold, to brave, to defy;
— յարտասուս, tears in the eyes, weeping;
զաչս ի վայր արկանել, to lower the eyes;
ցաւ աչաց, cf. Աչացաւ, cf. Աչացաւութիւն.
afterwards, then, immediately afterwards;
consequently, in consequence;
finally, at last;
secondly;
then, therefore;
առ յապա, one day, some day;
for the future;
յ—յս, առի յ—յս, henceforth, for the future;
առ ի յ—յսն յիշատակ, a monument for posterity, for the remembrance or memory;
առ յապայք, the future;
future things;
յիշեա, որդեակ, զառ յապայսն, remember, son, the future.
intolerable, rinsufferable, insupportable;
menses;
blood, river or shedding of blood;
տապալիլ յարիւն յ—, յ— թաւալիլ, յարիւն եւ յ— համակիլ, արեամբ եւ ապաժուժաւ թաւալիլ, to be bloody, stained with blood;
ընդ քիրտն եւ ընդ — գալ, ընդ քիրտն եւ ընդ — գալ, to sweat blood and water, to make great force, to fatigue on'es self to death;
— բերումն, intemperateness, violence.
to corrupt, to spoil;
to alter, to change, to falsify;
to contaminate, to soil, to dirt, to spot;
to cause to rot, to putrefy;
to deform, to disfigure;
to deprave, to seduce;
to pollute, to profane;
to poison, to infect;
to vitiate;
to debauch, to lead astray;
— զկոյս, to deflour, to debauch;
— զսիրտ, to corrupt the heart;
— զտեսիլ մորուաց, to shave;
— զառողջութիւն, to ruin the health;
— զբարս, to corrupt the morals;
— զօդ, to infect the air;
— զհամբաւ, to libel;
— հրոյ զլերինս, to consume, to burn, to devour the mountains;
— զխորհուրդս ուրուք, to render useless advice;
— զմիտս, to seduce.
to be corrupted, ruined, spoiled;
to dirty one's self;
— ընդ ումեք, to sin with some one.
corruption;
destruction, ruin;
contamination, infection;
depravity, perversion, degeneration;
putrefaction, rottenness, sourness, staleness, rancidity;
— կուսի, defloration, debauchment;
տեղի՝ դուբ ապականութեան, sepulchre, tomb;
— բարուց, corruption, depravation of morals or manners;
յ— դնել՝ դարձուցանել, կարգել, հասուցանել, cf. Ապականեմ;
յ— դառնալ, լինել, անցեալ գնալ, cf. Ապականիմ;
ձմեռն ապականութեան, the winter destroyer or spoiler.
cry, scream, clamour, uproar, alarm, racket, noise, shout;
scolding;
voice;
exclamation;
— առնել՝ բառնալ՝ դնել՝ հարկանել՝ տալ, to cry, to make a noise, to alarm, cf. Աղաղակեմ.
bowels, guts;
tripe, garbage;
intestines, entrails;
strings, chords;
խռովին — իմ, I have pity, compassion;
որդի աղեաց, well loved son.
obscure, dull, dim, cloudy, dark, hidden, without lustre;
tawny;
wan;
feeble, indistinct, small;
— լոյս, darkness visible, glimmer, faint light;
ընդ — տեսանել՝ ակնարկել, to catch a glimpse of, to see indistinctly, to blink.
ashes;
յ— դառձուցանել՝ դատել, to reduce to ashes.
all, total, whole;
each, every;
all, every thing;
— ոք, every one;
who ever, whosoever, whatever, whatsoever;
— ինչ, every thing, whatever;
ամենայնիւ, յամենայնի, altogether, entirely, quite;
— ուստեք, from all sides, from all parts;
— ուրեք, ընդ — տեղիս, every where, in all places;
զգիշերն —, all the night;
զ— աւուրս, every day;
յառաջ քան զ—, before all;
յետ —ի after all;
պատրաստ լինել —ի, to be ready for every thing;
ի վեր քան զ—, above all or every thing.
cf. Ամենայորդոր.
cf. Անշահախնդիր.
cf. Անշահախնդրութիւն.
dishonoured, dishonourable, abject, base, vile;
dishonourably, vilely;
— դրամ, false money.
cf. Անընդունելի;
— լինել, to be inadmissible.
cf. Անդեղայ.
abba, abbot, superior;
ընդհանրական աբբայ —, abbot general;
աբբայ հայր, cf. Աբբահայր.
avaricious, stingy, grasping, sordid;
դժոխային —, very greedy or insatiable avaricious.
cf. Ազատագունդ.
cf. Ազատագունդ.
