the thirty sixth letter of the alphabet, and the thirtieth of the consonants;
nine thousand, nine thousandth.
Գիր բաղաձայն Քէ՛ յորջորջեալ. խաչաձեւ նմանութեամբն եւ կոչմամբն նոյն ընդ յն. Χ , քհի կամ խի։ Թաւ է քան զտառսդ գ, եւ կ.
վասն որոյ գրէ Թրակ. քեր.
Գիմն ի մէջ կենի, քէի եւ խէի. զի քան զկենն թաւէ, եւ քան զքէն եւ զխէն ղերկ։
Է եւ ի կարգէ անձայնից եւ պարզից. ուր խ ՝ կրկնակ համարեալ է.
Քանզի բաղկանայ
(ասի անդ) խէ՝ յերկուց քմակից քէից։
Ք. Լծորդ է ի մեզ ընդ գ, կ, խ. զոր օրինակ Հէգ, հէք. թագչել, թաքչել. չոքայ, չոգայ. պատրիարգ՝ իբր պատրիարք (ըստ յն) սիգ՝ որպէս սիք (ըստ յն. փսիխի՛ ). ծասքել. ծասկել. պասկիլ. աքաաբ, ախաաբ. հռախաբ, հռեքեբ։
Ք. Ի տառադարձութեան դնի ի տեղի χ տառի տառի յունաց. զոր օրինակ, Քրիստոս. քորեպիսկոպոս. արքեպիսկոպոս. աքազ. եւ այն։
Ք. ՟ք. Որպէս նշանակ թուոյ՝ է Իննհազար։ Իսկ համառօտագրութեամբ՝ -ք, է Քան։
Ք. Ի վերջին տառ ի բնիկ մեսրոպեան նշանագիրս մեր. (զի օ՝ յետ ժամանակաց յաւելաւ ի յունէ փոխանակ համազօր հնչմանս աւ. զորմէ տե՛ս ի տառն Ւ, եւ Օ) այլ քանզի առ յոյնս վերջին տառ է ω մեծ օ՛ ասացեալ, նմին իրի ուր Յայտ. ՟Ա. 8. եւ 10. յունարէն ասի.
Ես եմ Α ա՛լֆա, եւ Ω օ՛ մէկա , ի մեզ նովին խորհրդով եդեալ է.
Ես եմ Այբ, եւ ես եմ Քէ. այսինքն առաջին, եւ վերջին։
Ըստ նմին դրեաց եւ մեծն Խոսրով. ինքն է սկիզբն եւ կատարած. որպէս ասէ ի յայտնութեան Յովհաննէս, Ես եմ այբ, եւ ես եմ քէ։ Եւ Մարաթացին վարդան. Աստուած իմ Յիսուս Քրիստոս, որ ես այբ եւ քէ, այսինքն սկիզբն եւ կատարած։
Եւ Շնորհալին ի տաղս այբուբենից նուադէ առ ի խրատ, Քէն, Քեզ կատարումն՝ է (կամ Քէն կատարումըն) այս տառից, տայ ակնունել աւուրն ելից։ Քէն՝ Քրիստոսի՝ ձեւովն իւրով, զմեզ յոդորէ խաչակցելով։
Ք. Ըստ ձեւոյն, որպէս յն. Χ , յօրնակ բերի պէսպէս իրաց աղխելոց զիրերօք.
Զի երկաքանչիւրս իբրու զՔէ՝ միմեանց առարկեալ միջոց ի բոլոր. (Պղատ. տիմ.։)