good humour, merriment, jollity, gaiety, joy;
vivacity;
vigilance, alertness, watchfulness.
isatine;
—ւիտ, isatide.
office or employment of a spy, espionage.
to fill, to fill up;
to satiate;
to accomplish, to complete, to effect.
that which fills, satiates, completes.
cf. Լքուցանեմ
abandonment;
desertion, defection;
weakness, debility;
lowness of spirits, loss of courage.
to weaken, to enfeeble;
to dispirit, to discourage, to dismay, to drive to despair.
discouragement.
deceit, imposition, cheat, imposture.
start, shuddering.
stoppage, obstruction.
silliness, foolishness, stupidity, dullness.
siekness, illness, indisposition, infirmity.
foolishness, nonsense, folly.
conference, dialogue, conversation, parley, interview;
interlocution;
discourse.
to cause to speak.
faculty of speech.
betrothal, betrothing.
gifted with the faculty of speech;
endowed with reason, rational.
cf. Ծագեմ.
dawn, rising;
birth, origin, source, rise;
emanation;
lineage, descent;
derivation;
զ—ն ունել, to take its rise in, to draw one's origin from;
— արեգական՝ արեւու, sunrise, sunrising.
folding;
— ծովու, rippling, undulation;
ծալմունք ամպոց, gathering cloudiness.
wast, consumption;
corrosion.
rippling, undulation, waving motion;
— ճօճանակի, oscillation.
cant-words, jargon, gibberish, slang, cant;
խօսել ծածկաբանութեաթբ, to talk jargon, slang or rogues language.
the knowing secrets.
cryptography.
cryptogamy.
act of hiding;
occultness, secrecy, mystery;
cover, covering.
hidden, secret, occult;
stealthy, clandestine, underhand, furtive;
—, ի —, in secret, privately, secretly, by stealth, clandestinely;
—ք, hiding-place;
the secrets;
the private parts;
—ք սրտի, bottom, the inmost recess of the heart;
— հրամանք վերին Տեսչութեան, the inscrutable ways of Divine Providence.
burrowing;
— առնել, to drive into a hole;
to cause to dwell in caverns;
— լինել, to enter a hole.
the Phrygian sectaries.
porosity.
mark of a bite, cicatrix, scar.
place bored or pierced.
piercing, opening, perforation.
pastry;
pastry-cook's business.
cf. Ծաղկաբեր.
floriculture.
full of flowers;
full blown.
flowerness, abundance of flowers, full bloom;
efflorescence.
to cause to flower or flourish;
to adorn with flowers.
joke, sport, pleasantry, jocularity, waggishness.
droll, facetious, burlesque, comic;
buffoon, clown, joker, jester.
facetiousness, buffoonery, waggishness;
mockery, jeering, bantering.
ridiculousness.
tortuous, winding, anfractuous;
շաւիզ —, zigzag.
crookedness, sinuosity, winding;
grimace, contortion of face, distortion.
to reap ears of corn.
cf. Համալուծ.
cf. Համախորհուրդ.
cf. Համախորհուրդ.
to affect, to fill with, to immerse;
cf. Թուխ.
to be affected, filled or covered with, immersed, sunk in;
to array, clothe or invest oneself with, to bury oneself in;
յոսկի — եւ ի քարինս պատուականս, to be completely covered with gold and precious stones;
ի թախծութիւն, ի խոր տրտմութիւն —, to give oneself up to melancholy, to be filled with sadness;
— ի սուգ, to dress in mourning;
cf. Թուխ;
պաճարք —կեալք ի գիրութեան, fatted cattle.
utterly destroying, exterminating;
— քանդումն, utter ruin, extermination;
— կորուստ, total loss;
— պատուհաս, exterminator.
of the same mind or opinion, unanimous;
— լինել ումեք, to perfectly agree with, to enter into the views of;
— են ցանգ, they always agree in opinion.
destroying, exterminating all;
— կործանումն, entire destruction, extermination;
— առնել, to exterminate, to root out, to utterly destroy;
— լինել, to be totally exterminated.
briefly traced, succinct;
— բովանդակութիւն, an abridgement;
— պատկեր, sketch, short notice, cursory view.
