Your research : 2 Results for կ

Entries' title containing կ : 10000 Results

Ծովայնկոյս

adj.

transmarine, ultramarine;

adv.

beyond sea.


Ծովանկար, ուց

s.

sea-scape, sea-view;
marine-painter


Ծովավաստակ

adj.

living by the sea, (sailor, fisher, &c.);
— լինել, to labour on the sea, to exercise the calling of sailor, fisher.


Ծովընկէց

sv.

— առնեմ, to throw, plunge or precipitate into the sea;
— լինիմ, to throw or plunge oneself into the sea.


Ծորակ, ի

s.

cook, tap;

mech.

— մաթրիչ, purging-cock.


Ծործորակ, աց

cf. Ծործոր.


Ծուկամ

vn.

to be obstinate.


Ծուղակ, աց

s.

snare, trap;
net, springe, noose.


Ծունկ, ծնկաց

cf. Ծունգ.


Ծռակիղ

adj.

wry-necked.


Ծփական

cf. Ծփալից.


Ծօղակ

cf. Ծուղակ.


Կագ, ի, ոյ

s.

contention, debate, dispute, contest, quarrel, hroil, strife, cavil;
— յարուցանել, to excite contention, to create strife.


Կագազարթոյց

adj.

contentious, quarrelsome, cavilling.


Կագացող

adj.

litigious, fractious, quarrelsome, wrangling.


Կագեմ, եցի

vn.

to contest, to debate, to dispute, to quarrel, to cavil, to squabble, to wrangle.


Կագիմ, եցայ

vn.

cf. Կագեմ.


Կազ, ի

s.

gauze;

chem.

gas;
— լուսաւորութիւն, illuminating -;
լոյս, լուսաւորութեան կազի, — light;
— illumination;
կրելի, portative -;
(մայր) խողովակ կազի, — main;
(փոքր) — pipe;
բերան or կտուց, լապտեր, յարդարիչ, ընդունարան, գործարան կազի, — burner;
— lamp;
— fitter;
gasometer;
— works;
ի լոյս կազի, by — light.


Կազագործութիւն, ութեան

s.

manufacture of gauze;

chem.

distillation of gas.


Կազակերպ

adj.

gasiform.


Կազային

adj.

gaseous.


Կազայեղէն

adj.

aeriform.


Կազանամ, ացայ

vn.

to turn to gas, to gasify.


Կազաչափ, ոյ

s.

gas-meter.


Կազարան, ի

s.

gasometer.


Կազացուցանեմ, ուցի

va.

to gasify.


Կազացուցումն, ման

s.

reduction to gas.


Կազդուրական

adj.

corroborative.


Կազդուրացուցանեմ, ուցի

va.

to strengthen, to corroborate, to sustain, to give strength to;
to repair, to restore to vigour good health, to re-establish;
to encourage, to give heart to;

vn.

to recover, to regain one's strength, to get well again, to be restored;
to take heart, to cheer up.


Կազդուրեմ, եցի

va.

cf. Կազդուրացուցանեմ.


Կազդուրեցուցանեմ, ուցի

va.

cf. Կազդուրացուցանեմ.


Կազդուրեցուցիչ

adj.

strengthening, cordial, invigorating, fortifying, analeptic, corroborant.


Կազդուրիչ

cf. Կազդուրեցուցիչ.


Կազդուրութիւն, ութեան

s.

restoration, re-establishment, recovery, convalescence.


Կազդուրումն, ման

s.

cf. Կազդուրութիւն.


Կազմ, ոյ, ի

s.

construction;
preparation, furniture, ornament;
— գրոց, binding of books;

adj.

ready, quite ready, prepared;
active, diligent;
disposed;
— լինել, to be ready, prepared;
to be disposed to.


Կազմագործութիւն, ութեան

s.

furniture-making.


Կազմած, ոց

s.

apparatus;
preparing, preparation;
goods, furniture, household effects;
moveables, utensils;
equipage;
armour;
cf. Կազմութիւն;
— մարմնոյ, constitution, temper;
- պատերազմականք, military stores;
- ձիոյ, harness, caparisons, trappings;
— նաւու, rigging;

s.

astronomical instruments.


