bewitcher, enchanter, magician.
tulip;
արքունի —, fritillary;
վայրի —, poppy, corn-poppy.
tulip-tree;
cf. Կարկաչ.
emollient, lenitive, softening
cf. Կաղանդիք.
cf. Կաղանդիք.
cf. Կաղանշան.
cf. Կաղանշան.
cf. Կաղանշան.
modeller, moulder.
each, every;
respective;
— ոք, each individually;
— ոք առանձինն, each one separately;
մեկնեցան — յեղբօրէ իւրմէ, brother was separated from brother;
առն —, to each one;
— ումեք ի նոցանէ, to each of them;
գործք — ուրուք, each man's acts;
յ— աւուր, each day, every day.
crying (like a child).
broken by sighs and sobs, groaning, moaning, wailing.
cf. Քող.
braces, brails;
tackle, cordage.
surveying;
land-surveyor.
to measure with a line or chain.
monks rhubarb, dock.
to stuff one's self, to eat voraciously.
cf. Թշնամանիկ.
cf. Դիւթ.
cf. Դիւթութիւն.
distillatory;
cf. Թորանոց.
collyrium.
flight, soaring;
— աստղ, falling star;
—ք մտաց, flight of fancy;
—չս տալ մտաց, գրչի, երեւակայութեան, to give loose to one's genius or pen;
to let one's fancy ramble;
թռիչս առնուլ՝ արձակել, to take wing or flight, to wing one's flight, to soar on high;
ի թռիչս, flying, on the wing, as it flew hy, in the air.
flying, volatile.
volatility.
flight;
ի թռչանի, in flight, in flying.
wing;
— նաւու, aail of a ship;
fly-wheel.
to fly, to take flight, to soar;
— ի մտաց, to escape one's memory, to go out of one's mind, to be forgotten;
— բանին , to divulge immediately, to make public.
ornithologist.
ornithology.
ornithomancy.
humming-bird.
dealer in birds, bird-seller.
aviary;
bird-cage.
large black kite.
young or little bird.
bird-catcher, fowler.
bird-catching;
երթալ ի —, to go shooting, fowling, bird-catching.
flying.
the flight, the flying.
bird, fowl;
— բնութիւն, the winged tribe;
flying, volatile;
—ք, the feathered songsters, the singing birds;
— օձ, winged serpent or dragon;
— բան, word or expression slipped by chance;
— արագութեամբ հասանել, to arrive like lightning;
to fly as swift as a bird.
cf. Բառաչ.
bellowing, lowing;
roaring.
to bellow, to low;
to roar.
cf. Բարեհամբաւ.
cf. Բարեհամբաւեմ.
cf. Բարեհամբաւութիւն.
mild (speaking of the wind), the mild zephyr.
cf. Աչառեմ.
to fall;
to chance, to happen;
to descend, to flow;
to steal away, to slip away, to escape;
to fall to ruin, to decay, to be impaired, to decline, to fail;
to place one's self, to fix one's self, to belong, to have relation to;
to put down, to deposit;
to pass away;
— ընդ, to undergo;
to sink under;
— երեսաց, to be put out of countenance, to be abashed;
— զբանիւք, to hold a long discourse;
— յոք, to associate with (any one), to be intimate with, to confide in;
— ի միտս՝ զմտօք՝ ի սիրտ, to remember, to recall, cf. Յիշեմ;
— ի ճանապարհ՝ իչու՝ յուղի, to voyage, to travel, cf. Ուղեւորեմ;
— ի վերայ, to come upon unawares, to attack, to surprise;
— ի մտաց, to become made, to lose one's reason, cf. Խելագարիմ, cf. Յիմարանամ;
— ի կենաց, to die, to lose one's life;
— ի յուսոյ, to lose hope, to become desperate;
— ի վերայ երեսաց, to fall upon one's face, to prostrate;
— յոտս ուրուք, to throw one's self or fall at the feet of some one;
— ի ձեռս ուրուք, to fall in the bands or power of some one;
— ընդ ումէք՝ ընդ միմեանս՝ այր ընդ այր, to come to blows, to fight, to combat, to quarrel, to dispute;
— յիշխանութենէ, to lose one's authority, to fall from one's power.
this;
ասացից զայս ինչ եւ զայն, I shall say this and that, so and so.