to abridge, to diminish, to shorten;
to digest, to resume, to recapitulate;
to reduce, to contract, to extract;
ուղիղ —, to understand thoroughly and cause to be perfectly well understood;
— զօրէնս, to transgress, to break a law;
— քորեպիսկոպոսին զեկեղեցիս, to make a visitation of the diocese.
account, calculation, computation, enumeration, numeration;
number;
catalogue, list;
roll-call, muster;
examination, inventory, statement, account;
esteem, respect, value, regard, station, degree;
presentation or rendering of accounts;
comparison;
lesson;
verse;
ի —, ի —ի, —, for, on account of;
ընդ մի —, same, same thing;
— առնուլ, պահանջել, to ask for an account of, to require one to account for;
— առնել, to find out an explication of, to examine;
to take or draw up an inventory of;
to take stock;
— տալ, to render an account;
to give a reason;
to be responsible, to account for;
— առնուլ ի մէջ ծառայից իւրոց, to make an account with his servants;
ի — ածել, արկանել, դնել, to count, to calculate, to compare;
մտանել ի —, to be reckoned, numbered, esteemed among;
ի —ի լինել, to be counted as, to pass for, to be reputed, esteemed;
ընդ մարդկան կալ ի — ի, to be taken for a man;
— դնել ընդ ումեք, to dispute;
հանել թիւ —ոյ, to draw or cast lots;
տուր զհամար տնտեսութեան քո, give an account of thy stewardship;
ոչ եղեւ ի —ի բան իմ, no attention was paid to my words;
չէ ինչ ի — ի, it is unimportant;
no matter;
թուով — ով էր ամենայն, all was counted;
—ովք թուոց կատարեալ, a clever arithmetician;
— առնուլ, to take lessons;
գիտել, ուսանել, ասել զ—ն, to know, to learn, to say or repeat one's lesson;
cf. Թիւ.
reckoner, calculator, book-keeper, accountant, auditor of accounts;
տուն, տեղի —ի, counting-house;
accountant's office, ciphering.
to call, to call aloud, to send forth or utter cries;
to cry to, to call upon, to invoke, to implore;
to call, to name;
to call, to invite;
to raise up, to evoke;
to read;
— զանուն ուրուք, to call on the name of;
— յօգնութիւն, to cry out for help;
— զօգնականութիւն, to implore, to crave the aid of;
երջանիկ — ումեք, to call any one happy;
վաշ վաշ —, to insult, to revile;
աւաղ or ողբս —, to deplore, to lament for.
necessary;
urgent, pressing, important, serious;
grave, considerable;
essential, expedient;
devoted, attached;
intimate;
much;
—ք, the needful or essential, necessaries, what is necessary;
—ք or — անգամք, the private parts;
— հարկ, great, absolute necessity, urgency;
— սիրելի, a very amiable person;
— բարեկամ, intimate friend;
— եւ —, of great importance, very necessary;
— պէտք, the real wants;
—ք բնութեան, կենաց, the wants of nature;
the necessities of life;
զրկիլ ի —աց, to want the needful;
— համարել, դատել, to deem necessary;
— զանձն ընծայեցուցանեմ, to make oneself necessary;
— լինել, to be necessary, wanting, needfuul;
— է զի, it is important that;
— է մեզ յոյժ զի, it is of the highest importance to us all that;
առցուք սուղ ինչ —, let us take a little food, let us eat a little.
fish-hook, fishing-line;
line, rod;
spur;
hook, crook;
nosering;
shin-bone, tibia;
— ընկենուլ, to throw a hook, to cast a line.
