porosity.
mark of a bite, cicatrix, scar.
piercing, opening, perforation.
pore
flower;
small-pox;
beauty, youth, bloom;
flower, choice, best;
— գինւոյ, mother or floating lees of wine;
— պղնձոյ, verdigris;
արանց —, cf. Լօշ;
— գունոց, splendour, vivacity of colour;
ցոյցք ծաղկանց, — show;
նկարիչ ծաղկանց, — painter;
աման ծաղկի, — pot;
— մանր, floweret;
գեղեցիկ՝ հոտաւէտ՝ քաղցրահոտ՝ անհոտ՝ դեռափթիթ՝ գեղափթիթ՝ գեղափայլ՝ թարշամ՝ սիրուն՝ երփներանգ՝ կարմրագեղ՝ —, beautiful, sweet, fragrant, inodorous, fresh-blown, splendid, faded or withered, lovely, variegated, scarlet -;
ծաղկէ ի —, from — to -;
քաղցրաբոյր հոտ ծաղկանց, the sweet perfume of flowers;
ծածկել զերկիր ծաղկօք, to cover the earth with flowers;
ծաղկունս ոփռել, to strew with flowers;
փթթին, թարշամին ծաղկունք, the flowers are blooming;
— fading;
ի — մանկութեանն, in his earliest years;
ի ծաղկի լինել, to be about to blossom;
to be in the bloom of youth;
ի ծաղկի or ի — հասակին, in the prime of life;
in the — of manhood;
cf. Թօթափեմ.
floriferous, flowering, bearing flowers.
cf. Ծաղկաբեր.
ornamental capital letter, flourished or figured initial.
artificial florist.
flower-garden-er, florist.
floriculture.
adorned with flowers, flowery;
palm-sunday;
— բոլորք, garland, wreath of flowers.
to adom with flowers.
covered or loaded with flowers.
cf. Ծաղկազգեաց.
stripped of flowers;
— լինել, to shed the blossom.
full of flowers;
full blown.
cf. Ծաղկազերծ.
flower-gathering;
— առնել, to gather flowers, to cull.
full of flowers, in full bloom.
cf. Ծաղկալի.
cf. Ծաղկալի.
producing flowers, floriferous.
flower-stand.
fragrant, perfumed with flowers;
—հոտ ըմպելի, perfumed drinks;
— գինի, fragrant wine.
cf. Ծաղկահամ.
interwoven with flowers;
— պսակ, garland.
floriform, flower-shaped;
ընդ — ալիս ընդխառնիլ, to sail on placid waters.
flowered, painted with flowers;
flower-painter;
flower-painting.
cf. Ծաղկոց.
crowned with flowers;
wreath of flowers.
fond of flowers;
amateur florist.
enamelled, strewn with flowers.
flower-seller;
artificial flower-maker.
flowerness, abundance of flowers, full bloom;
efflorescence.
to blossom, to bloom, to flower, to flourish;
to exfoliate.
cf. Ծաղկաւետանամ.
ahounding in flowers, flowery;
blooming, florid, flourishing;
efflorescent.
flowery, blossoming, blooming.
culling or gathering flowers;
compiling;
extract;
abstract;
summary, anthology;
— առնել, to gather flowers, to cull;
to extract, to collect, to compile;
— երթալ մեղուաց, to rifle the flowers, to gather honey.
flowered;
party-eoloured;
figured, embroidered.
cf. Ծաղկեայ.
to blossom, to bloom, to flower, to put forth flowers, to be in flower;
to flourish, to prospere, to thrive;
to be pitted with small-pox;
— ալեաց, to become grizzled, to grow grey;
ծաղկեն տակաւ հերք նորա, my hair begins to grow grey.
party-coloured;
embroidered with flowers.
to cause to flower or flourish;
to adorn with flowers.
that has shed its flowers, withered, faded;
— լինել, to lose the flowers, to fade, to wither.
cf. Ծաղկեմ;
սրտի բերկրեցելոյ երեսք ծաղկին, a merry heart makes a cheerful countenance;
ծաղկին ամենայն ազգք արուեստից, all the arts flourish.
flower-garden.
cf. Ծաղրալից;
risibility.
ridiculousness.
marauder, rover, robber, brigand;
— ծովու, sea-robber, pirate, free-booter, corsair, sea-rover;
—ք, marauding, plundering;
piracy;
հինից պարապիլ, to become a highwayman, to rob, to plunder;
հինի or հինիւ ելանել, to take to the highway, to over-run or scour, to make incursions;
զի՞նչ քան զայն — եւ աղաղակ կայցէ, what can be more grievous or more barbarous than that ?.