today, this day;
մինչեւ ցայսօր, to this day, up to this time.
man;
husband, spouse;
person;
youth, young man;
— երեւելի, personage;
— իւրաքանչիւր, every one, every person, every body;
— ոք, a person, some one;
— ընդ արամբ, — զարամբ, in competition;
with emulation;
— ցընկեր, one to another;
ընդ — եւ ընդ կին, the men as well as the women, both men and women;
առ —, յայր, each person, a head, a man;
առն տալ, to marry;
առն՝ արանց լինել, to get, to be married;
վատ արանց, coward;
քաջ արանց, brave, courageous;
— խաղաղութեան, peaceful man;
— գործոյ, ingenious, active man;
— զօրութեան, valorous man;
— մահու, guilty, worthy of death;
— պատերազմի, belligerous, warlike, martial;
արք արեանց, sanguinary, bloody men;
— Աստուծոյ, man of God.
cf. Անաչառ
cf. Անաչառութիւն.
cf. Անարգիչ.
daybreak, dawn, aurora;
day-light, morning;
ընդ այգն, ընդ այգս այգուն, այգուցն, at day-break, at the dawn of day, in the morning;
— լինել cf. Այգանամ;
յայգուէ մինչեւ յերեկոյ, from morning till night.
cf. Այդչափ.
another, other;
different, unlike;
some;
—ով ճանապարհաւ, by another way;
—ով օրինակաւ, in another manner;
—ոք, another;
եւ ոչ — ոք, even another;
յայլմէ կողմանէ, another side, the other side;
— է ասել եւ — գործել, it is one thing to say, another to do;
եւ այլն, —ովքն հանդերձ, and so on;
— ընդ այլոյ, one for another, pellmell;
— յայլմէ լինել, to lose one's presence of mind, to be overcome by joy or fear;
ոչ — իւիք, in no other way;
— ընդ —ոյ ասել, to say equivocally, ambiguously.
cf. Այնչափ.
who invites nobody;
cf. Անկոչ.
person;
hypostasis, personality;
creature, being;
soul;
mind;
heart;
myself, thyself, himself;
անձամբ, personally;
անձամբ անձին, by one's self, personally;
զանձամբ դառնալ, to turn back;
զանձամբ արկանել, to put on, յանձին բերել, to imitate;
յանձին ունել, to accept, to approve;
չառնուլ յ—, to refuse, to deny;
սիրէ նա զ— իւր, he loves himself;
վասն անձին եւեթ տամ պատասխանի, I only answer for myself;
երգնում յ— իմ, թէ այդ այդպէս է, on my soul, it is so;
զգաստանալ յանձին, to revive, to recover one's senses;
փոյթ ունի նա վասն անձին, he takes care of himself;
անձին առնել, to commit suicide;
եռն յանձին հարկանել, to boast of, to flatter one's self, to prick one's self;
յ— առնել, to recommend, to confide;
յ— լինել, to commend one's self, to have confidence in, to confide in, to be committed.
rain;
— իջանել, to rain;
— արտասուաց, a flood of tears;
յորդ —, violent, pouring rain;
անձրեւաչափ (գործի), rain-guage.
cf. Երկնչիմ.
bell;
clock bell;
handbell, small bell hung on the neck of cattle;
— ելեքտրական, electric chimes;
— բուսոց, bell-glass;
— կանթեղի, lamp-glass, glass-globe, glass-shade;
գանգիւն —ի, stroke of a bell;
ձուլիչ —աց, bell-founder;
չուան —ի, bell-rope, bell-pull;
— հարկանել, to ring the bell;
— վասն ննջեցելոց, to toll for the dead;
հնչէին —ք պատարագի, the bells were ringing for church.
to awake, to raise;
to move, to incite, to reanimate, to sharpen, to revive;
— յանկարծ (ի քնոյ), to startle out of one's sleep;
— զաչս ուրուք, to open one's eyes;
to comprehend, to become aware of;
— զախորժակ, to make one's mouth water;
cf. Ախորժակ.