—իմն, յոյժ, քաջ, enough, sufficient;
a great deal, too much, to excess, to distraction, to the utmost, beyond all measure, excessively, unboundedly, supremely;
եւ — քաջ, եւ — իսկ քաջ, certainly, surely, to be sure, assuredly, undoubtedly;
— յոյժ ձանձբացուցիչ, excessively annoying, tiresome beyond description;
— քաջ սիրել, to love to distraction.
remarkable, considerable, conspicuous;
acoredited, authorized;
—ն իմաստունք, self-styled, would be or self dubbed wise men, pretended philosophers.
opinion;
thought, mind, sentiment;
conjecture, hypothesis, supposition;
suspicion, presumption;
fantasy, imagination;
կարծեօք, by conjecture, hypothetically;
հասարակաց —, public or general opinion, common sense;
— ընկալեալ ou բազմագունից ընդունելի, the generally received opinion, the general conviction, the best established opinion;
նախաժաման —, prejudice, prepossession;
ազատամիտ, ձախողակի — free, adverse or contrary opinion;
ի կարծիս լինել, կարծիս ի մտի դնել, to imagine, to fancy, to think, to surmise, to conjecture;
կարծիս բերել զումեմնէ, to suspect a person;
տալ զպատշաճ կարծիս զումեքէ, to have a good opinion of, to think highly, well, much of;
բերել մեծ ինչ կարծիս զումեքէ, to esteem a person highly, to make much of;
զհետ երթալ —ծեաց ուրուք, to incline to another's opinion, to follow the opinions of;
մեծ ինչ —իս բերել զանձնէ, to have a high opinion of oneself;
յամառիլ, խրոխ տալ ի —իս իւր, to be wedded to one's opinions.
cf. Կարծական;
— զօրութիւն, imaginative faculty, power of thought.
noise;
prate, chitchat, babble, chatter, tattle;
— ջուրց, murmur, gurgling, purling, babbling;
— թռչնոց, warbling, twittering, chirping;
— հաւուց, clucking, cackling;
— աքաղաղի, crowing;
— հնդկահաւու, gobbling;
— ագռաւուց, cawing;
— գորտոց, croaking, croak.
to make a noise;
to cackle, to prattle, to chatter, to babble;
to burst out laughing, to roar with laughter;
to roar with laughter;
— ջուրց, to murmur, to purl, to gurgle, to babble;
— թռչնոց, to warble, to twitter, to chirrup, to pip, to chirp;
— հաւուց, to cackle, to cluck;
to crow;
to gobble;
— ագռաւուց, to caw;
— գորտոց, to croak.
to hold out, to stretch forth, to tender, to offer, to present;
to heap up, to accumulate;
— զձեռն, to stretch forth the hand;
ձեռն, ձեռն օգնականութեան — ումեք, to offer a helping hand, to lend assistance, to help, to succour;
— զմիտս, զխօրհուրդսի, to fix one's mind on, to contemplate intently.
to be disconcerted, put to silence, to hold one's peace, to keep silence;
— ծովու, to become appeased, to grow calm, tranquil;
կարկեաց, hold your tongue! silence! Hush!
to shorten, to make short, to abridge, to abbreviate;
to grow shorter;
կարճատեն աւուրք, the days are growing shorter;
կարճատէ օրն՝ տիւն, day-light fades, the day wanes or is going down.
to shorten, to cut short, to abridge, to abbreviate;
to lessen, to make short, to render shorter;
to mutilate, to lop;
to retrench, to curtail;
to leave out, to suppress;
to hold back, to withhold;
to hinder, to prevent, to impede, to debar;
to interrupt;
to stop;
to exhaust, to tire or wear out;
— ի կենաց, to put to death, to kill;
— զանձն ի կենաց, to kill oneself, to make away with oneself, to commit suicide;
— զբարբառ ուրուք, to interrupt, to break in upon.
red-bordered or fringed;
— շրթունք, coral, ruby or rosy lips.
to redden, tr become or turn red;
cf. Կարմրագունիմ.
cf. Կարօտութիւն.
to be in want of, to be in needy circumstances, to be indigent or necessitous;
to want, to need;
to desire, to wish, to long or sigh for, to pant after;
չ— իմիք, to want for nothing, to possess in plenty, to revel in abundance, to be in the enjoyment of every good thing;
ոչ եւս — ումեք, to dispense with one's aid or assistance, to do without one;
— հացի, ջրոյ, քնոյ, to be hungry, thirsty, sleepy.
to gnash, to grind;
— զատամունս, to gnash one's teeth;
— ի ցրտոյ, to shake or shiver with cold, to shiver all over.
cf. Կափումն.