Կազմական

adj.

well dressed or cooked.


Կազմակերպ

s.

implement.


Կազմակերպեմ, եցի

va.

to project, to figure, to form, to fashion, to construct.


Կազմակերպութիւն, ութեան

s.

form, formation, conformation, organization, construction, accomodating, setting in order.


Կազմարան, ի

s.

book-binders shop;
cf. Գործարան.


Կազմարար, ի

s.

book-binder.


Կազմեմ, եցի

va.

to form, to mode, to fashion;
to construct, to erect, to build;
to furnish, to provide, to supply;
to fit up, to arrange, to set in order;
to adjust, to put in repair;
to adorn, to embellish;
to get ready, to prepaire;
to equip;
to arm;
գունդս —, to enrol soldiers;
— զկառս, to harness the horses;
պարս ուրախութեան —, to give a ball;
— գորս, to bind books.


Կազմիմ, եցայ

vn.

to be formed, constructed;
to prepare to, to get ready.


Կազմիկ

adj.

well prepared, well done, skilfully executed;
— ճաշ, exquisite or choice repast.


Կազմիչ

adj.

constructing;
preparing.


Կազմող

cf. Կազմիչ.


Կազմուած

cf. Կազմած.


Definitions containing the research կ : 2232 Results

Ձմերնային

cf. Ձմերական.


Ձու, ոց

s.

egg;
— լողակաց, eggs, spawn, roe;
—ի միջուկ, դեղնուց —ոյ, yolk of an egg;
սպիտակուց —ոյ, white of an egg;
— բոյնկալ, nest egg;
— վաղահաս, rath -;
— հնացեալ, stale -;
— անծնունդ, փուտ, addled, rotten -;
խեճեպ —ոյ, egg-shell;
միզն —ոյ, the membrane of an -;
թերխորով —, boiled eggs;
պինդ —, hard -;
— ի տապակի, poached eggs;
fried-s;
— ածել, արկանել, ծրդել, to lay eggs;
ի —ս նստել, տածել զ—ս, to hatch, to sit on, to brood on.


Հոսանուտ

adj.

flowing, running, fluid;

fig.

transitory, transient;

s.

fluid;
ելեկտրական — electric fluid.


Հովիւ, վուի, վուաց

s.

pastor, shepherd, herdsman, neatherd;
հովուի գաւազան or բիր, shepherd's rod or staff, wild thistle, dipsacus sativus, damasonium;
մանուկ —, shepherd-boy;
աղջիկ —, shepherdess, shepherd-girl, shepherd-lass.


Հովուաբան

cf. Հովուերգակ.


Հոտ, ոյ, ով

s.

odour, smell;
perfume, scent;
sign, indication;
— անոյշ, անուշից or անուշութեան, grateful odour, sweet, savory smell, perfume, fragrance, cf. Անուշահոտութիւն;
քաղցր, ախորժելի, թեթեւ, սաստիկ, չար —, sweet or fine, agreeable or delicious, slight, strong, disagreeable or bad odour or smell;
— գարշ, stench;
— առնուլ, հանել, to perceive an odour, to smell, to scent, cf. Հոտոտեմ;
— ունել, to smell, to be odorous;
— հարկանել, բուրել, to spread, to exhale an odour;
cf. Հարկանիմ;
ի հեռաստանէ առնու զ— պատերազմի, he smelleth the battle afar off;
ի —ոյ ջրոյ ծաղկեսցի, it will shoot up as soon as the moisture effects it.


Հորիզոն, ի

s.

horizon;

fig.

-;
— զգալի, երեւոյթ, ուսումնական, իմանալի, sensible, apparent, mathematical, rational -;
քաղաքական —ն մթագնի, ամպէ, the political-horizon begins to lower, to become cloudy;
—ն սկսանի պարզել, the-begins to clear up.


Հունձք, հնձոց

s.

harvest;
crop;
summer;
— խոտոյ, hay-making;
ժամանակ հնձոց, reaping, harvest-time, mowing-time;
(խոտոյ) hay-time;
երգ հնձոց, harvest-home;
առատ —, abundant harvest;
ոսկեփայլ, — փունջ —, golden harvest;
յաւուրս հնձոց, in harvest-time.


