to idle, to be lazy, slothful or idle, to live in idleness.
cf. Ծուլութիւն.
idly, slothfully, lazily.
to make idle or slothful.
rendering idle.
idleness, slothfulness, laziness, sluggishness;
ի— հատանել cf. Ծուլանամ.
smoke;
fume, vapor, exhalation;
tobacco;
սիւն, ստեղն ծխոյ, — ծառացեալ, pillar of smoke;
մրրիկ ծխոյ, clouds or masses of smoke;
ընդ — գալ, to be in tbe smoke;
—ս արձակել, to emit smoke;
— ծխել, ձգել զ—, to smoke tobacco;
— որ ընդ մէջ մօրուին եւ ըրջուաց ծխիցի, unpleasantness or discord engendered between step-mother & step-children.
family, hearth, home.
sucking, suction;
marrow, pith;
essence;
ուղ եւ ծուծ, quintessence.
the nostrils.
to be obstinate.
snare, trap;
net, springe, noose.
cf. Ծուլամ.
knee;
անկանիլ ի վերայ ծնգաց, ընդգճիլ ի —ս, to fall on one's knees, to kneel;
խոնարհեցուցանել զ—ս, to bend the knee;
անկանիլ առ —ս ուրուք, to fall throw oneself at the feet of;
փարիլ զծնդովք, to clasp the knees;
ննջել ի մէջ ծնգաց, to sleep on the knees of;
ի ծնգաց կալ, to be kneeling;
with bended knees, upon one's knees;
—ք նորա կթուցեալ դեդեւէին, his legs tottered under him;
cf. Ծնկու չափ.
knot.
cf. Ծունգ.
knee;
— դնել՝ կրկնել, ի— իջանել, to kneel, to bend the knees, to fall on one's knees, cf. Ի գուճս իջանել, cf. Ի գուճս հարկանել, cf. Ի գուճս կալ, cf. Ի գուճս անկանել, cf. Խոնարհեմ, cf. Ընդգճիմ;
առ — լալ, to weep all alone;
— ածել, to adore, to worship;
արկանել — զծնգաց եւ զսրտի, to worship on bended knees;
հապա ի — ! down on your knees! ի — խոնարհեալ աղաչեմ զքեզ, I entreat it on my knees, or with bended knees;
— կապել, to be knitted, to be formed with knots or joints.
knot.
genuflection.
crookod, bent, distorted, oblique;
— առնուլ, to wind round many times.
fluctuation, undulation, wave, billow, surge;
agitation, trouble, vacillation, wavering;
care, anxiety, torment;
examination, question;
ընդ ծուփս մկանանց, on the surface of the waves;
ի ծուփս լինել, to be agitated;
ծուփ ի մտի դնել, to care, to be concerned, thoughtful;
ի ծուփս տարակուսանաց ընկղմել, to be in great perplexity, to be uncertain or undetermined what course to take, to remain in suspense.
large earthen pot.
disguise, dissembling.
inclination, curve, bent;
— դիմաց, grimace.
circle.
laying out;
cf. Ծրագիր.
cf. Ծրարիչ.
packing
knot of a cane or reed;
internodium, space between two joints or knots in a plant.
cf. Ծփեմ.
cf. Խնոցի.
cf. Ծփանք.
contentious, quarrelsome, cavilling.
litigious, fractious, quarrelsome, wrangling.
manufacture of gauze;
distillation of gas.
to gasify.
reduction to gas.
corroborative.
to strengthen, to corroborate, to sustain, to give strength to;
to repair, to restore to vigour good health, to re-establish;
to encourage, to give heart to;
to recover, to regain one's strength, to get well again, to be restored;
to take heart, to cheer up.
cf. Կազդուրացուցանեմ.
cf. Կազդուրացուցանեմ.
strengthening, cordial, invigorating, fortifying, analeptic, corroborant.
cf. Կազդուրեցուցիչ.
restoration, re-establishment, recovery, convalescence.
cf. Կազդուրութիւն.
furniture-making.
form, formation, conformation, organization, construction, accomodating, setting in order.
cf. Կազմիչ.
cf. Կազմած.
construction, organisation, order, arrangement, mechanism, constitution, formation, structure, composition;
preparation, equipment;
— մարմնոյ, oonstitution, temperament, complexion.
to let fall drop by drop;
to distil.