partridge;
մրոտն —, red-legged -;
ձագ —ու, young -;
cf. Կաքաւք.
to live, to be alive, to breathe;
to exist, to subsist;
to be;
կելով կեալ, to be saved, to enjoy eternal life;
բարւոք —, to be well, to be in good health;
— բարեբաստիկ, առատութեամբ —, to live happily;
to be comfortable, at one's ease, to have a competency;
— ի ստացուածոց իւրոց, to live or subsist on one's property, or on one's income;
— յնչից այլոց, to live at the expense of another;
— անառակութեամբ, to lead a dissolute life;
աշխարանաց արժանի կեանս —, to lead a sad life;
զարժանի քահանայութեան զճշմարիտ կեանս —, to live like a true priest;
կեցցե՜ս, hail! God save you, good morning;
good bye;
զիա՞րդ կեաս, how do you do ? how are you ? ո՞պէս կեայ նա, how does he do? կեցցէ արքայ, long live the king;
յաւիտեան կեաց, may you live for ever;
cf. Կեցցես.
life;
being, days, existence;
health;
conduct, behaviour, manners, habits;
subsistence, living, nourishment;
means, circumstances, property, substance, goods, patrimony, inheritance, wealth, possessions, fortune;
the world;
ցկեանս, for -;
ի կեանս իմ, in all my -;
երբէք ի կեանս իմ, never in my -;
զամենայն աւուրս կենաց իմոց, formy whole lifetime;
յաւիտենական, հանդերձեալ —, eternal —, the — to come, the next world;
ընթացք՝ վախճան՝ երկարութիւն կենաց, the course, the duration & the end of -;
մեկին or ամփոփ, անշուք or աննշան —, a. retired -;
obscure —, — of obscurity;
խստամբեր դժոխըմբեր՝ վտանգալից՝ բազմավրդով՝ վատ՝ չարակեաց՝ անգործ՝ ունայն —, an austere, frightful or insupportable, perilous or hazardous, checkered, base, wretched, unoccupied or idle, useless -;
— զերծ ի հոգոց եւ ի կրից, a — free from passion, uneasiness or anxieties;
անպաճոյճ՝ սակաւապետ՝ շինական՝ վաստակասէր՝ ժիր՝ զգաստ —, a simple, frugal, rural, laborious, active, sober -;
անարատ՝ բարեկարգ՝ չափաւոր՝ տեսական՝ անհոգ —, a pure, regular, moderate, contemplative, careless —;
անդորրաւէտ՝ խաղաղաւէտ՝ փափկասուն՝ հեշտալի՝ զուարճալից —, a quiet or tranquil, peaceful, delectable, effeminate or luxurious, agreeable —;
սոսկական՝ անզբօս՝ հովուական վարել կեանս, to lead a private, serious, pastoral -;
վարել, անցուցանել զկեանս, to pass one's life;
հասարակաց վարել կեանս, to live in common;
բելրկրալից վարել կեանս, to lead a happy, comfortable —;
դողալ ի վերայ կենաց ուրուք, to tremble for another's — or days;
կեանս պարգեւել, to grant — to;
շահել զկեանս, to gain one's living;
ի վտանգ արկանել զկեանս, to imperil, to hazard or expose one's — to danger;
ազատել կամ կորուսանել զկեանս, to save or lose the —;
ի կենաց արկանել՝ զրաւել՝ կարճել՝ լուծանել՝ բառնալ, to deprive of —, to put to death, to kill;
ընդ մէջ կենաց եւ մահու լինել, to be a question of — or death;
ի կենաց անկանել՝ պակասել, to lose one' s life, to die;
հրաժարել ի կենաց, to renounce -;
փոխիլ ի կենաց աստի, to make one's exit from this world;
ելանել ի կենաց, to depart this -;
սուղ են —, — is short;
ի վտանգի կան — նորա, his — is in danger;
ընդ կեանս եւ ընդ մահ, half alive & half dead;
տալ տաց զկեանս իմ վասն նորա, I would lay down my — for him or her;
ի կեանս եւ ի մահու, in — & — death;
ժամանակն է ոստայն կենաց or որ հինու զկեանս, time is the stuff that — is made of;
ընդ կենաց եւ վախճանն, people die as they live.