admiration, astonishment, surprise, wonder;
charm, enchantment;
ecstasy;
աստուածահրաշ —, rapture, trance, divine ecstasy;
— or ի — ածել, — արկանել, cf. Հիացուցանեմ;
լինել ի —, to be the admiration of;
արկանել — ի վերայ ուրուք, to plunge into ecstasies, to enrapture;
— է մտաց լսել, it is surprising to hear.
foundation;
base, basis;
foot, bottom;
back, back part;
foundation, establishment;
— աղանալի, salifiable base;
— ի վեր, from top to bottom;
thoroughly, utterly;
— ի յատակ, to its very foundations;
down to the ground, to the bottom;
— or հիմունս արկանել, to lay the foundations of, to found;
— ի վեր առնել, կործանել, տապալել, յատակել, to cast to the earth, to throw, cast or pull down, to overthrow, to overwhelm, to subvert, to demolish, destroy or ruin utterly;
ի հիմանց կործանիլ, to be overthrown;
— լինել իրիք, to be the foundation of;
անկանիլ հիման, to have laid the foundation;
ի վերայ հաստատուն հիման, on a solid foundation.
old, worn, decayed;
ancient, antique;
-ք, the ancients;
antiquity;
ի հնումն, anciently, formerly, a longtime since, in days of yore;
ի — or ի հնոց ժամանակաց, ի հնոց ժամանակաց հետէ, ab antiquo;
— կտակարան, the old testament;
— մատեանք, ancient codes;
ի հնումն եւ ի նորումն, in ancient and modern law;
— լուսին, waning moon;
հին աւուրց, old aged in years, grown old;
— աւուրցն, Ancient of days, the Eternal, the Most High;
— աւուրց մանուկն, the Eternal Son;
— աւուրց զօրական, a veteran;
անտառ — աւուրց մայրեաց, a forest of ancient cedars;
— աւուրց ատելութիան, rancour, inveterate hate.
five;
fifth;
երիւք հնգօք ամօք, for fifteen years, for three lustra;
պակաս քան զյիսուն հնգիւ չափ, forty five;
որ օր — էր ամսոյն, on the fifth day of the month.
cf. Ճիտակ.
balancing, oscillation, vibration;
clock, time-piece;
cf. Ճօճք;
cf. Ճօճական.
to oscillate, to vibrate, to balance;
to jog, to wag;
to swing, to rock, to dangle, to move to and fro, to push;
— զնիզակ, զսուր, զգեղարդն, to brandish a lance, a sword, to hurl a dart or javelin.
of parchment;
կազմ —, parchment-binding.
claw, talon, nail, paw;
երկաթի —ք, torturing hooks;
ըմբռնալ մագլօք, to seize with the claws or talons, to clutch, to grapple, to grasp, to hook.
cf. Կկոց.
hair;
hair, horse-hair;
nap, shag;
թուխ, սեաւ խարտեաշ, շագանակագոյն, կարմիր, աղեբէկ, սպիտակ —, dark, black, light, chestnut-coloured, sandy, grey, white hair;
գեղեցիկ, գանգուր, բարակ, կակուղ, երկայն —, beautiful, frizzled, fine, soft, long hair;
յարդարեալ, մանեկաւոր or ոլորեալ, գալարուն, խոպոպի —, dressed, crisped, in ringlets, curled hair;
կարճ, տափակ, դիզացեալ, խառնափնդոր, կարծր, իւղոտ —, short, straight, standing up, dishevelled, stiff, greasy hair;
կեղծ —, false hair;
—ք այծեաց, goat's hair;
—իւ չափ, a hair's breadth farther;
exactly, to a hair;
ի —է ոչ վրիպիլ, to hit the mark;
cf. Հեր.
to have a narrow or hairbreadth escape, to escape narrowly, with much difficulty, to save one's life;
ոչ թողուլ —, to give no quarter, to cut down, to exterminate, to destroy utterly;
միայն փախուցեալ կենդանի —, escaped alone with difficulty;
cf. Մահ.
camel;
cable, hawser, rope;
*wedge;
դիւրին է մալխոյ մտանել ընդ ծակ ասղան, it is easier for a camel to go through the eye of a needle.