Հուր, հրոյ

s.

fire;

fig.

fire, heat, spirit, ardour;
passion, love, flame;

adj.

fiery, igneous;
—ն անշէջ, hell, hellfire;
շրջմոլիկ —, night-fire, Will-o' the wisp, Jack-o' lantern, ignis fatuus;
— արկանել, վառել, to set on fire, to light, to kindle, to make a fire;
— հարկանել, արկանել, տալ, հրով or —բ դատել, to set fire to, to burn, to set on fire, to inflame;
ի — եւ ի սուր սպառել, մաշել զամենայն, to put every thing to fire and sword, to destroy by burning;
to chastise with fire and sword, to punish severely;
ի — այրիլ, տոչորիլ, to be burnt, consumed by fire;
իւղ արկանել զհրով, to add fuel to the flames;
— առնուլ, to catch or take fire, to fire or blaze up;
չառնուլ —, to miss fire;
— վարեալ բորբոքէր ի գաղղիա, all France was on fire, all in a blaze;
ի — ! ի — ! հարաւ զտանէ, fire ! fire ! the house is on fire !
առ սէր քո տայր զինքն or մատնէր զանձն եւ ի —, he would go through fire and water for your sake.


Մաշածու

cf. Մաշական.


Մաշեմ, եցի

va.

to use up, to consume, to wear out, to waste;
to corrode, to gnaw, to eat;
to spoil, to destroy;
to make thin or lean, to emaciate, to extenuate;
to afflict, to mortify;
— զժամանակ, to employ, consume, spend, or waste one's time;
— զոգիս, to harass, to vex, to tease the mind with longing;
— զխորհուրդս, to thwart, to baffle.


Մասն, սին, սանց

s.

part;
bit, piece, morsel;
share, portion;
lot, parcel;
ration, allowance;
contingent, quota;
side, part, quarter, clime;
minute;
relics;
holy or hallowed bread;
— հաւատոյ, article of faith;
մասունք բանի, the heads of a discourse;
— բարի, the better part;
— զգայական, սրտմըտական, ցանկական, sensitiveness;
irascibility;
concupiscence;

adv.

մասամբ, ըստ մասին, ըստ մասնեայ, ի —է, in part, partly;
partially, in parts;
by halves;
մեծաւ մասամբ, ըստ մեծի մասին, բազում մասամբ, ըստ առաւելագոյն մասին, for the most or greatest part, mostly, chiefly;
յայսմ մասին, ի մասինդ, յայդմիկ, on this side, on this consideration;
ի մասին, for, instead of;
— առ — or առ մասին, — —, piecemeal, in pieces, piece by piece, in shreds, limb by limb;
իմով մասամբ, on my part, as for me;
աղօթից մասամբ, as for, or with regard to prayers;
ի պարգեւի մասին, in place of a gift, as a gift;
նմա ել —, he was allotted, he had for his share, or portion;
it is fallen to his lot;
— ունել, to participate in, to take a part or concern in;
ի բարեաց մասին առնուլ, to take in good part;
ի չարի մասին առնուլ, to take ill, or amiss;
գրաւիլ ընդ մասամբք ախտից, to be subject to certain vices;
չիք մերընդ դաւթի, we have nothing to do with David.


Մեքենայ, ից

s.

machine, engine;

fig.

machination, cabal, plot, device, intrigue;
բազմահնար —ք, sly, crafty dealings, intrigues, machinations;
—ս հառնել, cf. Մեքենայեմ;
— երկանիւ, վեցանիւ կամ ութանիւ, two-wheeled, six-wheeled or eight-wheeled machine;
շոգեշարժ —, steam-engine;
տեղափոխ —, locomotive engine;
— պարզ կամ կրկին արդասեօք, single or double-acting engine;
— ջրեղէն սիւնակաւ, water-pressure engine;
— վերամբարձ, jack, lifting-jack or screw-jack;
— ցցահար, steam pile-driving engine;
— օդահան, air-pump, pneumatic engine;
գործարան —ի, engine-building;
լուծել, քակել զ—, to take an engine to pieces, to dismount;
յարդարել, կազմել զ—, to fit or put an engine together again, to mount;
ի գործ արկանել զ—, to work an engine.