cf. Զարմացումն;
wonder, miracle;
cf. Զարմ;
զարմանալ —ս, —ս առնել or համարիլ, ընդ —ս գալ, to be astonished or amazed, to be struck with admiration, to wonder, to marvel;
ի զարմանս ածել՝ կացուցանել, to astonish, to amaze;
ի զարմանս ըմբռնել, to strike with amazement;
որպիսի՛ — կալան զիս մինչ ..., what was my surprise when...;
— կալան զամենեսին, they were all amazed;
զի՞նչ — իցեն, what is there astonishing in that ? — են, it is wonderful, strange, surprising;
չեն ինչ —, ոչինչ են —, there is nothing wonderful in that;
no wonder, no marvel.
diversion, relaxation, refreshment, recreation, pastime, sport, amusement, toy;
occupation, distraction, care;
pleasure;
trouble, agitation, flutter of spirit;
water, torrent, tbe ebb and flow;
— ծովու, waves, fluctuation, storm;
— ջրոց, watering places, well watered pleasure-grounds or gardens, lake scenery;
— բարձանց, irrigated uplands;
— հովտաց, pleasant valleys;
— աչաց, proud or naughty glance.
cf. Զբօսեցուցիչ.
cautious, wary, circumspect, prudent;
ոչ —, inconsiderate, unwary, negligent.
to spoil, to ruin;
to abuse, to deceive, to delude, to seduce, to beguile;
to rob, to steal, to ravish;
զեղծեմ զգատաւորս (ընչիւք), to corrupt judges.
zephyr;
քաղցրաշունչ, the gentle -;
զովարար —, refreshing breeze;
cf. Էրան.
for, because, in order that, to the end that;
that;
զի՞, what? what thing? why? for what reason? զի՞ կայ իմ եւ քո, what do you want, or what do you want of me ? զի՞ է զի, what is the motive for which? why? what is it ? why then ? զի՞ է զի յարեւու եկիք այսօր, how happens it that you are returned before sun-down? քեզ զի՞ փոյթ է, what does it matter to you ? զի՞ է որդեակ, what do you want my son?
զի՜, how! how much! զի՜ անգութ ես, how cruel you are! զի՜ բարի կամ զի՜ վայելուչ, how good and how pleasant!
fencer;
cf. Զինախաղութիւն;
— առնել, to fence, ուսուցիչ —ի, fencing-master;
մարզարան —ի, fencing-school.
to calm one's self, to relent, to grow tranquil, to yield, to cool, to comply;
to acquiesce, to listen, to condescend, to connive;
to become extinct;
— յառաջին զուարթութենէն, to lose one's cheerfulness;
— յաղաչանս, to be moved by entreaties, to acquiesce in, to comply with, to yield to;
զիջանէր տակաւ երթայր ջուրն եւ թուլանայր յերկրէ, the waters returned from off the earth continually;
էջ եւ զիջիր ի խորս երկրի, yet shalt thou be brought down unto the nether parts of the earth.
after, since;
behind, hack, backward;
after, since, then, afterwards, hereafter, underneath, behind, one after another, next to, subsequently;
Տրայիանոս կալաւ զինքնակալութիւնն — Ներուասայ, Trajan was emperor after Nerva;
— միմեանց, զմիմեանց կնի, մի զմիոյ կնի, one after the other, subsequently, blow upon blow;
— երկուց ամաց, two years ago;
— ոչ բազում աւուրց, some days after;
— ապա, at length;
զերիս ամս ամ զամի —, during three successive years;
եկայք — իմ, follow me;
որ զմեր կնի ոչ շրջի, who is not of us;
զդուռն ձգել — իւր, to shut the door behind or after one;
մի զմիոյ կնի կցեալ, one tied to another;
linked;
եւ որ ինչ — այսորիկ, եւ որ —, and so on, & etc.;
— բնութեանս, suitable or according to the nature, natural, like nature;
— գալ, գնալ, երթալ, ընթանալ —, to follow;
— պնդիլ, մտանել, լինեմ, to pursue, to follow up, to hunt, to persecute;
— խոտորիլ, to be allured;
to be carried away;
մոլորիլ — խրատու, to be swayed by bad advice;
— կամաց իւրոց ածել զոք, to make the slave of one's will.