death, decease, departure from this life;
massacre, slaughter, carnage, butchery;
plague;
— անասնոց, epizooty, murrain, rot;
—ունք, mortality;
արհաւիրք —ու, pangs, terrors of death;
վճիռ —ու, sentence, decree of death;
—ու չափ, mortally, to death;
at the cost of one's life;
մեղք —ու չափ, deadly or mortal sin;
այն հիւանդութիւն չէ ի —, that illness is not to death, not mortal, or fatal;
քեւ մազապուր եղէ ի —ուանէ, I owe you my life;
բնական, երջանիկ, փառաւոր, յաւերժական —, natural, happy, glorious, eternal death;
յանկարծական, անճողոպրելի, բռնական, տարաժամ, եղեռնական, աղետալի, ողբալի, ցաւագին, ամօթապարտ, խայտառակ —, sudden, certain, violent or unnatural, untimely, tragical, sad, deplorable, painful, shameful, ignominious death;
մերձ ի — լինել, to be dying, near one's last moment, to breathe one's last, to be at the point of death, at the last gasp;
ի դրունս —ու հասանել, to be at death's door;
հիւանդանալ ի —, to be deadly sick;
բնական —ուամբ մեռանել, to die a natural death;
ընդ —ուամբ արկանել, —ու պարտ առնել, to sentence, to condemn to death;
ի — մատնել, տալ ի —, —ու սպանանել, to deliver to death, to put to death;
երթալ ի —, to go in search of death;
to rush on death;
դիմագրաւ լինել, խիզախել ի —, to face, to dare death;
խնդրել — անձին, to desire, to wish for death;
երկնչել ի —ուանէ, to dread, to fear death;
—ու հասանել, to meet death;
խոցիլ առ ի —, to be mortally wounded;
զ—ու գան հարկանել, to beat to death;
—ու վախճանիլ, ճաշակել զ—, to die, to depart from this life;
ածել —ունս, to carry or bring death.
cf. Մահագուշակ.
deadly, mortal, mortiferous, pestilential;
cf. Մահկանացու;
mortal;
—ք, mortals;
mankind;
— մեղք, հիւանդութիւն, վէրք, թշնամի, deadly sin;
mortal sickness;
fatal wound;
deadly enemy.
bed, couch, mattress;
coffin;
— առկախեալ, hammock;
երկաթի —, iron bedstead;
— ծալածոյ, folding-bed;
field-bed;
— հովանաւոր, canopy bed;
սիւնազարդ —, four-post bedstead;
ի —ճս մահու, on one's death-bed;
անկեալ դնիլ ի —ճս, to take to one's bed, to keep one's bed, to be bed-rid;
ելանել յօտար —ճս, յանցանել ըստ —ճս իւր, to defile another's bed;
cf. Անկողին.
sieve, riddle, bolt, bolter;
կող —ից, hoop of sieve;
— մեղուաց, honey-comb, cell.
bile, gall;
gall, spleen, rancour, wrath, choler;
սեաւ —, black bile, atrabiliary humour;
անցք —ի, gall-duct, gall-pipe;
աւազ —ի, gall-stone;
ի դարնութեան —ի կալ, to be in a very bad humour;
cf. Թափեմ.
chyle;
փոխարկումն ի —, chylifaction, chylosis.
press;
wine-press, cider-press, oil-press;
— պտուտակաւոր, screw press;
— կերպասուց, calender, hot press;
— տպագրութեան, printing press;
— ջրաբաշխական, hydraulic, water press;
— դրամակոփ, balancier beam.
May;
առաջին օր —ի, May-day;
ծաղկաքաղ լինել յառաջնում աւուր —ի, to go maying;
յամսեանն —ի, in the month of -.
cf. Հրապարակ.
mother, mamma;
matrix, mould;
mother, author, cause, source, spring, rise;
cf. Մայրագիր;
— անասնոց, dam, mother;
— թռչնոց, mother, ben;
մեծ —, grand-mother;
— հասարակաց, our common mother, earth;
— եկեղեցի, եկեղեցեաց, mother church;
cathedral, basilic;
— լեզու, mother tongue;
— քաղաքաց, metropolis, capital;
— արեւու, the west, sun-set;
— վանից, մարց պետ, abbess, prioress;
— գեղեցիկ, nurse, wet nurse;
foster-mother;
անգործութիւնն է — ամենային ախտից, idleness is the mother of all vice;
ազնիւ, գորովագութ —, good, tender mother;
անպիտան, չար —, bad, ill-natured mother;
— լինել, to be a mother;
կորուսանել զ— իւր, to lose one's mother;
ի — դարձուցանել, to put out, to extinguish or blow out;
թաղիլ ի —ն ամենեցուն, to return to mother earth;
արեգակն ի —ն դառնայր or մտանէր, the sun was setting.