Մէջ, միջոյ, ով, ոց, աց, ովք, օք

s.

middle, midst;
inside, interior, heart, bosom;
loins, reins;
ցաւք միջաց, lumbago;

bot.

—ք or պորտ ընդոց, hilum of beans;
հացի միջաւ, with the crum;

prep.

ի — or ի միջի, in the midst or middle of, among, between, in, into, within;
ի միջոյ, through, out of, from;

adv. prep.

ընդ —, by halves;
between, among;
in, into;
through the medium of, by means of;

adv.

— ընդ —, from time to time, now and then, ever and anon;
ց-ս, down or up to the waist;
ի միջի ձերում, among you, in the midst of you;
— գիշերոյ, midnight, twelve o'clock;
— ի գիշերի, at night, in the night, by night;
ընդ — իւր, upon his loins or side;
միջովք չափ ի վեր or ի միջոյն եւ ի վեր, from the loins upwards;
միջովք չափ ի խոնարհ or ի միջոյն եւ ի խոնարհ, from the loins downwards;
յապականութեան ի միջի, from or in the midst of corruption;
պնդել զ—ս, to gird up one's loins, to put on a belt;
խորտակել զ—ս, to break one's back;
գօտի ածել ընդ — իւր, to wear a belt, girdle or sash;
արկանել քուրձ զմիջովք, to put or gird sackcloth on one's loins;
սուսեր ընդ — ածել, ածել սուր ընդ —, to gird on a sword;
— ընդ — հերձուլ, հատանել, to cut in halves;
to split into two parts;
բառնալ ի միջոյ, to annihilate, to utterly destroy, to exterminate;
անցանել, կալ ի —, to come forward, to show or present oneself;
ի — բերել, to produce, to bring forward or out, to cite, to expose;
ի անկանել, to interpose;
փոյթ ի — առնուլ, to endeavour, to study, to try, to make any effort, to be solicitous;
դաշինս ի միջի հաստատել, to make an alliance;
արի՛, ա՛նց ի —, arise, get up, come here;
քերթացք նորա չեն ի միջի, his poems are lost;
ընդ — բանից մի՛ անկանիր, do not interrupt another's discourse;
cf. Խորհուրդ;
ի մէջ, cf. Մէջ;
ի միջի, in the middle, between, among;
ի միջոյ, from the middle.


Մթին

adj.

obscure, gloomy, dark;
obscure, abstruse, occult, of difficult interpretation;
կեանք, life of obscurity;
— վարս վարել, to live obscurely, to lead an austere life.


Մժեխ

cf. Մժղուկ.


Մժեղ, աց

cf. Մժղուկ.


Մժեղն

cf. Մժղուկ.


Մժիխ

cf. Մժղուկ.


Մժիղ, ժեղաց

cf. Մժղուկ.


Մի, ոյ, ոջ, ում, ի միոջէ, ով

adj. s.

one;

adv.

first, firstly, in the first place;
մի աստուած, one God, one only God;
ի մի, in one, together;
առ մի սիւնակ, at, or by each column;
առ այր մի, to each person, a-head, a-man;
մի առ մի, մի ըստ միոջէ, one by one, successively, from hand to hand;
bit by bit, piece by piece, in detail, minutely, exactly;
particularly, specifically, individually, distinctly;
մի ըստ միոջէ ասել, նշանակել, to specify, to go into detail;
ժողովել ի մի, to collect, assemble or unite together;
մի ոմն, one, one person;
մին ի նոցանէ, one of them;
մին կամ միւսն, either, either one or the either;
մէն մի նոցանէ, every one of them;
ոչ մին եւ միւսն, neither;
neither one nor the other;
ընդ մի, ընդ մի համար, conjointly with, together, at once;
in one, like on and the same thing;
մի եւ նոյն, the same;
մի զմիոյ կնի, one after the other;
մի՛ զի կոյր էր եւ մի or երկրորդ զի աղքատ էր, in the first place he was blind, in the next poor;
մի մի, միոյ միոյ, միում միում, each;
every one;

adv.

one another;
one by one;
ըստ միոյ միոյ ամսոյ, monthly, month by month;
մի առ միոջ, one after another, one on the other;
մի զմիով, with emulation, surpassing one another, outvying;
մի մի տարի, annually, every year, year by year;
մի ընդ միով, one under another, in a subordinate state;
մի մի իշխան մի մի օր մատուսցէն զընծայս, all the chiefs make daily offerings;
մի ըստ միոջէ, cf. Մի.


