to grow weak or faint, to decay, to languish, to droop.
tale, slander, false accusation, calumny;
contrariety, opposition;
witchcraft.
imprisonment, detention.
gratuity, drink-money.
distribution, apportionment, division.
cf. Բառաչ.
cf. Բառգիրք.
renowned, famous, excellent;
rich.
renown, glory, excellence, beauty.
dictionary, vocabulary, lexicon, glossary.
lever;
porringer;
handle.
cf. Բառնամ.
cf. Արքայիկ օձ.
cf. Բասրելի.
reproachable, blamable.
a skinny neck;
a long or thin neck.
prosopopoeia;
allegory.
manners, custom.
to speak;
to cry out, to exclaim.
cf. Բարբարոս.
cf. Բարբարոս.
to hesitate, to haggle;
to be busy, embroiled, perplexed.
barbarity, cruelty, grossness.
to increase, to flourish, to be in repute, in honour, in vogue, to profit, to improve.
cf. Բարգաւաճանք.
accumulation, heap;
composition, formation.
cf. Բարեբախտ;
բարեբախտիկ լինել, cf. Բարեբախտիմ.
fortune, happiness, prosperity, chance, destiny.
that praises with another or together.
benediction praise, encomium.
bounty, benefit, favour, liberality.
cf. Բարեբախտ.
cf. Բարեբախտանամ.
cf. Բարեբախտութիւն.
excellent character, good-nature.
cf. Բարեբարոյութիւն.
fertility, fructification.
benignity, clemency, mercy.
bounty, beneficence;
good works.
decorum, fitness;
prosperity, luck.
embellishment, ornament, finery;
reformation, reform.
inheritance of great property;
good inheritance.
great goodness, good-nature, nobleness, gentility.
temperance;
temperature, moderation, modification, mitigation;
— օդոց, temperature of the air.
that asks for, that seeks for good things.
intercession, mediation.
friendship, familiarity, attachment;
սերտ —, intimacy;
անկեղծ —, cordiality.
friend.
good order, organization;
reform, reformation;
discipline;
policy.
happiness, felicity, prosperity, rejoicing.
to claw, to scratch;
to clutch, to catch;
— or ի վեր —, to climb up, to climb, to clamber up, to ascend.
hair;
hair, horse-hair;
nap, shag;
թուխ, սեաւ խարտեաշ, շագանակագոյն, կարմիր, աղեբէկ, սպիտակ —, dark, black, light, chestnut-coloured, sandy, grey, white hair;
գեղեցիկ, գանգուր, բարակ, կակուղ, երկայն —, beautiful, frizzled, fine, soft, long hair;
յարդարեալ, մանեկաւոր or ոլորեալ, գալարուն, խոպոպի —, dressed, crisped, in ringlets, curled hair;
կարճ, տափակ, դիզացեալ, խառնափնդոր, կարծր, իւղոտ —, short, straight, standing up, dishevelled, stiff, greasy hair;
կեղծ —, false hair;
—ք այծեաց, goat's hair;
—իւ չափ, a hair's breadth farther;
exactly, to a hair;
ի —է ոչ վրիպիլ, to hit the mark;
cf. Հեր.
cf. Մազապուրծ զերծանիլ;
cf. Մազապուրծ ճողոպրիլ.
mastic;
— գիհոյ, sandarac, gum of the juniper-tree.
camel;
cable, hawser, rope;
*wedge;
դիւրին է մալխոյ մտանել ընդ ծակ ասղան, it is easier for a camel to go through the eye of a needle.
sack, bag, cloak-bag, knapsack, game-bag, wallet;
basket, hamper;
leather-bottle, travelling flask;
— հովուի, shepherd's scrip, pouch, bag or satchel.
cf. Մածանութիւն.
skiff, wherry, bark, boat;
— նաւու, yawl;
հնդիկ —, canoe.
