cf. Ուն ;
habit, custom, accustoming, routine, practice;
ունակութեամբ, by routine, by rote;
ունակութեամբ յաղթի, custom conquers custom.
ἔξις, σχέσις habitus, habitudo, adfectus, status, tenor եւ այլն. Ունելութիւն հաստատուն ի բնէ կամ ստացմամբ եւ սովորութեամբ. վիճակ՝ ձիրք՝ եւ զօրութիւն անյողդողդ. կալումն կամ ընդունակութիւն. cf. ՈՅՆ՝ ՈՅՆՔ, cf. ՈՒՆՔ.
Տարբեր է ունակութիւն ի տրամադրութենէ վասն տեւողագոյն գոլոյ. (Արիստ. ստորոգ.։)
Խորշել ի մոլորական ունակութենէ համբակաց. (Պղատ. օրին. ՟Բ։)
Ունակութիւն սրբազան ընձեռեն, զի մի՛ դարձեալ ի չարէն ըմբռնեսցին։ Չարանան՝ բարեաց ունակութեանց եւ ներգործութեանց նուաղութեամբ. (Դիոն. եկեղ.։)
Ունակութիւն է որպիսութիւն յարամնայ. (Մաքս. ի դիոն.։)
Իսկ յասել (Դիոն.)
Առ մեր խոնարհութիւնս միացեալ անշփոթ, ամենակատար ունակութեամբ».
ասէ (մաքս.)
Ունակութիւն աստանօր ոչ որակութեան իրիք յարամնայի է նշանական, այլ ըստ ունելոյ յարաձգութեան, այս ինքն կալման»։
Եւ ոչ մի ունակութիւն կալուածոց անձին իւրում ծնանի, այլ այնմ որ ունին. (Փիլ. լին. ՟Գ. 37։)
Հակառակ կան միմեանց որպէս ունակութիւն եւ պակասութիւն։ Ունակութիւնք քան զպակասութիւնս յառաջագոյն են, եւ ի բաց բարձօղք ունակութեանցն՝ պակասութիւնք. (Առ որս. ՟Գ։)
Ունայնացելոյ ի բարելաւութեանցն ունակութենէ։ Ըստ ունակութեան եւ շնորհաբաշխութեան հաւասարապէս հօր եւ որդւոյ (հոգին սուրբ). (Շ. հրեշտ. եւ Շ. թղթ.։)
Ըստ ունակութեան ցաւոցն ի մարդասէր բժշկէն զառողջութեան դեղս ընկալցի (այս ինքն ունողութեան, կամ որպիսութեան)։ Հիւանդութիւն՝ նուազութիւն է ունակութեան մարմնոյ։ Դոյզն ունակութիւն ողջութեան. (Դիոն. ածայ.։)
Զմեղացն ի մեզ ունակութիւնս. (Նանայ.։)
Զքնոյն ունակութիւն ծանեաք. (Յհ. իմ. երեւ.։)
Յունակութիւն լըսարանին՝ տպաւորեա՛ զբան սուրբ տառին (այս ինքն յընդունարան կամ յըմբռնողութիւն4)։ Սակաւ է սա քանակութեամբ, բայց յոքնախումբ ունակութեամբ (պարունակեալ իմաստիւք). (Յիսուս որդի.։)
ԶՄԻՄԵԱՆՍՈՒՆԱԿՈՒԹԻՒՆ, ԶՄԻՄԵԱՆՍԿԱԼՈՒԹԻՒՆ. cf. ՄԻՄԵԱՆՑ, եւ այլն։
| Singulier | Pluriel | |
|---|---|---|
| nominatif | ունակութիւն | ունակութիւնք |
| accusatif | ունակութիւն | ունակութիւնս |
| génitif | ունակութեան | ունակութեանց |
| locatif | ունակութեան | ունակութիւնս |
| datif | ունակութեան | ունակութեանց |
| ablatif | ունակութենէ | ունակութեանց |
| instrumental | ունակութեամբ | ունակութեամբք |