Մի՛

adv.

no, not, none;
մի՛ ասեր ինչ, say nothing about it;
մի՛ արդեօք, is it not ?
մի՛ արդեօք դու իցես եգիպտացին, art not thou that Egyptian ? is it not you ?
մի՛ գուցէ, lest, for fear that;
that it may not;
մի՛ երբեք, մի՛ բնա, never, not at all;
մի՛ եւ մի՛ or մի՛ եւ մի՛ իւիք, beware ! not at all, by no means, never;
մի՛ եւս, never, not again, no more;
մի՛ եւս առներ, take care not to do so again;
մի՛ իւիք, by no means;
մի՛ եղիցի, մի՛ լիցի, may it never be ! God forbid ! never;
մի՛ ոք, nobody;
մի՛ perhaps ?
կերիցէ մի՛, neither should he eat;
մի՛, մի՛ վշտացուցանէք զիս, no, no, do not afflict me.


Միաբան, ի, ից, աց

adj.

unanimous, of one mind, agreeing;
conformable, equal, uniform, analogous, similar, identical, the same;

adv.

with one accord, in concert, unanimously;

s.

cf. Միաբանակեաց;
— հաւանութիւն, unanimity, concord, consent;
— լինել, to agree, to conform to.


Միաբանիմ, եցայ

vn.

to agree, to be of one mind or opinion, to consent, to comply;
to be agreed, reconciled, to conform oneself;
to unite, to join in one, to be matched;
— ի չարիս, to conspire, to conjure, to plot;
չ-, to disagree, to deny, to disown;
— երկու երկու, to pair, to form couples or pairs.


Միաբանութիւն, ութեան

s.

unanimity, agreement, concord, union, harmony, consent, good understanding;
conciliation, union;
harmony, consonance, concordance, homophony, symphony, concert;
conformity, fitness, suitableness;
commonalty, community, communion;
company, society, club, corporation, congregation;
copulation;
— թագաւորաց, alliance, confederation, league;
— ի չարիս, cabal, plot, conspiracy;
միաբանութեամբ, unanimously, with one accord;
միաբանութեամբ կեալ, to live on good terms;
քակտել զ—ս, to sow division in.


Միահանդերձ

cf. Մեկնահանդերձ.


Միաձայնիմ, եցայ

vn.

cf. Ձայնակից լինիմ.


Միաձայնութիւն, ութեան

s.

cf. Ձայնակցութիւն.


Միաձորձ

cf. Մեկնահանդերձ.


Միայնաւորութիւն, ութեան

s.

solitude, solitary life, loneliness;
cf. Միայնակեցութիւն.


Միանգամ

adv.

at once, only once, at one blow;
որ —, whatever, whoever, whosoever;
որպէս —ն եւ միւսանգամն, as usual, as at other times;
հարից զսա գեղարդեամբս եւ ոչ կրկնեցից, I will transfix him with a single blow and he will have no need of a second.


Միանգամայն

adv.

all at once, together, unitedly, all at the same time, altogether;
jointly, in concurrence, at the same time;
all, quite;
totally, entirely;
— եւ, yet, even, also;
— ասել, եւ — իսկ ասել, եւ զի — ասացից, upon the whole, after all, in a word, in short;
ոչ — առնել, to repeat several times, over and over again.


Միապետութիւն, ութեան

s.

monarchy, monarchical government;
absolute dominion;
— ընդ միապետութեամբ կալ, to adopt the monarchical form of government;
հակառակորդ միապետութեան, republican.