death, decease, departure from this life;
massacre, slaughter, carnage, butchery;
plague;
— անասնոց, epizooty, murrain, rot;
—ունք, mortality;
արհաւիրք —ու, pangs, terrors of death;
վճիռ —ու, sentence, decree of death;
—ու չափ, mortally, to death;
at the cost of one's life;
մեղք —ու չափ, deadly or mortal sin;
այն հիւանդութիւն չէ ի —, that illness is not to death, not mortal, or fatal;
քեւ մազապուր եղէ ի —ուանէ, I owe you my life;
բնական, երջանիկ, փառաւոր, յաւերժական —, natural, happy, glorious, eternal death;
յանկարծական, անճողոպրելի, բռնական, տարաժամ, եղեռնական, աղետալի, ողբալի, ցաւագին, ամօթապարտ, խայտառակ —, sudden, certain, violent or unnatural, untimely, tragical, sad, deplorable, painful, shameful, ignominious death;
մերձ ի — լինել, to be dying, near one's last moment, to breathe one's last, to be at the point of death, at the last gasp;
ի դրունս —ու հասանել, to be at death's door;
հիւանդանալ ի —, to be deadly sick;
բնական —ուամբ մեռանել, to die a natural death;
ընդ —ուամբ արկանել, —ու պարտ առնել, to sentence, to condemn to death;
ի — մատնել, տալ ի —, —ու սպանանել, to deliver to death, to put to death;
երթալ ի —, to go in search of death;
to rush on death;
դիմագրաւ լինել, խիզախել ի —, to face, to dare death;
խնդրել — անձին, to desire, to wish for death;
երկնչել ի —ուանէ, to dread, to fear death;
—ու հասանել, to meet death;
խոցիլ առ ի —, to be mortally wounded;
զ—ու գան հարկանել, to beat to death;
—ու վախճանիլ, ճաշակել զ—, to die, to depart from this life;
ածել —ունս, to carry or bring death.
deadly, mortal, mortiferous, pestilential;
cf. Մահկանացու;
mortal;
—ք, mortals;
mankind;
— մեղք, հիւանդութիւն, վէրք, թշնամի, deadly sin;
mortal sickness;
fatal wound;
deadly enemy.
sieve, riddle, bolt, bolter;
կող —ից, hoop of sieve;
— մեղուաց, honey-comb, cell.
to bolt, to sift, to riddle;
cf. Միտ.
to pray, to supplicate, to implore, to beseech;
to wish, to desire;
բարիս — ումեք, to wish one well.
bile, gall;
gall, spleen, rancour, wrath, choler;
սեաւ —, black bile, atrabiliary humour;
անցք —ի, gall-duct, gall-pipe;
աւազ —ի, gall-stone;
ի դարնութեան —ի կալ, to be in a very bad humour;
cf. Թափեմ.
chyle;
փոխարկումն ի —, chylifaction, chylosis.
mother, mamma;
matrix, mould;
mother, author, cause, source, spring, rise;
cf. Մայրագիր;
— անասնոց, dam, mother;
— թռչնոց, mother, ben;
մեծ —, grand-mother;
— հասարակաց, our common mother, earth;
— եկեղեցի, եկեղեցեաց, mother church;
cathedral, basilic;
— լեզու, mother tongue;
— քաղաքաց, metropolis, capital;
— արեւու, the west, sun-set;
— վանից, մարց պետ, abbess, prioress;
— գեղեցիկ, nurse, wet nurse;
foster-mother;
անգործութիւնն է — ամենային ախտից, idleness is the mother of all vice;
ազնիւ, գորովագութ —, good, tender mother;
անպիտան, չար —, bad, ill-natured mother;
— լինել, to be a mother;
կորուսանել զ— իւր, to lose one's mother;
ի — դարձուցանել, to put out, to extinguish or blow out;
թաղիլ ի —ն ամենեցուն, to return to mother earth;
արեգակն ի —ն դառնայր or մտանէր, the sun was setting.
cf. Մանանիխ.
spinning-mill, factory;
— բամբակի, cotton-mill;
— մետաքսի, silk-mill.
more, rather, better;
—, -զի, —թէ, above all, chiefly, principally, especially.
necklace, collar;
— երեւակի, Saturn's ring.
surgeon-accoucheur, man-midwife;
midwife;
— լինել, to deliver a woman, to perform the office of midwife.
childish, puerile;
cf. Մանկամիտ.
