short;
little;
short, brief, curt, concise, succinct, laconic;
— հասակաւ, short in stature;
—ոյ ճանապարհ, the shortest way;
ընդ —ոյ գնալ, to take the shortest or nearest way, to take a short cut;
ի —ոյ or — ի —ոյ, short, brief, abridged, summary;
in short, briefly, in a few words, laconically, succinctly, summarily;
ի —ոյ, in a short time, quickly;
ի —ոյ հատանել, to cut short, to state in few words.
short, brief, succinct, concise, laconic;
in few words, shortly, succinctly, briefly, concisely, summarily, laconically;
— հատանել, —ս կտրել, to epitomize, to condense, to state briefly.
short-sighted or near-sighted;
— լինել, to be —, to be myope.
red, reddish;
— ներկել, to dye red.
powerful;
able, capable, clever;
healthy;
rich, wealthy;
— լինել, cf. Կարողանամ.
in want of;
needy, necessitous, poor, indigent;
desirous, anxious, eager;
want, need, necessity, poverty, indigence;
desire, wish, longing;
— լինել, to want, to need, to be or stand in want of;
— նմալ, գտանիլ, to be in a state of privation, to be unprovided with, to be without;
— ամենայնիւ, in want of all things, poverty-stricken, destitute;
ոչ իւիք կարօտեմ, I want for nothing.
indigence, penury, want, necessity, poverty, misery, destitution;
desire, wish;
անհնարին, ծայրագոյն —, great need of;
extreme poverty, utter destitution;
փղձկիլ կարօտութեամբ, to desire eagerly, to long or sigh for, to pant after;
— կարօտութեամբ ուտել զհաց կամ ըմպել զջուր to fare hard, to live upon bad cheer;
to champ the bit.
to live, to be alive, to breathe;
to exist, to subsist;
to be;
կելով կեալ, to be saved, to enjoy eternal life;
բարւոք —, to be well, to be in good health;
— բարեբաստիկ, առատութեամբ —, to live happily;
to be comfortable, at one's ease, to have a competency;
— ի ստացուածոց իւրոց, to live or subsist on one's property, or on one's income;
— յնչից այլոց, to live at the expense of another;
— անառակութեամբ, to lead a dissolute life;
աշխարանաց արժանի կեանս —, to lead a sad life;
զարժանի քահանայութեան զճշմարիտ կեանս —, to live like a true priest;
կեցցե՜ս, hail! God save you, good morning;
good bye;
զիա՞րդ կեաս, how do you do ? how are you ? ո՞պէս կեայ նա, how does he do? կեցցէ արքայ, long live the king;
յաւիտեան կեաց, may you live for ever;
cf. Կեցցես.
life;
being, days, existence;
health;
conduct, behaviour, manners, habits;
subsistence, living, nourishment;
means, circumstances, property, substance, goods, patrimony, inheritance, wealth, possessions, fortune;
the world;
ցկեանս, for -;
ի կեանս իմ, in all my -;
երբէք ի կեանս իմ, never in my -;
զամենայն աւուրս կենաց իմոց, formy whole lifetime;
յաւիտենական, հանդերձեալ —, eternal —, the — to come, the next world;
ընթացք՝ վախճան՝ երկարութիւն կենաց, the course, the duration & the end of -;
մեկին or ամփոփ, անշուք or աննշան —, a. retired -;
obscure —, — of obscurity;
խստամբեր դժոխըմբեր՝ վտանգալից՝ բազմավրդով՝ վատ՝ չարակեաց՝ անգործ՝ ունայն —, an austere, frightful or insupportable, perilous or hazardous, checkered, base, wretched, unoccupied or idle, useless -;
— զերծ ի հոգոց եւ ի կրից, a — free from passion, uneasiness or anxieties;
անպաճոյճ՝ սակաւապետ՝ շինական՝ վաստակասէր՝ ժիր՝ զգաստ —, a simple, frugal, rural, laborious, active, sober -;
անարատ՝ բարեկարգ՝ չափաւոր՝ տեսական՝ անհոգ —, a pure, regular, moderate, contemplative, careless —;
անդորրաւէտ՝ խաղաղաւէտ՝ փափկասուն՝ հեշտալի՝ զուարճալից —, a quiet or tranquil, peaceful, delectable, effeminate or luxurious, agreeable —;
սոսկական՝ անզբօս՝ հովուական վարել կեանս, to lead a private, serious, pastoral -;
վարել, անցուցանել զկեանս, to pass one's life;
հասարակաց վարել կեանս, to live in common;
բելրկրալից վարել կեանս, to lead a happy, comfortable —;
դողալ ի վերայ կենաց ուրուք, to tremble for another's — or days;
կեանս պարգեւել, to grant — to;
շահել զկեանս, to gain one's living;
ի վտանգ արկանել զկեանս, to imperil, to hazard or expose one's — to danger;
ազատել կամ կորուսանել զկեանս, to save or lose the —;
ի կենաց արկանել՝ զրաւել՝ կարճել՝ լուծանել՝ բառնալ, to deprive of —, to put to death, to kill;
ընդ մէջ կենաց եւ մահու լինել, to be a question of — or death;
ի կենաց անկանել՝ պակասել, to lose one' s life, to die;
հրաժարել ի կենաց, to renounce -;
փոխիլ ի կենաց աստի, to make one's exit from this world;
ելանել ի կենաց, to depart this -;
սուղ են —, — is short;
ի վտանգի կան — նորա, his — is in danger;
ընդ կեանս եւ ընդ մահ, half alive & half dead;
տալ տաց զկեանս իմ վասն նորա, I would lay down my — for him or her;
ի կեանս եւ ի մահու, in — & — death;
ժամանակն է ոստայն կենաց or որ հինու զկեանս, time is the stuff that — is made of;
ընդ կենաց եւ վախճանն, people die as they live.