Միասին, ի միասին

adv.

together, at once;
conjointly;
altogether, wholly, totally, completely, entirely;
գալ —, to assemble;
— էական, consubstantial.


Միափառ

adj.

cf. Փառակից;
unanimous.


Միզող

s.

pisser;
— յանկողնի, piss-a-bed.


Միմեանց, զմիմեանս, ի —, միմեամբք

s.

to each other, to one another;
զ—նս, one another, each other;
ի —, from one another, one from another;
ընդ —նս, with one another;
զկնի —, one after another;
— դէմ ընդդէմ, face to face, fronting, opposite;
սէր առ —նս, mutual affection;
յեղբայրսիրութեան առ —նս գթացք, kindly affectioned one to another with brotherly love;
զբեռն բարձէք, bear ye one another's burdens;
սիրել զ—նս, to love one another, to love reciprocally;
վնասել —, to injure one another;
զ—նս գովել, to praise one another;
ի —նս ածել ըզդրունս, to shut the doors;
բախել զ—նս, to smite one another;
ի թիկունս հասանել —, to help each other, to render mutual assistance;
ի պատիւ զ—ամբք ելանել, in honour preferring one another;
—ամբք վասն — պաղատել, to pray for one another.


Մինչդեռ

adv.

when, while, at the time, as long as;
— տակաւին, whilst, yet;
բայց — ունէին ի դիմի հարկանիլ միմեանց, but just as the combat was about to commence;
— խօսէի ընդ նմատակաւին էր յանկողնի, I spoke to him while he was yet in bed;
— խօսէր, while he was speaking.


Մինչեւ

adv. prep.

until, till, as far as, to;
even to;
that;
— ցայժմ, till now, up to the present, up to this time, hitherto;
— ցայդ վայր, so far, as far as, to that place;
— ցայդր, so far, as far as that, to there;
— ցայս վայր, thus far, as far as this, to here;
— ուրանօ՞ր, how far?
— ցամպս, even to the clouds;
գայ ընդ իս — ի կարս, he goes with me as far as Kars;
կաց or մնա — եկեսցէ, wait till he comes;
— ցե՞րբ, how long?
ոչ ելից — դարձցիս, I will not go out until you return;
— ցբազում ամս, during many years;
— զի, so that, insomuch that;
այնպէս or այնչափ՝ զի, so that;
as well as;
— բազմաց իսկ ասել, so that several people said.


Մինչչեւ

adv.

before, ere;
not yet;
— ծագեալ արեգական, before day, before sunrise;
— աւարտեալ ամին, within the year;
before a twelvemonth;
— եկեալ էր նորա, he had not yet come;
— մեռեալ իցեմ, before I die.


Միջնատուն

cf. Միջնայարկ.


Միջոց, աց

s.

middle, centre;
space, interval, interstice;
vacancy;
division, separation;
difference, distinction;
empty space;
*means, way;
— հացի, cf. Միջուկ;
— անօթոց, capacity;
— աշխարհի, interior, inside part;
— պատերազմաց, truce, suspension of arms, armistice;
զ—աւ ռազմին, during the conflict, in the hottest of the battle, thickest of the fight;
զ—աւ ճանապարհին, on the way;
during the journey;
ի —ի ամբոխին ամրանալ, to take refuge among the crowd.


Միս, մսոց

s.

flesh;
meat;
— դնդերային, muscular flesh;
— մարդկային, human flesh;
— երէոց, venison;
— հաւուց, white meats, poultry;
— նապաստակի, brown meats, game;
— սպանդանոցի, coarse meat, butcher's meat;
— որսոց, fowls and game;
— պտղոց, pulp;
հում, պախ, խորովեալ —, raw, boiled, roast meat;
— ի կասկարայէ, broiled or grilled meat;
մսոյ ջուր, broth;
— ածել, to fatten, to make fat;
կաթսայ մսոյ, flesh-pot.