parturient, confined, lying-in, in labour;
— լինել, to be brought to bed, to be confined, delivered.
young;
— աղջիկ, — girl.
cf. Մանկիկ.
spinning;
twisting;
weaving;
turn, bend, winding;
winding, complication, intricacy, intrigue, entanglement;
— բանից, ambages, circumlocution, circuit, roundabout way;
beating about the bush, circumlocutory speech;
— մտածութեանց, caprice, whim, fancy, freak;
— ականջաց, helix, the outer margin of the ear.
babe, baby, little child;
young child, little boy, boy, lad;
youngster, stripling;
soldier, warrior;
servant, domestic;
— մատաղ, babe, infant;
— տղայ, child, little boy;
մանկունք եկեղեցւոյ, ուխտի մանկունք, clergy;
choristers;
մանկունք առագաստի, paranymphs, bridegroom's friends;
— կնամարդի, effeminate young man;
— նաւի, ship-boy, cabin boy;
— արքայի, court-page;
ինքնակալն —, the young prince;
մանկունք, my children;
— դու, young man;
— եմ ես, I am young;
—տիովք վախճանեալ, dead in youth;
cf. Ընտրան, cf. Ծեր.
cf. Մանիշակ.
small, minute, little, fine, subtile;
slender, thin, slight;
—, —նունս, scantily, in small portions, minutely;
in retail, in detail;
— or — հատանել, կոտորել, to cut into small bits or pieces, to mince, to hash, to divide into morsels;
to cut thin;
— փշրել, to pound, to beat small, to triturate, to grind, to crush;
— պատմել, ասել, to relate or narrate minutely, circumstantially;
— ժպտել, to smile;
— ծամել, to chew or masticate well, to chew the cud, to ruminate;
to examine, to study, to ruminate on;
—նունս դրոշմել, to write or note down in detail;
— միտ դնել, ի քնին արկանել, to ponder on, to consider or examine minutely, thoroughly.
searching or examining accurately;
accurate, exact, punctilious;
prying, inquisitive;
— լինել or —խուզիւ քննել, to examine minutely, to scan, to sift;
— լինել, to refine, to be critical, to subtilize;
to be inquisitive;
—խուզիւ հարցանել, to interrogate inquisitively.
finely sifted, minute, subtile;
— փոշի, very fine powder or dust, atom, corpuscle.
small part or portion, particle;
mosaic;
minute, detailed;
exact, particular;
— կոտորել, to pound, to beat small, to triturate;
ի — մասունս պարապել, to apply oneself to particulars;
հանճար ամփոփեալի —մասունս, limited intelligence;
միտք ցնդեալ ի —մասունս, a mind lost in details.
good-natured, condescending, complying, docile;
pliant, supple, yielding;
— բնութիւն, pliant or flexible temper.
cf. Դիւթական;
—ն, cf. Դիւթութիւն.
to divine, to augur, to prognosticate, to bewitch, to conjure, to charm, to enchant;
հմայեալ հայելիք, magic glass;
cf. Թուղթ.
divination, augury, prognostication, witchcraft, sorcery, conjuration, enchantment;
— յանուանէ, onomancy, nomancy;
չարագոյժ —, evil presage;
հմայութիւնս առնել, հմայս հմայել, to seek a sign or augury;
to believe in divination;
cf. Հմայեմ;
հմայից անսալ, to have faith in diviners;
լուծան հմայք, the charm is broken.
old, ancient, antiquated;
cf. Հնագիտակ.
cf. Հնագիտակ.
obedient;
— առնել, to cause to obey, to make oneself obeyed, cf. Հնազանդեցուցանեմ;
— լինել, to obey, to yield, to be obedient, docile, cf. Հնազանդիմ;
— առնել ընդ իւրեւ, to compel obedience, to reduce or bring to obedience.
to grow old;
to wear out, to waste;
— լուսնի, to wane;
— ախտից, to grow inveterate, to get rooted, to take root, to become chronic, inveterate, rooted;
— սովորութեան, to become obsolete, disused;
— ուրեք, to make a lengthened sojourn, to pass many years in a place;
հնացեալ մոլորութիւն, inveterate or rooted error;
հնացեալ աւուրբք or ծերութեամբ, հնացեալ եւ մաշեալ ալեւոր, wasted, worn out with old age, aged, very old, in years, decrepit;
հնացեալ աւուրբք չարութեան, aged in guilt.
