slab used by painters for grinding and mixing paints.
to grind, to pound, to beat, to powder, to bruise, to crush;
to levigate.
levigation.
places water-worn by currents, or torrents;
detritus;
cinders.
now ! come on !
mountain valley, vale, dale, dell;
սառնակոյտ ի լերանցամէջս, glacier.
cf. Լեարդ.
to frighten, to dread, to terrify, to scare.
lobe (of the lungs).
liver coloured.
germander.
whose heart is touched;
sad, melancholy.
akin, related, consanguinous;
— արիւն, relationship, consanguinity, ties of blood.
cf. Լերդակից.
the liver side.
haruspex, augur, diviner, soothsayer;
— լինիմ, to examine or consult the entrails, to prognosticate like an augur.
soothsaying, (divination by the entrails of victims);
augury, omen.
liver-wort.
consumption, phthisis, decline;
consumptive.
hepatite, liver-stone.
cf. Լերդաքար.
causing the mountains to tremble and quake.
hairless, bald;
soft.
shrill, acute, sharp.
whose body or skin is without hair.
cf. Լերկամարմին.
to become bald, to peel off, to come off.
to peel, to strip off.
baldness, smoothness, nakedness.
leviathan.
declivity, incline, slope;
steepness, a steep & profonnd declivity;
առ —, — առ —, precipitous;
in a sloping manner, downwards.
copious, abundant, fertile, fruitful.
open-mouthed, greedy, zager;
greedily, eagerly.
to stuff one's self, to eat voraciously.
to offend, to enrage, to insult, to shock, to affront, to jure;
to reprove, to scold, to upbraid;
— զայլոյ ամուսնութիւն, to violate or defile another's bed.
cf. Թշնամանամ.
full of misery, miserable.
to render miserable.
deplorable, lamentable, pitiable.
to stammer, to stutter;
to lisp, to speak thick.
chaos, abyss, gulf, pit, hell, the bottomless pit.
cf. Թոհ եւ Բոհ.
to permit, to let, to allow, to concede, to forego, to relax.
stipendiary;
that has a benefice;
hired person;
pensionary, pensioner;
beneficed clergyman.
to hire, to keep in pay;
to pension;
to purvey.
to torment, to torture, to vex;
to treat with violence, to beat, to strike, to cudgel, to hit, to bemaul, to beat, to death.
great grand-child.
cf. Դիւթեմ.
cf. Թորեցուցանեմ.
cf. Թորգոմածին.
to founder, to sink, to be plunged;
to lose one's self;
— ի քնոյ, to sleep soundly;
յանհնարին արամութիւն, յանմխիթար սուգ —, to abandon one's self to melancholy, to be plunged in inconsolable grief;
— ի ծով փափկութեանց, to swim in pleasure, in delight;
ի նախանձ —, to envy, to be jealous of.
to sink, to faint, to succumb;
— զոք, to be a hindrance, or stumbling block to;
— ընդ բեռամբ, to bow beneath a weight;
to be overwhelmed, or disheartened;
ընկճեալ յամաց, ընդ ամօք, bowed by the weight of years;
— զիմն, to retire, to withdraw;
to impede, to hinder.
bed-fellow;
— լինել, to be a partisan.
walnut;
— մշկահոտ, nutmeg;
— հնդկաց, cocoa-nut;
— արքայական, the finest quality of -;
— ործացուցիչ, nux vomica;
կեղեւ ընկուզի, nut-shell;
cf. Կորճ, cf. Փեճեկ;
կանանչ կեղեւ ընկուզի, green husk of -;
cf. Կղեղ, cf. Ոզոխ;
(ներքին) մաշկ ընկուզի, epidermis or brown cuticle of -;
cf. Պոպոկ, cf. Փեճեկ;
միջուկ ընկուզի, the kernel of -;
cf. Կթուն;
ծառ ընկուզի, — tree;
cf. Ընկուզի;
փայտ ընկուզի, — wood;
ի գոյն ընկուզի, nut-brown;
cf. Ընկուզագոյն;
քազել —ս, to nut;
երթալ ի քաղել —ս, to go a nutting;
գաւազան ի ժողովել —ս, nut-hook;
cf. Թափիչ.
cf. Ընկուզենի.
to recede, to retreat, to flinch;
to be repulsed, driven back;
— անուոյ, turning of the wheel;
— յազքատս, to compassionate the poor;
to pardon;
— երասանաւ, to be restrained, bridled, reined in;
պատերազմաց — ընդ ձեռամբ ուրուք, to take by force, to storm, to subdue, to conquer.
cf. Ընձիւղեմ.
cf. Ընչաթափեմ.
loving riches, avaricious, greedy, covetous;
— լինիմ, — սիրեմ, to hoard up, to save sordidly, to be niggardly.