cf. Կել.
doubtful, uncertain, ambiguous;
undecided, wavering, pusillanimous, irresolute;
suspicious, distrustful;
— լինել, to be suspected, doubted;
— թուիլ, to seem doubtful;
cf. Կեղածաբար.
to feign, to dissemble, to mask, to disguise, to hide, to conceal, to cloak, to cover;
to counterfeit, to simulate;
to pretend, to forge, to invent;
չ— ինչ, to conceal nothing, to deal all fair & above-board;
խօթութիւն —, to sham illness, to play the invalid;
մեռանել —, to counterfeit death.
spot, stain, blot, blemish;
brand, stigma;
stained, soiled;
— անուն, infamy, dishonour, discredit, disrepute;
հանել զ—, to clean, to scour, to take out stains.
comrade, companion, partaker;
husband, wife, married couple;
— լինել, to live together, to cohabit, to keep company with, to get intimate, to frequent, to converse;
չկամիմ բնաւ — առնդ լինել, I will have no manner of conversation, no dealing with that man.
portrait, likeness, picture;
painter;
հասակաչափ՝ փոքր՝ մանրանկար —, full-length, half-length, head-size, miniature portrait;
գեղեցիկ՝ ճշգրիտ —, fine, exact portrait;
տալ հանել զ—, to get one's picture drawn or painted, to have one's likeness taken;
cf. Լուսանկար.
living, alive;
animated, lively, vivid, vivacious, sprightly;
vital, vivifying, vivificative;
animal, beast;
կենդանեաւ՝ կենգանեօք, in one's lifetime, during one's life;
— լինել, to be alive, to live;
— առնել, to give new life to, to reanimate, to vivify;
— պահել զոք, to save anothers live;
երդուաւ ի —ն յաւիտենից, he swore by the living God, by the Eternal;
— է Տէր եւ — է անձն քո եթէ, as the Lord lives, as thy soul lives...;
— է անձն քո, արքայ, թէ գիտիցեմ, as thy soul lives, o king, I cannot tell;
— է Տէր եթէ մեռանիցի, I swear by the Lord he shall not die.
life, vitality;
vivacity, animation, liveliness, spright-liness;
freshness, bloom;
health;
կրել զ—, to live, to breathe, to be living;
ի կենդանութենէ արկանել, to deprive of life, to put to death, to kill;
ի կենդանութեան իւրում;
in his lifetime, during his life;
ի — ձեր, your health !
quite alive, yet alive;
during life;
alive, living;
— ունել, ըմբռնել զոք, to take one alive;
— այրեցաւ, he was burnt with life yet in him.
biography;
առնել՝ յօրինել զ— ուրուք, to write the biography of.
life;
conduct, behaviour, custom, manners;
present life;
world;
սոսկական —, private life;
վարել անփառունակ —, to pass life in obscurity;
վճարել ի կենցաղոյս, to depart this life, to die;
cf. Կեանք.
nourishment, food;
prey;
bait, decoy, allurement, lure;
— առնուլ, to take nourishment;
— արկանել, to bait, to lure, to allure, to decoy;
— լինել, to be food for, the prey of;
to allow, to let itself to be decoyed or allured;
— լինել սուսերի, to be put to the sword.
meat, eatables, nourishment, aliment, subsistence, food, victuals;
repast;
bait, food, provender, pasture;
prey;
fuel;
ունի՞ք ինչ —, have you any thing to eat ? — եւ ըմպելի, eating & drinking;
քաղցր ի —, sweet to eat;
— վատառողջ, misdiet;
առողջարար —, wholesome food;
ազնիւ՝ քաղցրանամ՝ փափուկ —ք, exquisite, delicious, dainty meats;
թշնամիք մեր՝ — մեր են, we can eat up our enemies like bread;
մատնելոց են նոքա ի — ձեզ, they shall be your prey;
— տալ՝ արկանել, to give to eat, to feed;
առնուլ ի —, to take for nourishment;
— առնուլ, to eat, to feed, to take food;
— լինել, to be the prey of;
— սրոյ առնել, to put to the sword;
— լինել հրոյ, to be for fuel to the flames;
—ք որովայնի եւ որովայն — կրոց, meats for the belly the belly for meats;
cf. Զուգեմ.