Միտ, մտի, մտաւ, միտք, մտաց

s.

mind, intellect, understanding;
sense, judgement, reason, intelligence;
thought, idea;
intention, design, project;
opinion;
advice, counsel;
meaning, intent;
maxim;
ըստ մտի, ըստ —ս, at one's will or pleasure;
according to one's fancy, liking, desire;
ըմբռնումն մտաց, apprehension, idea;
մարդկեղէն —ք, human reason;
հասարակաց —ք, good sense;
—ք անմտութեան, foolish thoughts;
—ք անարգութեան, reprobate sense;
—ք առակիս, the moral of the fable, or of the apologue;
ուղիղ մտօք, in good faith;
պարզ մտօք, frankly, sincerely, without artifice;
սրտի մտօք, with all one's heart;
ազնուական —ք, noble sentiment;
արդարակորով, խորախորհուրդ, վսեմ, հաստատուն or անյողդողդ, լուսաւորեալ, ընդարձակ, եռանդուն, սուր, թափանցող, արգասաւոր, հնարագիւտ —ք, upright, profound, elevated, firm, enlightened, vast, lively, sharp or piercing, penetrating, fertile, inventive wit, mind or intellect;
թեթեւ, անարգասաւոր, շփոթ, ցրուեալ, տկար —ք, frivolous or light, barren, confused, distracted, weak mind or intellect;
ունել ի մտի, to have the design or intention, to propose to oneself, to project;
ի —ս լինել, գալ, —ս ուսանել, to regain one's intellectual faculties, to be restored to one's senses, to awake;
դնել ի մտի, հաստատել ի —ս, to form a resolution, to take into one's head, to be determined, to resolve, to project, to propose, to presume, to imagine;
— դնել, to be attentive, to apply or devote oneself to, to observe, to regard, to consider with care, to think, to reflect;
ի —ս առնուլ, to understand, to comprehend, to perceive, to conceive, to know, to remark;
to study, to learn by heart;
զմտաւ or ընդ — ածել, to consider, to regard attentively, to meditate, to recollect, to imagine;
աշխատ առնել զ—ս, to fatigue the mind, to rack one's brains;
անկանել ի մտտաց, to be out of one's mind or senses, to lose one's senses, to be crazy;
անկանել or ելանել ի մտաց, to escape or slip from one's memory;
to forget;
—ս դնել, to admonish, to warn, to apprise of;
դնել ի մտի ուրուք, to suggest, to insinuate, to hint, to intimate, to entangle, to involve;
ընդ — մտանել, ըստ մտի լինել, to please, to gain one's affection or good will, to conciliate one's favour, to insinuate oneself in the good graces of, to win one's favour;
ընդ — տանել, to take offence at, to be offended, to take ill, to take a pique, to be nettled;
արկանել ի —ս, to suggest, to inspire;
տալ ի — առնուլ, to cause to understand;
փոխել զ—ս, շրջիլ ի մտաց, to think better of, to change or alter one's mind or intention;
ի չար կամ ի բարւոք —ս առնուլ, to take well or ill;
գերել զ—ս, to captivate one's understanding;
ընդ —ս անկանել ուրուք, to occur to mind, to enter the imagination or thoughts;
հանել ինչ ի մտաց ուրուք, to drive out of one's head, to persuade to the contrary;
—ս ունել, to be witty;
ասել ի մտաց, to say to oneself;
ընդ — արկանել, to think, to recollect, to conceive;
բարգաւաճել, կրթել զ—ս, to cultivate, to form the mind, to improve;
այսր անդր մաղել զ—ս, to distract the mind;
անխիղճ —ս ունել, to keep a clear conscience;
ի մտի պահել, to keep in memory;
բարձրանալ ի —ս իւր, to become proud, vain, puffed up;
— առնել, to listen to, to mind, to agree with;
ընդ —ս հարկանիլ, to occur, to come to mind or memory, to recollect;
առնել ի մտաց իւրոց, to do without intention, to do unintentionally;
առ ի —ս առնուլ, to understand allegorically;
իսկ առ ի —ս, and in mystic or allegorical sense;
բազումք ի —ս ունողաց, the generality of intelligent persons, most witty people;
ոչ ոք ի —ս ունողացն, one of good sense, no sensible person;
եդեալ էր ի մտի, he decided, he was resolved;
չառնում ինչ ի —, I understand nothing of it, I don't understand it, I am quite at a loss;
անմարթ է ի — առնուլ զայն, nothing can be known about it, it is impenetrable, it's marvelously obscure;
—ք իմ առ իս դարձան, my mind was restored;
եւ ոչ ի —ս անգամ անկեալ էր նորա, he never even dreamed of it;
խորհէի եւ ասէի ընդ —ս, I thought and said to myself;
յորմէ ի — առնուլ է, whence it follows that;
բազում անգամ եղեւ ինձ ի մտի, I was more than once tempted to, I several times intended to;
գայ ի —ս իմ, it has just come into my thoughts, mind or head;
ստէպ ի մտի իմում յեղյեղեմ զայն, I often repeated it to myself;
յաս են —ք բանիցս, this is the sense of the passage;
նա չառնու ինչ ի —, he understands nothing of it, he knows nothing about it, it is Chinese to him;
այսպէս եցոյց զչարութիւն մտաց իւրոց, thus he betrayed his malicious intention;
զմտաւ ածեմ, to think, to regard, to consider.