rich, fortunate, mouicd, opulent;
loaded with riches;
— լինել, to be rich, to have one's nest well feathered;
անթիւ —, very wealthy, extravagantly rich;
ըստ երկրի մասանց —, well off, in easy circumstances.
cf. Ընտանենամ.
familiar, domestic;
proper;
native;
tamed;
intimate, friend, relation;
domestic;
—ք, family;
հայր —նեաց, the father of a family;
— պատերազմ, intestine strife, domestic broils;
civil war;
— գաւաճան, թշնամի, traitor, intestine foe;
— հաւատոյ, faithful to the Truth;
— լինել գորց, to be familiar with, or versed in literature.
familiarity, confidence, communication, frequeutation;
habit;
intimacy;
friendship;
— ընդ կնոջ, carnal intercourse with a woman;
յ— կոչել, to domesticate, to tame.
chosen, worthy;
fine, good;
civil, of good family, elegant, excellent, exquisite, nice, genteel, pretty, noble, polished, precious, pure, singular, sovereign, superb;
the best, the most excellent, the choice, the select, the flower, the cream;
զընտիր զարդուցն եդին ի հպարատութիւն, precious ornaments served to beget pride;
զ—ս Գաղղիոյ սատակեաց, he beat down the choice troops, the flower of France;
գումարել զ— նահատակս, զօրս, to reunite the bravest warriors, the picked soldiers;
— անասունք, very fast animals;
— յոյժ, best, first quality;
cf. Ընտրելագոյն;
— մատենագիր, classic author;
ընդ —ս հանել, to select, to make choice of, to elect;
յ— առնել, to give the choice, to permit the selection;
— առնել, to choose, to make choice of, to appreciate;
ընտրոյ տէր, he who has the choice, arbiter;
զնոսա թողացոյց ընտրոյ տեարս լինել, he left them the choice.
choice, election;
discernment, discretion, judgment, understanding;
ընտրողութեամբ, discreetly.
choice, election, suffrage, choosing, wish;
arbitration, deliberative, decision, discernment, distinction, discretion;
option;
scrutiny, taste;
անօթ ընտրութեան, a vessel of mercy, chosen instrument;
— ինքնակամ, liberty, free will;
— առնել, to distinguish;
ընտրութեամբ, by election, or choice.
according to, in relation to, as for, conformably with, agreeably to;
proportionably, at the rate of;
after;
near, relatively;
for, as for;
on;
of;
out;
— իս, — իմումս կարծեաց, according to me, in my opinion;
— իւրում կարի, according to capacity, to the best of one's ability;
այր — սրտին Աստուածոյ, a man after Gods own heart;
կին իցէ քո — միտս, if thou hast a wife after thine own heart;
— բախտի եղեալ նորա, fortunately;
— պատկերի մերում եւ — նմանութեան, in our image and likeness;
— հիւսիսոյ Կխրնոյ, north of Erzeroum;
— անձին, upon one's back;
wearing upon, — the shoulders, — the body;
— ճանապարհին, about the streets;
— հրապարակս գնալ, to pass through, or to wander about the public places;
— բնութեան բարի, naturally or essentially good;
ի չափու կալայց զանձն — օրինակի նորա, I shall be governed by his example;
ելանել — քաղաքն, to go out of town;
այր — առնէ, one after the other;
ամ — ամէ, annually, every year;
օր — օրէ, daily, every day;
— նախահօրն յանցանաց, for the sin of the first father;
— չափու եկամտիցն, in proportion to his income;
— աչս դատել, to judge from the appearance;
— իրետրս պատշաճեալ, well proportioned, symmetrical;
— տեղիս տեղիս եւ — աշխարհս աշխարհս, according to the various places, and different provinces;
— տունս ազգացն՝ ոչխար — երդ, a lamb for every family and every house;
հրաժարել — նմանութիւն, to have no equal, unique;
անցանել — ասհմանս քո, to pass through your confines;
— բանս անցանել, to be inexpressible;
— միտս անցանել, to be beyond understanding, to be past finding out, inconceivable, incomprehensible;
անցանել — չափ, to go beyond;
— ակն լինել յումեքէ, to be far from the sight of, alienated;
— ինքեան, of one's self;
naturally, essentially;
— ամենայնի, totally, in all, entirely;
— այնմ, as is said;
as they say;
— իրիք, — իմիք, in some part, in a certain sense, in some way, or manner;
in part;
— որում, as;
since;
therefore;
— որում..., — նմին, or նոյնպէս, or այսպէս, as..., as;
so..., as;
— օրէն, like, after the fashion of;
— նմանէ, after him;
— այսմանէ, like this, similarly, equally;
եւ որ — այսմանէ.
