side, rib, flank;
part;
woman;
wife;
ընդ կողաց, aside, awry, sidelong;
առ ի —, cf. Զառ՞՞՞ի՞՞՞կող;
անդէն ի —ի, directly, at once, forthwith;
ի — լինել, to stretch or lay oneself down, to lie down, to go to bed;
—ք գրեանց, cover or binding of a book.
(յորմէ կողմն) πλευρά, πλευρόν costa (լծ. կուշտ), latus Կողմանք լանջաց կամ միջաց կենդանւոյ. ոսկերք աղխաղխեալք վանդակակերպ ըստ թիկնամէջս եւ ընդ կուրծս. կող, կողեր, քովեր, կուշտ.
Մի ի կողից նորա։ Զկողն՝ զոր առ յադամայ։ Նետք ի կողս ձեր։ Սուր ի կողս ընկերի իւրոյ։ Անցցէ սուր զօրաց իմոց ընդ կողս քո։ Առնուցուն զանկողինս քո՝ որ ըստ կողիւք քովք կայցեն։ Տիգաւ խոցեաց զկողս նորա։ Մխեա՛ ի կողս իմ։ Ճշմարտութեամբ պատեալ զկողս իւր։ Խթեաց զկողսն պետրոսի.եւ այլն։
Թարտ եկ պատշաճ էր կողն ընդ կողոյն։ Եբաց գեղարդեամբ զկող մի ի կողիցն. (Զքր. կթ.։)
Ի կողէ անտի ադամայ մահ, եւ ի կողէ անտի տեառն մերոյ կեանք. (Եփր. համաբ.։)
Կենարար կողիդ։ Տէգ զինու մխելոյն ի կող ստեղծչին ադամայ. (Նար.։)
Կողք երեք ի բերան նորա ի մէջ ժանեաց նորա. (Դան. ՟Է. 5։)
կողամբք (կամ կողամբք) եւ ուսովք ձերովքգըրթցէիք. (Եզեկ. ՟Լ՟Դ. 21։)
Զօրէն պաղմինիդեան շան, որ ի կամուրջն ելեալ, եւ կոչ ի բերանն իւր կալեալ. (Մագ. ՟Ժ՟Բ։)
ԿՈՂ. որպէս Կողմն տեղեաց եւ իրաց. կողմ, քովը. քովերը.
Երթայր ընդ կողաց լերին. (՟Բ. Թագ. ՟Ժ՟Զ. 13։)
Եդ զկոզիւք վանդակին. (՟Ա. Մակ. ՟Ժ՟Գ. 29։)
անդէն ի կողի սպանանէին զնա. որ եւ կոչի անդ, ունջ բերդին. (Բուզ. ՟Դ. 18։)
Ի տիկսն փչեալ ուռուցեալ հեռաւորէ զկողունսն. (Զքր. կթ. աւագ ՟Բ՟Զ. (գրածն, զկողունձն)։)
ԿՈՂ. որպէս Կողմն անկիւնաւոր ձեւոց ըստ երկրաչափից.
Եւ որ զերիսն ունին կոյս. է՛ ի նոցանէ՝ որ երեք կողքն հաւասար են ... Եւ ի մոյն ձեւս՝ որ երիս ունին կողս, կայ երեք անկիւն. եւ այլն. (Եւկղիդ.։)
ԿՈՂ. որպէս Կողակից, լծակից, ամուսին. կին. մանաւանդ Եւայ՝ որ ի կողէն ադամայ.
Կողիւն վիրաւորեալ նախահայրն։ Կողին պատրանօք. (Շար.։)
Զկողին պարտակից. (Նար. խչ.։)
Պարտաւորեցաւ ի ձեռն կողին. (Սարգ. ՟բ. պ. ՟Բ։)
Բարեպարիշտ կողն իւր խոսրովանոյշ. (Վրդն. պտմ.։)
Ի ձեռն զածած կողին (այսինքն տկար կնոջ) սատակեաց աստուած զսիսարա. (Եփր. դտ.։)
ԱՌ Ի ԿՈՂ. cf. ԶԱՌ Ի ԿՈՂ. եւ (առ ի) ԿՈՂԵԱԼ։