Միտիմ

va.

to incline, to lean, to bend, to bow, to bias;

vn.

to incline, to lean, to feel inclined or disposed for, to lean to the side of, to be biassed, to have an inclination for, to feel an attachment for, to adhere, to comply;
միտեցաւ սիրտ նոցա զկնի նորա, their hearts inclined to follow him.


Միտումն, ման

s.

inclination, tendency, propensity, disposition;
proneness;

ast.

inclination;
—ումն ի չարն կամ ի բարին, good or evil propensities.


Միւսիոնեայ

adj.

mosaic, in mosaic;
— յատակ, tessellated pavement.


Մխիմ, եցայ

vn.

to be driven, plunged into, to penetrate, to enter;
to meddle, to get in;
to begin, to commence, to undertake;
— բարկութեամբ, to be seized with rage, to be enraged.


Մտանեմ, մտի, մուտ

vn.

to enter, to go or come in, to introduce, insinuate or intrude oneself;
to penetrate into, to slip in;
— առ ոք, առաջին ուրուք, to present oneself, to call on, to visit;
— աղօթից առաջի ուրուք, to be heard, hearkened to;
— առ ումեմն, to be a guest, to receive hospitality, to be lodged;
— առ կին, to know a woman;
— ի վերայ օտարի ամուսնոյ, to commit adultery;
— ի or ընդ գիրկս, ընդ աղեղն, to bend a bow;
ի դատաստան, ի դատ —, to sue, to bring an action against, to summon before a magistrate or court of justice;
ընդ դատաւորաւ —, to act the judge;
ընդ երկիր —, to plunge into an abyss, to be engulfed, swallowed up;
ընդ գետին —, to be overwhelmed with shame, to hide one's confusion under the earth;
— ի ծառայութիւն, to enter a person's service, to serve;
— յորդեգրութիւն, to be adopted;
երաշխաւոր —, to guarantee, to become security;
— ի պայքար, to dispute, to contest;
ի փորձ —, to prove, to try, to make an experiment;
— ընդ մերով մարդկութեամբս, to be clothed with our humanity;
ի քուն —, to be overcome with sleep, to sleep, to lay to sleep;
— արեգական, to go down, to set;
ընդ քիրտն —, to sweat, to work hard, to give oneself much trouble;
— ի նաւ, to embark, to go on board a vessel;
— ընդ անձին, to be at enmity with oneself;
— ընդ լծով or — ընդ ձեռամբ ուրուք, to submit, to become subject to;
— դիւի ի մարդ, to possess;
— ի ճաշ, to sit or be at table.


Մրուր, մրրոց

s.

dregs, lees, remains, grounds, sediment, dross, faeces, residuum;
slime, mire, mud, ooze;
— գինւոյ, tartar;
cf. Գինեմրուր;
— իւղոյ, dregs, lees of oil;
— մաղձային, biliary calculus;
— միզական փամփշտի, stones in the bladder urinary calculi;
մաքրել զ—, to refine, to clarify, to purify;
— տալ, to cause great grief or pain, to cause to suffer;
to throw a slur or stigma on, to affront, to traduce, to slight, to revile, to injure;
cf. Քամեմ.