doubtful, uncertain, ambiguous;
undecided, wavering, pusillanimous, irresolute;
suspicious, distrustful;
— լինել, to be suspected, doubted;
— թուիլ, to seem doubtful;
cf. Կեղածաբար.
celestin;
— կուսան, nun.
to feign, to dissemble, to mask, to disguise, to hide, to conceal, to cloak, to cover;
to counterfeit, to simulate;
to pretend, to forge, to invent;
չ— ինչ, to conceal nothing, to deal all fair & above-board;
խօթութիւն —, to sham illness, to play the invalid;
մեռանել —, to counterfeit death.
spot, stain, blot, blemish;
brand, stigma;
stained, soiled;
— անուն, infamy, dishonour, discredit, disrepute;
հանել զ—, to clean, to scour, to take out stains.
portrait, likeness, picture;
painter;
հասակաչափ՝ փոքր՝ մանրանկար —, full-length, half-length, head-size, miniature portrait;
գեղեցիկ՝ ճշգրիտ —, fine, exact portrait;
տալ հանել զ—, to get one's picture drawn or painted, to have one's likeness taken;
cf. Լուսանկար.
living, alive;
animated, lively, vivid, vivacious, sprightly;
vital, vivifying, vivificative;
animal, beast;
կենդանեաւ՝ կենգանեօք, in one's lifetime, during one's life;
— լինել, to be alive, to live;
— առնել, to give new life to, to reanimate, to vivify;
— պահել զոք, to save anothers live;
երդուաւ ի —ն յաւիտենից, he swore by the living God, by the Eternal;
— է Տէր եւ — է անձն քո եթէ, as the Lord lives, as thy soul lives...;
— է անձն քո, արքայ, թէ գիտիցեմ, as thy soul lives, o king, I cannot tell;
— է Տէր եթէ մեռանիցի, I swear by the Lord he shall not die.
quite alive, yet alive;
during life;
alive, living;
— ունել, ըմբռնել զոք, to take one alive;
— այրեցաւ, he was burnt with life yet in him.
centre, middle;
— ծանրութեան, centre of gravity.
cf. Կենդանատու.
life;
conduct, behaviour, custom, manners;
present life;
world;
սոսկական —, private life;
վարել անփառունակ —, to pass life in obscurity;
վճարել ի կենցաղոյս, to depart this life, to die;
cf. Կեանք.
earthly, terrestrial, mundane, worldly, temporal, transitory;
biography, life;
cf. Կենցաղօգուտ.
nourishment, food;
prey;
bait, decoy, allurement, lure;
— առնուլ, to take nourishment;
— արկանել, to bait, to lure, to allure, to decoy;
— լինել, to be food for, the prey of;
to allow, to let itself to be decoyed or allured;
— լինել սուսերի, to be put to the sword.
cf. Կերակուր.
cf. Կերուած.
side;
party;
cf. Կողմն;
towards, in the direction of;
ընդ ո՞ր կոյս, which way ? where ? ի կուսէ անտի, on that side or part;
յամենայն կուսաց, on all sides;
յոր եւ — կամիցի, wherever he pleases;
յայս — յայն —, from one side to another, on one side the other, here & there;
զգնալ յայս — եւ յայն —, to take a walk & thither, to & fro;
յայս —՝ յայն — զետոյն, on this side & on that of the river, here & there;
յայն — ծովուն, beyond the sea;
ի թիկունս —, յետ —, behind one's back, behind, from behind;
յարեւելից կուսէ, from the East;
յարեւմուտս —, towards the West;
ի մէնջ կուսէ, for us, for our part, as for us;
ի մեր — է, he is on our side, he is favourable to us;
ի կատարածն — թղթիս, towards the end of my letter;
ելանել ի բացեայ —, to retire aside;
ի չորս — վիմաց, of hewn stone.
blind, sightless, eyeless;
— գործել, to blind;
— հնազանդութիւն՝ ատելութիւն, passive, implicit obedience;
blind submission;
լաւ է — աչօք քան — մտօք, is better to be blind of an eye than to want understanding;
better want of sight than intellectual blindness.