accusation, blame, reprimand, censure, reprehension, reproach, stain, imputation, criticism;
defect, fault, wrong;
blamable, reprehensible;
— լինել, to be blamed, or scolded;
to accuse, to charge with, to blame, to scold, to censure, to condemn;
to know, to be informed of, to understand;
— լինել ինիք, to obtain, to succeed in, to enjoy, or realize one's wishes;
— յանձն առնուլ, to be blameworthy, to be in the wrong;
reprehensibly;
culpably;
with shame, or remorse.
crown, diadem, royal crown;
the Crown or regal authority, kingdom;
glory, honour;
— պապական, tiara, the pope's crown;
— եպիսկոպոսական, mitre;
— ոսկի, crown of gold;
cf. Պսակ;
— առնուլ, to become king, to reign, cf. Թագաւորեմ;
թագ ազնուականաց ―, coronet;
թագ դնել, կապել (անձին), to crown one's self, to put on the crown, to bind on the diadem;
թագ դնել (այլում), to crown, to place a crown on the head of, to cause to rule, cf. Թագաւորեմ;
եդաւ զթագ զասիացւոց, he crowned himself with the diadem of Asia;
թագաւ / թագիւ պսակիլ, to be crowned;
առնուլ զթագ ուրուք, to mount another's throne;
թագ ի գլուխ, crowned, wearing a crown on the head.
placing the crown on the kings head;
having the hereditary office of crowning the king at his coronation;
— լինել, to crown.
coronation;
հանդէս թագադրութեան, inauguration.
king;
*bridegroom;
թագաւոր թագաւորաց, the king of kings;
թագաւոր Հայոց, the — of Armenia!
կեցցէ՛ թագաւոր, long live the -!
God save the -!
թագաւոր կենդանեաց, the — of beasts (lion);
թագաւոր թռչնոց, — of birds (eagle);
թագաւոր ծաղկանց, queen (Arm. king) of flowers (rose);
թագաւոր իժ, cf. Արքայիկ օձ;
թագաւորք, certain hymns of the Armenian Church;
թագաւոր կալ յումեքէ ի վերայ աշխարհի ուրուք, to be made — of some country;
թագաւոր առնել, to make —, to cause to reign.
reign, empire;
royalty, crown;
kingdom;
միջոց պարապոյ թագաւորութեան, interregnum;
թագաւորութիւն կամ թագաւորութիւնք, The Book of Kings.
that refuses a crown;
— առնել, to dethrone.
hand;
palm of the hand;
— ոտից, foot;
the sole of the foot;
— կենդանեաց, paw, claw, talon;
— երկաթի, gauntlet;
— կշռոց, cf. Նժար.
glove;
cf. Ձեռնոց.
importunity, instance, solicitation, entroaty;
grief, sorrow, trouble;
—ք, dowry, marriage-portion, dower;
— արկանել, to solicit earnestly, to importune, to entreat, cf. Թախանձեմ.
affliction;
grief;
grievous, afflicting, disconsolate, forlorn;
—ք դժնդակք, black bile, deep sadness;
—ք մտաց, compunction, regret, remorse;
ընկենուլ զ— սրտի, to console, to cheer up;
—ս արկանել առաջի ուրուք, to supplicate, to beseech, to implore.
full of sadness, of hitter grief, very sad, painful, bitter;
— առնել զոք, to afflict, to sadden, to cast down.
trap, snare, gin, net;
թակարդօք որսալ, պարփակել, փակել, արկանել ի թակարդ, to draw into a snare, to entrap, to catch;
շաղիլ ի թակարդի, ի թակարդի հարկանիլ, to fall into a snare, to be entrapped;
թակարդաւ ջուր բերել, to beat the water, or the air, to toil in vain, to have one's labour for one' s pains;
որպէս թակարդ զհողմն՝ անցուցանել զխրատ, to be heedless, to disregard warning or admonition, "in at one ear, out at the other";
cf. Որոգայթ.
to be buried;
— կենդանւոյն, to bury alive;
ի ցաւս թաղեալ, sunk in grief.
saddle;
pack-saddle;
calf of the leg;
— վասն կանանց, կողմնակի —, side-saddle, pillion;
—ս հարկանել, — ի նուս դնել, to saddle;
բառնալ զ—ն, to throw off the saddle, to dismount.
cf. Թամբատեակ.
soup, porridge, broth;
skimmed milk;
— ոսպնեայ, pottage of lentiles, lentile soup;
dish of pottage.
to wet, to bathe, to dip, to drench, to soak;
to moisten, to bedew, to water;
թանալ զանկողին իւր արտասուօք, to bathe one's pillow with tears;
արտասուօք թանալ զոտս ուրուք, to bathe the feet with one's tears;
թանալ զսուր ի պարանոց ուրուք, to cut the throat, to massacre;
թանալ յարիւնս բազմաց, to butcher, to slaughter, to shed much blood, to swim in blood;
թանալ ի գինի, to soak, to steep in wine;
գնացին առանց թանալոյ ի վերայ ծովուն, they passed the sea dry-shod.