nation, people;
generation;
race;
gender;
kind, sort, quality;
sex, age, epoch;
century;
manner, way;
Գիրք —ազգաց, Book of Judges;
յագէ յազգ, from age to age, from generation to generation;
ազգ Հայոց, the Armenian nation;
Անգլիացի յազգէ, of the English nation, English;
Ամերիկացի եմ ազգաւ, I am American by birth;
— կանանց, the female sex, the fair sex, the woman kind;
— մարդկան, the human kind, humanity;
ազգով, with all the nation;
մի —, the same, the same manner, equally;
ազգք ազգք բանասիրութեան, the different kinds of literature;
ազգք եւ ազինք, all nations, all people.
relationship, consanguinity, kin, cognation;
race, family;
likeness, analogy;
զօդք ազգականութեան, the ties of relationship.
national;
related, allied to by marriage;
parent, relation;
— բարք, national character;
աւանդութիւն —, national tradition;
— ժողովն Հայոց, the national assembly or synod of the Armenians.
illness, disease, indisposition;
affection, passion;
vice, bad habit;
menses;
seed of man;
— ցաւոց՝ դառնութեան, calamity, plague, disaster, any thing troublesome;
— արտասուաց, tears;
— քնոյ, sleep;
— մահու՝ մահացու, mortal malady;
զ—ս մահու ջերանիլ, to be seriously, mortally ill;
— մարդահաճութեան, adulation, flattery;
ապաս ունել ախտի, մեծարել զախտ, to give one's self up to vice, pleasure.
to carry, to fetch, to bring;
to strike;
— ընդ իւր, to conduct;
— ի ներքս, — ի մէջ, to introduce;
— ի վերայ or — թափել, to infer;
— ի or վերածել, to reduce;
— ենդ թարշ, to drag along;
— զբոցով, to pass through flame, to enflame, to burn;
— զմտաւ, to consider, to think, to reflect;
— զբռամբ, to seize, to lay hold of;
— զձու, to lay eggs;
առանց ընդ բանս ինչ ածելոյ, without making any objection, readily;
— զհերս, to raze;
— զիրեւ՝ յինքն, to seduce, to entice.
eye;
sight, look;
bud, germ;
hope, expectation;
opinion, suspicion;
յականէ անուանէ, by name, specially, expressly;
յական թոթափել, in the twinkling of an eye, instantaneously;
— առնուլ, to show a respect of persons, to be partial, cf. Աչառեմ;
զակն արկանել, to cast eyes upon, cf. Անտեսեմ;
յակն արկանել, to show;
to review, to read;
ընդ ակամբ ակնարկել, to scowl;
— ունել, to hope, to expect, cf. Ակնկալեմ, cf. Յուսամ;
— յայտնի, — յանդիման, in presence of, visibly, openly;
— յանդիման առնել, to represent, to lay before;
առ ական դիպել to see by accident;
առ ականէ, ostentatiously;
յ— առնուլ, to have an eye to, to watch, to take care of;
—ի խոնարհ, quite confused, cf. Ակնկոր;
կորովաբիբ —, Argus-eyed, piercing eye;
— կառուցեալ հայել, to look fixedly;
տալ ակն, cf. Նայիմ, cf. Նկատեմ;
ակն դնել, cf. Ցանկամ;
ակն ածել, cf. Պատկառեմ, cf. Ակնառեմ, cf. Ամաչեմ, cf. Խնամեմ;
to make signs with the eyes;
to indicate, to show, to mark, to denote, to signify;
to regard, to see, to revise;
to concern, to belong to;
to permit;
— ընդ ակամբ, to scowl.
fear, dread, fright, terror;
— արկանել, to frighten, to terrify, to intimidate;
— յահի լինել՝ զահի հարկանիլ, to fear, to be seized with alarm;
առ ահի, for fear, lest;
ահ ընդ ահ, with fear, with a timid air.
cf. Ահաւադիկ.
cf. Ահաւադիկ.
to fall;
to chance, to happen;
to descend, to flow;
to steal away, to slip away, to escape;
to fall to ruin, to decay, to be impaired, to decline, to fail;
to place one's self, to fix one's self, to belong, to have relation to;
to put down, to deposit;
to pass away;
— ընդ, to undergo;
to sink under;
— երեսաց, to be put out of countenance, to be abashed;
— զբանիւք, to hold a long discourse;
— յոք, to associate with (any one), to be intimate with, to confide in;
— ի միտս՝ զմտօք՝ ի սիրտ, to remember, to recall, cf. Յիշեմ;
— ի ճանապարհ՝ իչու՝ յուղի, to voyage, to travel, cf. Ուղեւորեմ;
— ի վերայ, to come upon unawares, to attack, to surprise;
— ի մտաց, to become made, to lose one's reason, cf. Խելագարիմ, cf. Յիմարանամ;
— ի կենաց, to die, to lose one's life;
— ի յուսոյ, to lose hope, to become desperate;
— ի վերայ երեսաց, to fall upon one's face, to prostrate;
— յոտս ուրուք, to throw one's self or fall at the feet of some one;
— ի ձեռս ուրուք, to fall in the bands or power of some one;
— ընդ ումէք՝ ընդ միմեանս՝ այր ընդ այր, to come to blows, to fight, to combat, to quarrel, to dispute;
— յիշխանութենէ, to lose one's authority, to fall from one's power.