means, way, expedient;
way, egress;
resource;
solicitude, utmost diligence;
industry, invention, ingenuity;
deceit, artifice, insidiousness, fraud, trick, intrigue;
style, method;
—ք պատերազմի, stratagem;
—ք հայթայթանաց, remedy, means, way;
—ք բժշկութեան, remedy, cure, medicament, medicine, physic;
չարարուեստ, չարիմաց, ճարտարիմաց or խորամանկ —ք, artfulness, craft, shuffling, artifice, cunning, dodge, intrigue, wiles and shifts;
—ս հնարել, խորհել, իմանալ, ի —ս հայթայթանաց մտանել, to bethink oneself of a device or expedient, to tax one's ingenuity, to contrive, to adopt or employ means to;
հնարել ումեք —ս, to deceive, to cheat, to dwindle, to defraud;
to plot, to machinate;
իմանալ զամենայն —ս, to be fertile in expedients;
յանհնար —ս մտանել, to be wavering, irresolute, to vacillate, to hesitate;
to know not which way to turn oneself;
զամենայն —ս հնարել, ի զանազան —ս մտանել, to bend all one's mind to, to task all one's powers of ingenuity and application, to do one's utmost, to use one's utmost endeavours, to do all or any thing one can, to strive with might and main, to try every art, to leave nothing untried, to leave no stone unturned, to move heaven and earth;
որպէսի —ս եւ իմանայցէ ոք, whatever artifice one may employ;
բիւր ազգի ազգի —ս հնարէր, he used a thousand stratagems;
—իւք իմն ուղղեցի, I found means to rectify;
enthymeme;
չէ —, չիք —, չիք ինչ —, it is impossible, it can't be;
it is done;
եթէ գոյր —, if it were possible;
որքան — է, as much as possible, as much as one can;
— էր նմա, he could have done it;
որ —դ ես անհնարից, Thou, to whom nothing is impossible.
cf. Հնարաւորիմ.
cf. Հնարիմ.
five headed;
— գիրք մովսեսի, the Pentateuch.
cf. Հնգեքին.
cf. Հնդկագերմանիկ.
turkey, turkey-cock or turkey-hen, mushroom;
ձագ հնդկահաւու or հնդկահաւուկ, young turkey;
սնուցիչ —ուց, breeder of turkeys;
գլգլայ —, — գլգլունս արձակէ, the turkey gobbles;
ձագ հնդկահաւու or հնդկահաւուկ, young turkey.
stove, furnace, oven;
— հալողութեան, բարձր, կոնաձեւ, ցոլացուցիչ, խառնարանի, պառակաւոր, melting furnace, blast furnace, shaft furnace, reverberatory furnace, puddling furnace, muffle furnace.
to sound, to resound, to boom, to echo;
— պղնձոյ, to toll, to ring, to gingle, to tinkle;
— ծովու, to murmur, to roar;
— հողմոց, to blow, to whistle, to rustle;
— հրացանի, to whizz, to whistle;
— հրետի, to boom;
— բանից, to announce, to spread abroad, to publish;
— զբառս, to pronounce;
ոչ բարւոք — ականջաց, to grate upon, to offend the ear;
— դրամոց, to chink.
sound, noise, rumour;
echo;
— զանգակաց, tinkling, peal, jingle, ringing;
— հողմոց, ծովու, murmur, roar;
— խորտակելոյ ալեաց, rushing, dashing;
— որոտման, rumbling, roll;
— անձրեւոյ, pattering;
— հրոյ, crackling;
— հրետից, boom, roar;
— թմբիկ, roll;
— կառաց, rumble;
— հարազանի, crack;
— զինուց, clash, clang;
— շղթայից, clank, clanking;
— ժամացուցի, tick;
— բարբառոյ, aspiration;
— հանել, to make a noise;
եղեւ —, a noise was heard;
— դրամոց, chink.