table-companion, who eats or messes with another;
— լինել, to intercommon.
fond of eating, dainty-mouthed;
— լինել, to feast, to revel, to give oneself up to feasting.
form, figure, shape, cut, fashion, make;
aspect, look, appearance, air, deportment;
կերպս ի կերպս, in many shapes or forms;
in many ways, diverse;
կերպս ի կերպս լինել, to assume a borrowed shape or appearance, to be disguised, dissembled or concealed;
ի կերպս կերպս առնել, to transform into various shapes.
virgin, maiden;
the Holy Virgin;
Virgo;
virgin, virginal, maiden, maidenly;
pure, chaste;
uncontaminated, untouched, unmingled, inviolate;
mysterious, secret, hidden;
— գեռահասակ, young virgin, girl, maid;
— ճանապարհ, untrodden path;
— գերեզման, empty tomb;
cf. Ելանեմ.
side;
party;
cf. Կողմն;
towards, in the direction of;
ընդ ո՞ր կոյս, which way ? where ? ի կուսէ անտի, on that side or part;
յամենայն կուսաց, on all sides;
յոր եւ — կամիցի, wherever he pleases;
յայս — յայն —, from one side to another, on one side the other, here & there;
զգնալ յայս — եւ յայն —, to take a walk & thither, to & fro;
յայս —՝ յայն — զետոյն, on this side & on that of the river, here & there;
յայն — ծովուն, beyond the sea;
ի թիկունս —, յետ —, behind one's back, behind, from behind;
յարեւելից կուսէ, from the East;
յարեւմուտս —, towards the West;
ի մէնջ կուսէ, for us, for our part, as for us;
ի մեր — է, he is on our side, he is favourable to us;
ի կատարածն — թղթիս, towards the end of my letter;
ելանել ի բացեայ —, to retire aside;
ի չորս — վիմաց, of hewn stone.
blind, sightless, eyeless;
— գործել, to blind;
— հնազանդութիւն՝ ատելութիւն, passive, implicit obedience;
blind submission;
լաւ է — աչօք քան — մտօք, is better to be blind of an eye than to want understanding;
better want of sight than intellectual blindness.
invitation;
banquet, feast, entertainment, good cheer, good living;
կոչունս առնել՝ յօրինել, to give a dinner party, to feast, to treat, to entertain, to give an entertainment, to banquet, to feed well;
մեծահաց կոչունս առնել ումեք, to entertain one in a noble manner, to feed him luxuriously, to treat him nobly, to give him a splendid entertainment;
ի կոչունս ուրախութեան, in the midst of the festivities;
ի ժամ կոչնոցն, during the entertainment.
cow;
շառագոյն՝ խայտաբղէտ —, russet, spotted or speckled —;
— վտիտ՝ պարարակ կամ գէր, lean, tat —;
կաթնտու՝ կաթնաւէտ —, milch cow, dairy cow;
կթել զկով, to milk a -;
ծանր —, a — with or in calf;
ծնանել կովու, to calve;
միս կովու, cow-beef;
կաշի, մորթ կովու, neat-leather, cowhide;
ստեւ կովու, cow hair;
կու, քակոր կովու, cow dung;
կոգի կովուց, butter of kine;
բչիւն՝ բառաչիւն կովու, bellowing, lowing of a -.
carnage, massacre, slaughter, butchery;
defeat, rout, overthrow, loss;
— անհնարին ի վերայ ածել, to make dreadful slaughter, to cut to pieces, to slay, to rout.
curved, bent, crooked, adun-cous;
ի —, bowed, inclined;
down, below, downwards;
ի — կորացեալ, depressed, cast down;
ի — կործանել, to cut down, to overturn, to throw to the ground, to overthrow, to upset;
to dishearten thoroughly, to strike with dismay, to confound, to abash;
ի — կործանիլ, to fall, to break down, to sink, to be overthrown;
to droop, to be disheartened, to give way, to lose heart, to be ashamed, abashed;
— գիծ, curve.
cf. Կորակոր;
— առնել, to humble, to abase, to humiliate, to overwhelm with shame;
— լինել, to hang one's head, to get confused, to humble oneself, to lose courage, to be ashamed, abashed, humiliated.
overturning;
ի — or —ս լինել, to upset, to overturn.