bed;
mattress;
nuptial couch;
— անպիտան, անարդ, truckle-bed;
խորշ անկողնոյ, alcove;
դնել յանկողնի, ննջեցուցանել, to put to bed;
գնալ յ—, ննջել, to go to bed;
փետրալից —, feather-bed;
յարդալից —, straw-bed;
—ս արկանել, to make a bed;
մտանել յ—, to go to bed;
յառնել յանկողնէ, to get up;
յարդարել զ—, to make the bed;
անկեալ դնել յանկողնի, to take to one's bed.
unevenness, inequality of surface;
want of politeness, rudeness, awkwardness, harshness, roughness, coarseness;
— օդոյ, intemperance
back, again;
եկից — ենդհուպ, I shall return here immediately, I shall be hack presently.
man;
husband, spouse;
person;
youth, young man;
— երեւելի, personage;
— իւրաքանչիւր, every one, every person, every body;
— ոք, a person, some one;
— ընդ արամբ, — զարամբ, in competition;
with emulation;
— ցընկեր, one to another;
ընդ — եւ ընդ կին, the men as well as the women, both men and women;
առ —, յայր, each person, a head, a man;
առն տալ, to marry;
առն՝ արանց լինել, to get, to be married;
վատ արանց, coward;
քաջ արանց, brave, courageous;
— խաղաղութեան, peaceful man;
— գործոյ, ingenious, active man;
— զօրութեան, valorous man;
— մահու, guilty, worthy of death;
— պատերազմի, belligerous, warlike, martial;
արք արեանց, sanguinary, bloody men;
— Աստուծոյ, man of God.
to burn;
յարեաց եւ յաւեր դարձուցանել, to burn and to ravage.
visit;
search;
inspection;
— առնել, յայց ելանել, to visit, to go to see, to make a visit;
— եւ խնդիր առնել, յայց եւ ի խնդիր ելանել, to search, to examine, to observe.
daybreak, dawn, aurora;
day-light, morning;
ընդ այգն, ընդ այգս այգուն, այգուցն, at day-break, at the dawn of day, in the morning;
— լինել cf. Այգանամ;
յայգուէ մինչեւ յերեկոյ, from morning till night.
another, other;
different, unlike;
some;
—ով ճանապարհաւ, by another way;
—ով օրինակաւ, in another manner;
—ոք, another;
եւ ոչ — ոք, even another;
յայլմէ կողմանէ, another side, the other side;
— է ասել եւ — գործել, it is one thing to say, another to do;
եւ այլն, —ովքն հանդերձ, and so on;
— ընդ այլոյ, one for another, pellmell;
— յայլմէ լինել, to lose one's presence of mind, to be overcome by joy or fear;
ոչ — իւիք, in no other way;
— ընդ —ոյ ասել, to say equivocally, ambiguously.
cf. Անհեդեդութիւն.
person;
hypostasis, personality;
creature, being;
soul;
mind;
heart;
myself, thyself, himself;
անձամբ, personally;
անձամբ անձին, by one's self, personally;
զանձամբ դառնալ, to turn back;
զանձամբ արկանել, to put on, յանձին բերել, to imitate;
յանձին ունել, to accept, to approve;
չառնուլ յ—, to refuse, to deny;
սիրէ նա զ— իւր, he loves himself;
վասն անձին եւեթ տամ պատասխանի, I only answer for myself;
երգնում յ— իմ, թէ այդ այդպէս է, on my soul, it is so;
զգաստանալ յանձին, to revive, to recover one's senses;
փոյթ ունի նա վասն անձին, he takes care of himself;
անձին առնել, to commit suicide;
եռն յանձին հարկանել, to boast of, to flatter one's self, to prick one's self;
յ— առնել, to recommend, to confide;
յ— լինել, to commend one's self, to have confidence in, to confide in, to be committed.
rain;
— իջանել, to rain;
— արտասուաց, a flood of tears;
յորդ —, violent, pouring rain;
անձրեւաչափ (գործի), rain-guage.
hidden, secret;
secretly, clandestinely, by stealth, incognito, without being known;
hiding-place, lurking-place;
— ի ներքս սպրդել, to creep, to slip, to steal stealthily.
to avert, to scatter, to distract;
to render useless;
to mislead, to deceive;
to pervert;
ի տխուր խորհուրդս —, to have the spleen or blue-devils;
յախտս իւր —, to give a loose to one's passions;
զանձամբ —, to come to one's self again, to recover one's self.