fed with milk;
— լինել, to suck, to be suckled.
business, trade, commerce, dealings, merchandise, goods, wares, commodities;
market, sale, purchase;
market-place, hall, mart, fair;
—ք, provisions;
cf. Մեծաքանակ;
փոքրաքանակ —, retail trade;
ի — արկանել, to sell, to put up or offer for sale;
— լինել, to be sold, to be on sale;
cf. Հատանիմ.
to be cross, illtempered, to make a wry face, to turn up one's nose, to be disdainful;
յունօք —, cf. Յօն.
crown, diadem;
crown, prize, premium, reward;
circle, coping, top, crowning, brim, frame, edge, cornice, parapet, battlement;
coronation, achievement, accomplishment;
nuptials, espousals, marriage, nuptial blessing;
— դպրաց, tonsure, shaven crown;
— ծաղկեայ, wreath, garland, chaplet;
— ի փշոյ, crown of thorns;
սրբոց, halo, gory, nimbus;
— կուսին, chaplet, beads, string of beads;
— արեգական, halo around the sun;
— տարւոյ, the course of the year;
— պարծանաց, փառաց, crown of honour, of glory;
հիւսել —, to weave a garland or chaplet;
— դնել ումեք, to marry.
pinch;
— մի պնչադեղոյ, a pinch of snuff.
cf. Պտղազուարճ.
wood, thicket, grove, bush;
work, writing;
chapter, paragraph or article;
— թղթոյ, ream of paper;
— կտաւոց, չուխայից, entire piece of linen or woollen cloth, bale, pack;
—ք ուսման, lesson;
acts;
—ք առաքելոց, the Acts of the Apostles.
cf. Պրիոն.
to escape, to evade, to break, slip or get away or off;
— յուշոյ, to escape the memory, to be forgotten;
— ի ձեռաց, to escape from, to slip from between the fingers, to be lost.
cf. Որոնեմ.
cf. Շլոռոս.
the twenty seventh letter of the alphabet & the twenty first of the consonants;
nine hundred, nine hundredth;
It is sometimes confounded with the letters չ & ճ, as : խնջոյք — խնճոյք, ջղջիկան — չղջիկան.
mill;
փոշի —ցաց, mill-dust.
diligence, care, study, work;
զուր —, labour lost, labour in vain;
— դնել, տանել, յանձին ունել cf. Ջանամ.
cf. Ջեռնում, cf. Ջերանիմ;
— ախտիւ, to be afflicted with disease, to fall sick, ill.
to warm oneself, to get warm;
to catch a fever, to fall sick;
to burn, to be excited, inflamed, infuriate;
— յախտս, to plunge into vice;
առ պատկերս կռոց —, to give oneself up to idolatry.
burning, ardent;
— առնել, to burn, cf. Կիզում, cf. Տոչորեմ.
thermometer;
— բնական, natural -;
— բուսական, vegetable -;
— օդեզէն, air — or atmospherical -;
— ալքոհլեան, spirit -;
— տարբերական, differential —;
— մետաղական, metallic —;
— ծայրագոյն ջերմութեան կամ ցրտութիւն, maximum — & minimum —, self-registering —, register —;
— հարիւրամասն —, centigrade -;
— Ռէօմիւրի, Ֆարէնհայթի, Reaumur's —, Fahrenheit's —;
—ն բարձրացաւ՝ էջ մի աստիճան, the — has ascended, has fallen one degree;
—ն զրոյէն մի աստիճան վար՝ վեր է, the — is one degree ahove or below zero.
fever;
heat;
— եթող զիս եւ կալաւ զնա, the fever left me & has seized him;
կերստին կալաւ զիս —, my fever has returned.
nerve, sinew;
fibre, string;
whip;
nerve, sinews, force, vigour;
— տեսաբանական, optic nerve;
լուծանիլ ջղաց, to become enervated;
զ—ս հարկանել ուրուք, to shock a person's nerves, to frighten, to terrify;
զ—ս հատանել ուրուք, to hurt a person's nerves, to weaken, to enervate.
cf. Ջլացուցանեմ.
duster, ruhbing-cloth, rubber;
expiator, atoner, reparer;
— խոհակերոցի, dish-clout.
of water, aqueous, waterish;
— ուռոյց, hydrosarca;
— փոշատնկութիւն, hydrocele.