after, then, since;
with, together;
— առաքել, to send for;
— բերել, to add, to subjoin;
— գալ, to follow, to come after;
to result;
to depend;
գնալ, երթալ —, — շրջիլ, to follow, to go after;
to imitate;
— երթալ դատարկութեան, to love idleness;
— ելանել, ընթանալ, հեծանել, մտանել, յարձակիլ, ունել, պնդիլ, վարիլ, to run after, to pursue, to overtake, to follow, to persecute, to be at the heels, to give chase;
իւրաքանչիւր — միմեանց, one near the other, close to;
— լինել ճանապարհաց ուրուք, to follow tracks;
զհաց ոչ առաք — մեր, we have brought no bread with us;
մի զմիոյ հետ, one after the other, a little at a time, by degrees;
զոյր — ելեալ ես, who is he whom thou pursuest?
cf. Զմայլեցուցիչ.
observation, examination;
spectacle, view;
ի — ելանել, մատչել, կալ, to visit, to go to see;
to look at, to observe, to examine;
ի — գալ, to come within view, to be observed.
cf. Զուարթ;
joyfully, gaily;
— են աչք նորա ի գինւոյ, his eyes are merry with wine.
nought, cipher;
— ջերմաչափի, freezing point, zero.
to dazzle, to charm;
to effeminate;
գեզ նորա զօշոտէր զաչս ամենեցուն, her beauty attracted every one's gaze.
army, host, soldiery, militia, soldiers, forces, troops;
հետեւակ —ք, infantry, foot-soldier;
— առնել, հատանել, cf. Զօրաժողով լինել;
ընտիր ընտիր —ուց, the flower of the troops, the best troops in an army;
— ծանր, սաուար, բազմաձեռն, great army, numerous troops, overwhelming forces;
քաջակիրթ, պատերազմափորձ, մարզիկ —, disciplined, experienced, troops inured to war;
—ք երկնից, երկնաւոր —ք, the host of angels;
—, strength, vigour, force;
մինչդեռ —ն եւ սգիքն անդէն կային, and still breathing, giving signs of life.
power;
authority, vigour, valour, heart, courage, nerve, force, spirit, faculty;
corroboration, supply, reinforcement, aid, energy, efficacy, virtue;
resource;
sense, meaning, signification;
weight, importance;
prodigy, miracle, virtue;
army;
person;
distinct substance or person;
—ք երկնից, the angels;
celestial bodies, stars, etc;
—ք մտաց, the faculties, qualities of the mind;
Տէր զօրութեանց, the Lord of hosts;
այր, կին զօրութեան, valorous man, virtuous woman;
ըստ առն եւ — իւր, as the man is, so is his strength;
դու՞ ագուցեր ձիոյ —, hast thou clothed the horse with strength ? զինու զօրութեամբ, with arms;
by main strength;
գիտել զ— արուի, to lie with a man;
զօրութեամբ, powerfully, emphatically, understood, by virtue of, with all one's strength;
բարձրացո զօրութեաթբ զբարբառ քո, lift up thy voice loudly;
սիրել յամենայն զօրութենէ, to love with all one's heart;
անկանել ի զօրութենէ, to be weakened or exhausted;
— խաչի քո Քրիստոս, զի ..., upon my faith! i faith!
square;
force;
— անգործութիւն, vis inertiae;
դիմակալ —, resistance force;
ելեքտրական —, electric force;
զուգահեռական —, parallel force;
կեդրոնական —, central force;
կեդրոնախոյս —, centrifugal -;
կեդրոնաձիգ —, centripetal force;
կենդանի —, vis viva;
կենսական —, vital power;
ձգողական —, attractive power;
մադնիսական —, magnetic force;
մասնկային —, molecular force;
շարժիչ —, motive force;
վանողական —, repulsive force;
օդընկէց —, projectile force.
ass, jackass, donkey;
machine of war, (battering-ram);
bridge of a violin, etc;
— մատակ, she-ass, donkey;
կաթ իշոյ, ass's milk;
հեծանել յ—, to ride on a donkey;
խանչէ, անըռկէ, զռնչէ —, the ass brays.
page (of a book);
descent, going down;
declivity;
էջս առնել, to descend, to go down;
—ս եւ ելս առնել, to go up and down;
ահա գեղապանծ — կենաց նորա, this is the brightest page in his life;
— սնդկի յօդաչափի, falling of the mercury.
