to work, to make, to do, to fashion, to manufacture;
to commit, to perpetrate;
to knit;
to twist;
— զերկիր, to cultivate, to labour, to till;
— զերկաթ, to forge;
չար գործեցէք զոր արտրէքդ, you have done very wrong;
զի՞նչ գործ գործեցեր դու ընդ մեզ, why have you done this to us ? — զանօրէնութիւն, to do wrong;
to commit a crime;
— զարդարութին, to act with justice;
— զփրկութիւն, to effect salvation;
— զհանդերձս, to make clothes;
խորշս խորշս — զտապանն, to make small compartments in the ark;
ճաշ —, to give a dinner;
ճանապարհ —, to open up a way.
ἑργάζομαι operor Առնել զգործ. արդիւնացուցանել աշխատելով. մշակել. վճարել. կատարել. բանիլ.
Գործել զերկիր, զայգի, յայգւոջ։ Գործել զբեհեզ։ Գործել ուռկանաւ, գրով։ Գործել պատկեր։ Գործել քանքանօք, եւ շահել։ Գործել զարդարութիւն, զանօրէնութիւն, զչարիս. Գործ մի բարի գործել։ Յայտնի լիցին գործք նորա, թէ աստուծով գործեցան։ Ի վերայ անգոյն գործելոյ. եւ այլն։
ԳՈՐԾԵԼ. πράσσω, -ττω ago, facio Առնել ինչ պարզապէս, կամ այսպէս եւ այնպէս. ընել էթմէք, էյլէմէք կր. իբր լինել.
Զի՞նչ գործեցեր զայդ։ Մի՛ դիտասցէ ձախ քո, զի՛նչ գործէ աջ քո։ Բերան անդադար՝ գործէ խռովութիւնս։ Մի՛ ինչ գործեր ընդ անձն քո չար։ Յորոց պտհեալ զանձինս՝ բարւոք գործիցէք.եւ այլն։
Ճաշ ասեն գործել արգաւանայ ի պատիւ արտաշեսի։ Բազում կարգս ուղղութեան գործեաց. (Խոր. ՟Ա. 29։ ՟Բ. 8։)
Զի՞նչ աղէտք տարակուսի են, որ ոչ գործին յերկրայինսս. (Եղիշ. ՟Ե։)
Մեծամեծ գործէին վնասք. (Փարպ.։)
Զի՞նչ օգուտ մեզ ի մարդկային ստակարծ խաբկանացն գործիցի. (Սարկ. քհ.։)
ԳՈՐԾԵԼ. ἑνεργέω, ἁπεργάζομαι effico եւ այլն. Առնել զիմն այսպիսի կամ այնպիսի. բացակատարել. կացուցանել. եւ Արտագրել. պատճառել. առթել.
Անարատ գործեաց զպոռնիկն։ Զտխրութիւն բժշկեալ՝ զուարթ գործեսցես։ Մի՛ նիրհումնն ապականութիւն գործեսցէ. (Նար.։)
Զի զապականեալ զբնութիւնս ջրոյ նորս գործեսցէ. (Շար.։)
Զսիրելի աշակերտն մատնիչ գործեաց. (Վրդն. օրին.։)
Առ օտարսն խնամութիւնք նորոգս գորեն ազգակցութիւնս։ Հիւանդութիւնս անբոյժ ամենայն իրօք գործէ, եւ ապականութիւնս. (Փիլ. ՟ժ. բան.։)
Ասէ, թէ ի մերում գեօղ ծովացուլ զկով գործեաց. (Եզնիկ.։)
Մի լիցի՝ որ ոչ ընդ իւրով ձեռօք՝ քահանայ գործել զոք. (Կանոն.։)
Կամ Ներգործել. ազդել.
Յամենաշիջոյց ջուրն առաւել գործէր հուրն. (Իմ. ՟Ժ՟Զ. 17։)
Նոցա՝ որ մօտ առ ծովուն կայցեն, ոչ կարէ ակն բաց ի ցամաք գործել. Եզնիկ.։()
Ոչ գործէ ի նոսա ոչ սրտմտական սուրն դաւթի, եւ ոչ հեգական խարազան փրկչին. (Արշ.։)
Բժշկեալ ինչ յորժամ ոչ դարմանեսցի, փուտն ի ներքս գործէ. (Ոսկ. ես.։)