to mix with water, to dilute;
— — զգինի, զկաթն, to adulterate with water (wine, milk, &c);
— խողխող, cf. Ջրահեղձ.
cf. Ջրածնունդ;
hydrogen.
drowned;
— առմել, to drown;
— լինել (ակամայ), to be drowned;
(կամաւոր) to drown oneself.
cf. Ջուրուռթոյց.
cf. Սեւաթոյր.
black flock;
cf. Սեւագունդ.
imperious, high, haughty, supercilious, arrogant, proud, superb;
— առ հանդերձ, fond of dress, smart, spruce, dandy;
— առնուլ, cf. Սիգամ.
love;
affection, fondness, tenderness;
inclination, delight, liking, taste, fancy;
love, passion, flame, salacity, love-suit;
charity, supernatural love, christian charity;
agape, love-feasts;
kiss;
— կանանց, hymen, vulva;
the quiver of love;
— վաղանցուկ, amour, intrigue, love affair;
յօդակապք, ոլորք սիրոյ, ties, bonds of love;
հանգոյց, տոմսակ, գաղտնիք, երգ, վէպք, ընծայ սիրոյ, love-knot, love-letter, love-secret, love-song, love-tale, love-toy;
— առ աստուած, առ ընկերն, ազատութեան, հայրենեաց, արուեստից, փառաց, առաքինութեան, love of God;
of our neighbours or fellow-creatures;
of liberty;
of our country;
of arts;
of glory;
of virtue;
ամուսնական, մայրական or մայրենի, հայրական, որդիական —, connubial or conjugal, maternal, paternal, filial love or affection;
— անձնական, self-love, egoism, solipsism;
— աստուածային, երկնային, մաքուր or սուրբ, նորաբողբոջ, փոխադարձ, համեստ, օրինաւոր, եռանդուն, սաստիկ, բուռն, անչափ, հաստատուն, հաւատարիմ, յաւիտենական, divine, celestial, pure, rising, reciprocal or mutual, honest, lawful, ardent, lively, violent, extreme, constant, faithful, eternal love;
մոլենախանձ —, jealousy;
— երկրային, յողդողդ, անցաւոր, զգայական, մարմնական, անկարգ, պիղծ, յանցաւոր, եղեռնաւոր, earthly, inconstant, fleeting or transitory, sensual, carnal, illicit, lustful, culpable, criminal love;
վայելել սիրով, to make love to, to fall in love with, to court, to woo;
հալիլ մաշիլ սիրով, to burn, to languish with love, to be love-sick;
հատուցանել ընդ սիրոյ, to give love for love, to re-love;
— ազդել, to inspire with a passion;
դիւթել, բորբոքել զ—ն, to philter, to charm;
— ցուցանել, to show or demonstrate love for;
առնել —, to be courteous, amiable, friendly;
to do or confer favours;
ուտել զ—, to eat together, to make love-feasts;
դնել — ի բերան, to kiss, to embrace;
սիրով, lovingly, tenderly, affectionately, with pleasure, willingly;
ի — աստուծոյ, for God's sake;
ի — իմ, for me, for my sake;
արա ինձ —, do me the kindness or the pleasure to;
ամենայն սիրով, very willingly;
— իմ ! my love ! my dear ! cf. Խառնեմ;
cf. Հարկանիմ.
cf. Սրովբէ;
focus of love.
cf. Սթափեցուցանեմ.
to wake up, to be lively, renewed, to recover, to come to oneself again;
to brighten up, to be cheerful, to divert or amuse oneself;
— ի գինւոյ, to grow sober again, to get sober;
— ի քնոյ, to shake off sleep.
cf. Սիզուտ.
cf. Սինլքոր.
cf. Սիրազեղուն.
peacock;
էգ —, peahen;
ձագ —ի, pea-chick;
— գոչէ, the peacock cries or screams;
նազել or սիգալ որպէս զ—, to plume oneself;
to boast.
cf. Սիրաբողբոջ.
to love, to be fond of, to have an affection or a liking for, to cherish, to like, to be pleased, to take pleasure or delight in, to delight in;
— զմիմեանս, to love one another, to be fond of each other;
ըստ անձին —, to love as oneself;
— իբրեւ զբիր ական, to love as the apple of one's eye;
— մինչեւ զշունչ վախճանին, to love to one's last breath;
խանդակաթ, տարփանօք, սաստիկ, բոլորով սրտիւ or յամենայն սրտէ, ոգւով չափ, ի վեր քեան զամենայն, անկեղծ սիրով —, to love tenderly, passionately or dotingly, to distraction, with all one's heart, with all one's soul, above all, sincerely;
զմի սէր —, to love with equal affection.