gentle breeze, pleasant wind, zephyr;
քեզ շունչ համայն պախըրցի, ինձ — շունչ փոթորկի, each breeze for you is a furious blast, while to me the blast is a gentle breeze.
to let ones self be taken, to be taken, surprised;
— յորոգայթ, to be caught in a trap;
to entangle one's self;
— ի շնութեան, to be taken in adultery;
— խաւարաւ, to be surrounded by darkness;
— յարատոյ մեղաց, to be contaminated, or stained by sin;
— բանիւ բերանոյ իւրոյ, to be surprised, or convinced in argument, to be confounded;
— ի պատրանս, to be deceived, caught, duped;
— մտաց, to wonder;
— աչօք, to be deceived by the eyes, to deceive one's self;
— ցաւով երկանց, to be in travail, to be surprised by the pains of childbirth;
ըմբռնեցան ծածուկք նորա, his secrets were discovered.
potable, drinkable;
drinker;
drink, draught, beverage, liquor, potation;
cf. Ըմպակ;
զովացուցիչ —, refreshing draught;
կերակուր եւ —, food and drink;
թակոյկք եւ —ք, vessels and drink;
ի տուն ըմպելեաց մի մտանիցես նստել ընդ նոսա՝ ուտել եւ ըմպել, thou shalt, not go into the house of feasting to sit with them tp eat and to drink;
անուշակ —, cf. Օշարակ;
— քդից, cf. Նեկտար.
cf. Աղօտաբար;
near sighted;
hazy, obscure;
իբրեւ — իմն շունչ յըռնգունս ունէին, they were at the last gasp.
to grow stupid, numb, to fall asleep;
to be benumbed, dulled;
— ի ցրտոյ, to be benumbed with cold, to be frozen, to become torpid;
— աչօք յիմն, to gaze at, to stare at;
— զբաղանօք, to preoccupy one's self, to plunge in, to engulf one's self;
զբաղմակոյտ ոսկերաց նորա ընդարմացոյց, he has benumhed the multitude of his bones.
why ? for what reason ? wherefore ? — ոչ ? why not?
interval, space;
discontinued, intermittent;
loose;
different, separate;
less, lesser;
intermittent;
differently, otherwise;
nor more nor less;
ամք սակաւ ինչ — իբիւրուց, a little less than 10 000 years;
ի՞ւ իցեմք — ի նոցանէ, in what do we differ from them ? ոչ ինչ — է ի նմանէ, he differs not from him;
նուազ ինչ — ի փչմանէ լինել շնչոյն, to be almost at the last extremity, or last gasp;
չեն — յերազոց, they resemble dreams.
that leaps, that bounds;
jumping, starting;
by stealth, stealthily;
rebounding, by fits and starts;
by skips and jumps;
palpitating, bounding;
— ի քնոյ լինել, to awake suddenly, to start from sleep;
— ի քնոյն զարթուցանել, to rouse suddenly, hurriedly;
— կալ, to leap, to hop, to rebound;
to start back with fear, to be startled, to retire, to frighten;
— խաղալ, to leap, to jump up, to rouse one's self;
— երթալ, to go with fear and trembling;
to go by leaps;
— խաղացումն ուսոց, շարժումն թիկանց, աչաց, shrugging of the shoulders;
nervous twitching of the eyes;
— անցանել, to leap, to leap over.
cf. Ընդոստուցիչ.
vain, void, useless;
empty;
indolent, idle;
in vain, uselessly, empty;
— առնել զակնկալութիւն, to deceive, to disappoint, to frustrate, to destroy the illusions of;
ամենայն ինչ — է, all is vanity.
to receive, to take, to admit, to embrace, to accept, to make welcome;
to gather together;
to derive;
to impetrate, to obtain;
to suit, to agree;
to approve, to confess, to consent, to acknowledge;
ոչ —, to deny, to disavow, to disapprove;
— զոք յաւազանէ, to stand godfather, godmother to a child;
մեղս —, to fall into sin;
— մտաց աչօք, to conceive, to seize mentally;
պատուով — զոք, to receive with honour;
ոչ բարւոք — զոք, to give a bad reception;
— յինքետն, to learn by heart;
յաստուածս ընդկալաւ զնոսա, he has made of them his gods;
ի քէն ընդկալայ զկեանս, I owe you my life.
cf. Ընդունիչ.