spinning-mill, factory;
— բամբակի, cotton-mill;
— մետաքսի, silk-mill.
mango;
cf. Մանկ.
spinning;
twisting;
weaving;
turn, bend, winding;
winding, complication, intricacy, intrigue, entanglement;
— բանից, ambages, circumlocution, circuit, roundabout way;
beating about the bush, circumlocutory speech;
— մտածութեանց, caprice, whim, fancy, freak;
— ականջաց, helix, the outer margin of the ear.
cf. Մանուկ.
small, minute, little, fine, subtile;
slender, thin, slight;
—, —նունս, scantily, in small portions, minutely;
in retail, in detail;
— or — հատանել, կոտորել, to cut into small bits or pieces, to mince, to hash, to divide into morsels;
to cut thin;
— փշրել, to pound, to beat small, to triturate, to grind, to crush;
— պատմել, ասել, to relate or narrate minutely, circumstantially;
— ժպտել, to smile;
— ծամել, to chew or masticate well, to chew the cud, to ruminate;
to examine, to study, to ruminate on;
—նունս դրոշմել, to write or note down in detail;
— միտ դնել, ի քնին արկանել, to ponder on, to consider or examine minutely, thoroughly.
microscope;
— լուսելեկտրական, photo-electrical -.
small part or portion, particle;
mosaic;
minute, detailed;
exact, particular;
— կոտորել, to pound, to beat small, to triturate;
ի — մասունս պարապել, to apply oneself to particulars;
հանճար ամփոփեալի —մասունս, limited intelligence;
միտք ցնդեալ ի —մասունս, a mind lost in details.
composed of small ones;
— ձկունք, a great deal of small fry.
cf. Մաշական.
cf. Հրոսակեմ.
turn;
— գալ, to turn round and round;
to revolve;
— շրջանակել, to turn, to turn or whirl round, to revolve.
sick, ill, unwell, unhealthy, diseased;
suffering, patient;
invalid, infirm;
— լինել, cf. Հիւանդանամ;
լինել մահացու, վտանգաւոր —, լինել — ի մահ, to fall seriously ill, dangerously ill;
դարմանել, խնամել զ—, հսկել առ —ին, to nurse, to take care of, to tend, to assist, to watch by, to sit up by;
յայց ելանել —աց, to visit patients;
— հոգւով եւ մարմնով, ill both in body and mind;
— եղէ, I have been ill.
indisposition, ailing, illness, sickness, infirmity, disease, complaint, disorder, malady, distemper;
passion;
թեթեւ, դժնդակ, վտանգաւոր, մահացու, ծանր —, slight, painful, dangerous, serious, fatal illness;
հիւանդանալ —, անկանել ի —, to catch, to contract a disease;
ախտանալ — անբուժելի, to be seized with an incurable malady;
զայրացուցանել կամ մեղմացուցանել զ—, to increase, to alleviate pain or sickness;
բժշկալ զ—, to cure;
անցուցանել զ—, բժշկիլ, կազդուրիլ ի —թէնէ, to get well, to be cured, recovered from illness;
կեղծել զ—, to feign sickness;
cf. Թօթափիմ, cf. Հինօրեայ.
humour;
moisture;
succulency;
— պտղոց, juice;
syrup;
— բուսոց, sap;
— մսոյ, gravy;
— փորոտեաց, intestinal juices;
— ստամոքային, gastric juice;
ապակային —, vitreous humour.
cf. Հիւթական.
cf. Հիւթական.
full of humours, plethoric;
juicy, succulent;
— երկիր, fertile, fruitful land.
the consuls.
cf. Հիւպատոսական.
texture, tissue;
tress, plait, braid;
entwining, interweaving, contexture, composition;
— բազմախորշ, ցանցակերպ, բազմանօթ, cellular, reticular, vascular texture.
cf. Հիւրընկալութիւն.
cf. Հիւրընկալութիւն.
to whisper;
to murmur;
— ումեք յունկանէ or յունկն, to whisper in a person's ear.
old, ancient, antiquated;
cf. Հնագիտակ.
cf. Հնագիտակ.
obedience, submission, subjection;
homage, vassalage;
կրաւորական, կոյր —, passive or blind obedience;
non-resistance;
լաւ է — քան զզոհ ընտիր, obedience is better than sacrifice;
ի — ածել, to reduce to obedience;
գալ ի —, to return to obedience;
ունել ի հնազանդութեան, to maintain or hold in obedience.