to fall backwards or on one's back;
cf. Կործան անկանիմ;
— կործանումն մեծ, to be routed, dispersed, defeated;
to be exterminated, annihilated;
— ի հպարտութենէ, to lay down one's pride or haughtiness, to cease to be puffed up or proud;
ի սուգ —, to end in mourning;
— պարտեօք, to be over head & ears in debt;
— յառասպելս, to subside into fable;
փառքն մեր յաւար —նեցան, our glory is lost or vanished away.
overthrow, overturning;
ruin, waste, devastation, desolation, destruction, demolition;
tumbling, crumbling, sinking;
fall, downfall, decay;
rout;
extermination;
համաշխարհական —, universal deluge;
— ի վերայ ածել, to ruin, to destroy, to waste;
ի — բերիլ՝ անկանել, to be on the brink of ruin, to be ready to fall, to fall or go to ruin or to decay;
կանգնել ի կործանմանէն, to rebuild, to recover from ruin, to build up again, to restore, to repair;
to recover from disaster or misfortune, to raise again.
to lose;
to miss, to mislay, to be without;
to ruin, to undo, to destroy;
to put to death, to kill;
to exterminate, to annihilate;
— զճանապարհն, to lose one's way, to be lost, to stray;
— զհամբաւ, to lose one's reputation or good name, to be defamed, disgraced;
— զթել բանին, to lose the clew or the thread of one's speech;
— յաչաց, to lose sight of;
— զպատեհն, to lose or let slip an opportunity;
— զգրաւն՝ զխաղն՝ զդատն, to lose a wager;
to lose the game;
to be cast.
loss;
waste;
damage;
disadvantage;
misfortune;
perdition, ruin, destruction;
lost thing;
ի — մատնել, to perish, to be lost;
ի — մատնիլ, to lose, to cause to perish;
to kill;
անձամբ զանձն ի — մատնել, to cause one's own ruin;
ի — ընթանալ, to hasten to one's destruction;
լինել մերձ ի — or յափն կորստեան, to be upon the brink of ruin or destruction;
մեծամեծ —ս տուժել, to suffer heavy losses;
*կորստով վաճառել, to sell at a loss;
դիմէ ի — իւր, he hastens to his ruin.
partisan, abettor, adherent, follower;
— լինել, to espouse a party, to adhere, to favour, to support;
— լինել ումեք, to side with one, to follow one's party, to be of the party of, to take one's part, to undertake his defence, to be wedded to ones own opinion;
եւ ոչ միումն լինել ou ոչ միում եւ ոչ միսում կողման լինել —, to rest or remain neuter;
cf. Կողմն.
virgin;
maid;
nun;
— լինել, to go into a nunnery, to take the veil.
virginity;
maidenhead, pucelage;
pudicity;
բառնալ զ—, արկանել ի կուսութենէ, to defile, to ravish, to violate, to deflour;
ի կուսութենէ իւրմէ, from her youth;
cf. Կնիք.
breast, bosom, chest;
heart, mind;
ուշ ի կուրծս անկանել՝ առնել, to reflect well on, to recollect, to remember;
մօտ առ կուրծս, to be imminent, near to, to impend;
զձեռն ի վերայ կրծից հանգուցանել, to fold the arms in repose;
մաքրել զ—ծս, to expectorate, to spit.
blindness, cecity, excecation;
blindness, ablepsy, delusion;
հարկանել կուրութեամբ, to strike blind;
աբրէ մեծի կուրութեանս, what a strange blindness !
scuffle, struggle;
strife, contest, debate, dispute, squabble, difference, contention, quarrel, wrangling;
skirmish, combat, battle;
— ոտից, place to put one's foot;
ի — կալ, to oppose, to resist, to contend, to contest, to combat;
to come to blows;
ի — արշաւել, to take the field, to open the campaign;
ի — կոչել, to throw down one's glove, to defy, to challenge.
hold;
— գտանել, ունել, to get a hold on.
to take offence, to wrangle, to strive, to contend, struggle or dispute with, to debate, to contest, to quarrel;
to skirmish, to grapple with each other, to clash together, to fight, to come to blows;
to take hold of, to cleave to, to cling, adhere or stick to, to hold fast by, to catch or grasp at, to get entangled in;
— ընդ միմեանս, to beat one another, to fight together;
to quarrel;
թօթափել զփոշին կռուեալ, to shake the dust off one's foot;
ի բեւեռ կռուեցաւ հանդերձ նորա, his coat is caught by a nail.
fisticuff, blow with a fist;
blame, reproach;
կռուփս հանել, to pommel, to cuff, to box, to beat with the fist.
cf. Կսկծելի.
will, testament, last will testament;
— առնել, to make one's will;
կտակաւ տալ՝ թողուլ, to bequeath by will, to leave a legacy to;
կատարել զ—, to execute a will.
cut, cut out;
— լինել ի միմեանց, to be disunited, at variance.