ink;
սեաւ թանաք, black ink;
կարմիր թանաք, red-ink;
cf. Կարմրագեղ;
կապոյտ թանաք, blue-ink;
թանաք տպագրութեան, printing-ink;
թանաք ճենաց, Indian or China ink;
անեղծ թանաք, indelible, indestructible ink;
համակիր, ծածկագիր թանաք, sympathetic, invisible, secret ink;
թանաք նշանագրութեան, marking-ink;
արատ, բիծ թանաքի, ink-spot, ink-stain;
արատել թանաքաւ, to ink;
մրճոտիլ, աղտեղիլ թանաքաւ, to be inked all over;
պոյտն, շիշ թանաքի, ink-pot, ink-bottle;
աման թանաքի, ink-horn, inkstand;
cf. Կաղամար.
cf. Թանկ;
— առնել, to make dear;
— վաճառել, գնոյ տալ, to sell dear;
— գնոյ առնուլ, գնոց ստանալ, to buy at a high price.
cf. Փորանկեալ.
dearness, high price, dearth, famine, scarcity;
արտունջ ունել զթանկութենէ իրաց, to complain of the high price of things.
to thicken, to grow thick;
to grow hard;
to curdle, to coagulate, to clot;
to augment, to increase, to accumulate;
— ի մարմնի, to become incarnate;
թանձրացաւ սիրտ ժողովրդեանս, this people's heart is waxed gross;
թանձրանայր աղաղակն, the uproar increased;
the fear redoubled.
that pours, that falls thick like hail, heavy, abundant, closed, compact;
— նեաք, countless arrows;
— ամպք նետից, a shower of arrows.
thickness;
solidity, density, bigness;
concretion, coagulation, condensation;
consistence;
fatness, plumpness;
plenty, abundance;
rusticity, awkwardness;
stupidity, dullness;
— ծերութեան, great old age.
handkerchief;
towel;
թաշկինակ ռնգաց, քրտան, pocket -;
թաշկինակ պարանոցի, neckcloth, neckerchief;
թաշկինակ մետաքսեայ, silk -.
theatrical, scenic;
— նկարք, scenery, scene;
— բանասերծութիւն, dramatic poetry, the drama.
translator;
commentator, paraphrast;
interpreter;
translation;
— կալ, լինել ումեք, to be an interpreter.
roll, act or state of rolling;
cf. Թաւալումն;
rolling, tum-hling down;
առ ի —, on a precipice, steep;
— առնուլ, to roll, to revolve, to turn round;
— բանից, a winding discourse;
— տալ արեան, to cause one to roll in his own blood;
— անկեալ, գլոր խաղալ, cf. Թաւալագլոր խաղալ.
in rolling, revolvingly, rolling along or down;
— խաղալ, to tumble dowrn, to roll down, to prostrate one's self;
to agitate one's self, to fall dead;
to be thrown down, to be upset;
to throw a somerset;
to throw ones self headlong, to precipitate one's self;
— խաղացուցանել, to roll, to prostrate, to precipitate, to fell, to upset;
— անկաւ յարեան իւրում, he fell rolling in his blood.
to roll, to tumble;
to wallow, to plunge in, to penetrate;
յերկիր —, to roll on the earth;
ընդ մոխիր, յաճիւն —, to get covered with ashes, with dust;
ընդ տիղմ —, to roll in the mud, to wallow in the mire;
— ի փափկութիւնս մարմնոյ, to give one's self up to sensual pleasures, to abandon one's self to, to plunge into;
առաջի —, — անկանիլ, — առաջի ուրուք, to prostrate one's self at the feet of, to implore;
— առ ինչ, to give one's self up to, to incline to, to bend towards.
bottom;
depth, profound depth, abyss;
fury, passion;
fire, spirit;
impetuosity, violence;
effort, furious attempt, struggle;
—ք, sheath, scabbard;
—, ընդ —, or զ— անցանել, to penetrate, to pierce, to run through, to bore;
to thread, to spit;
— անկանիլ, մտանել, to run rapidly, to pass through, or traverse with impetuosity, to enter with violence or impetus;
ընդ — անցուցանել՝ — հանել, to pass, to bore, to pierce, to transfix, to thread, to run through;
զ— առեալ շրջել, cf. Թափառիմ;
զ— առնուլ, to prepare for an effort, to gather one's self up;
— տալ, to hurl, to launch, to fling, to throw;
— կրից, fit, outbreak, hurst of passion;
ի —ս դժոխոց, in the depths of hell;
թափն ընդ թափն, penetrative, piercing, with penetration.
cf. Թափանցական;
ելանել, լինել, բերիլ, to penetrate, to pierce;
— լինել մտաց, to think, to understand, to penetrate, to perceive.