cf. Սիրող.
heart;
heart, soul, mind, intellect, memory, intelligence;
courage, spirit, heart;
heart, inmost thought;
heart, centre;
առ սրտի, through anger;
սրտի դիւր, ease, pleasure, contentment, satisfaction;
բարութիւն, խստութիւն սրտի, kindness, hardness or obduracy of heart;
լքումն սրտի, faintheartedness, despondency;
ուղիղ, անկեղծ սրտիւ, sincerely, openheartedly, openly;
բոլորով սրտիւ, ի բոլոր սրտէ, յամենայն սրտէ, սրտի մտօք, with all one's heart or soul, heartily, with good will, willingly, voluntarily;
կրթել զ—, to form the mind or character;
հեռացուցանել յանձնէ զ—ս, to alienate good will;
գերել զ—, to captivate, to gain the heart or affection;
յինքն արկանել զ— ուրուք, to gain a person's good;
յափշտակել զ—ս, to charm or gain all hearts;
գորովել, ժառանգել զ—, to touch, to move, affect or stir, to possess the heart;
իջանել ի խորս սրտին, to descend into one's heart;
թափանցել ի խորս սրտին, to penetrate the inmost recesses of one's heart;
տալ, նուիրել զ— իւր, to give one's heart;
խոտարեցուցանել զ—, to pervert, to deprave the heart;
խօսել ընդ սրտի, to speak to the heart;
ասել ի սրտի իւրում, to say within oneself, to say in one's heart;
սրտի մտօք վաստակել, to labour heartily, to take to heart, to occupy oneself seriously with;
— ի բերան շրջել, to seek painfully for;
սրտի դիւր լինել, to be in a state of contentment or tranquillity, to feel pleased, comfortable, contented;
զեղուլ զ— իւր առաջի աստուծոյ, to open one's heart before God;
հայրական, մայրական, գողտր, զգայուն, խաղաղ or անդորր, խաղաղաւէտ, երախտագէտ, ազնուական, բարի, ազնիւ, վսեմախոհ, վեհ, անվեհեր —, paternal, maternal, tender, feeling or sensible, calm, pacific, thankful, noble, good, excellent, elevated (high-minded), great, intrepid or dauntless heart;
անզգայ, ապերախտ, խիստ, ապականեալ, վատ, անգութ, անողորմ, չար, լքեալ —, unfeeling or insensible, ungrateful, flinty or obdurate, spoilt or corrupt, craven or dastard, hard(hearted), unmerciful or pitiless, cutting, drooping, dejected or despondent heart;
խորհուրդք մեծամեծք ի սրտէ գան յառաջ, great thoughts take their rise in the heart;
—ն բաբախէ, թնդայ, the heart palpitates;
արկ ի — իմ, he placed in my heart, he inspired me;
անկցի գութ ի — քո, let your heart be touched;
նուաղեալ էր — նորա, his heart was weak;
հրճուէր ի սրտի, he rejoiced from the bottom of his heart;
եթէ ուրուք — առնուցու կերիցէ, let him eat it if he has the heart to, if he has courage enough;
— իմ գելանի, my heart is moved;
— ի բերանն էր, he struggled with death;
որ յաչաց հեռացաւ՝ ի սրտէ հեռացաւ, out of sight, out of mind.
column, pillar;
— չորեքկուսի, pilaster;
անջրպետ սեանց, intercolumnation;
չարք սեանց, colonnade;
— ամպ or ամպոյ, pillar of cloud;
cf. Շրջանակ.
shaft, arrow, dart;
stiletto;
style, needle;
— ժամացուցի, hand;
— ժամուց, hour-hand;
— վայրկենից, minute-hand.
cf. Սուլեմ.
wrong, mistaken, faulty;
less;
fault, error, mistake;
միով — ամս քառասուն, years wanting one.
slimy, oozy, muddy, miry, sloughy;
սկախառն խոնաւութիւն, cf. Ճահիճ.
cf. Սկայամարտութիւն.