Your research : 7 Results for ր

Entries' title containing ր : 10000 Results

Լուսազարդ

adj.

furnished with light, well lighted.


Լուսազարդեմ, եցի

va.

to furnish with light, to illuminate


Լուսազարմ

adj.

illustrious, noble;
celestial, bright.


Լուսազուարթ

cf. Լուսազարդ.


Լուսաթոյր

adj.

bright, lucid, splendid, shining, radiant.


Լուսալիր

cf. Լուսալի.


Լուսակերպ

adj.

like a light, clear, luminous;
—ք, angels


Լուսակիր

adj.

that bears a light, luminous.


Լուսակրօն

adj.

candid, holy, pure, spotless, without stain or blemish.


Լուսահեր

adj.

white haired.


Լուսանկար, աց

s.

photography, photograph;
photographer;

adj.

photographic.


Լուսանկարեմ, եցի

va.

to photograph.


Լուսապատար

adj.

full of light;
— լուսին, full moon.


Լուսապատկերացոյց

s.

spectroscope.


Լուսապարգեւ

adj.

that gives light, that illuminates.


Լուսավիմագրութիւն, ութեան

s.

lithophotography.


Լուսատարմիկ

adj.

surrounded by a bright array;
— երկնային թռչունք, angels.


Լուսատարր

adj.

lucid, very clear.


Լուսարան, աց

s.

window, casement;

fig.

baptistery;
—ք, the eyes.


Լուսարար, աց

s.

sacristan, vestry-clerk, sexton.


Լուսարգել

s.

screen, fire-screen;
shade.


Լուսարփի

adj.

sun-lit, bright, splendid.


Լուսաւոր, աց

adj.

clear, bright, brilliant;

s.

luminaries, stars;

fig.

apostles, prophets, doctors;
— առնել, cf. Լուսաւորեմ.


Լուսաւորագոյն

adj.

very luminous, most splendid;
—, —ս ad. clearly, evidently, in the clearest manner.


Լուսաւորամիտ

adj. s.

enlightened-mind;
intelligent.


Լուսաւորապէս

adv.

clearly.


Լուսաւորեմ, եցի

va.

to illuminate, to make light, to render clear, to brighten;

fig.

to enlighten, to illumine;
to light, to kindle;
to make serene;
to restore to sight, to open the eyes of;
to manifest;

vn.

to shine, to glitter, to sparkle, to brighten.


Լուսաւորեցուցանեմ, ուցի

va.

cf. Լուսաւորեմ.


Լուսաւորիչ

adj. s.

illuminator;
սուրբ Գրիգոր՝ — Հայաստանեայց, St. Gregory, the illuminator of the Armenian nation.


Լուսաւորութիւն, ութեան

s.

light, brightness, glare, splendour;
illumination.


Լուսափետուր

adj.

having very white plumage.


Լուսերակք

pl. s.

optic nerves.


Լուսերամ

adj.

belonging to the celestial chorus.


Լուսերանգ

cf. Լուսաթոյր.


Լուսնագրութիւն, ութեան

s.

selenography.


Լուսնախտիրք

s.

superstitious regard for the moon.


Լուսնահար

cf. Լուսնոտ.


Լուսնարեւեան

adj. ast.

lunisolar.


Լուսնաւոր

cf. Լուսնական.


Լուսնաւորութիւն, ութեան

s. ast.

lunation.


Լուսնաքար

s.

selenite.


Լուտերական

adj. s.

lultheran.


Լուտերականութիւն, ութեան

s.

lutheranism.


Լուր, լրոց

s.

hearing, audition;
audience;
news, account, report, relation;
hearsay, rumour;
renown, fame;
discourse, sermon;
obedience;
noise that wakes or rouses;
sound, voice, cry;
Աստուած ամենայնիւ լուր է, the ail-hearing God;
լուր չարեաց, bad news, ill news;
լուր առնել, to warn, to avert;
to acquaint;
to announce;
զխուլս ի լուր առնել;
to cause the deaf to hear;
լուր լինել;
to be heard;
to be announced;
լուր դնել;
to listen;
to hear;
լուր լինել առ ոք, to come to one's knowledge;
ելանել լրոյ ուրուք, to spread one's fame;
լուր ի ականջաց լսել, to hear with one's own ears;
ի լրոյ, by hear-say, by current report;
— ! listen ! — օր, workday.


Լուրթ

adj.

greenish-grey, ash-coloured;
azure, blue, sky-ooleured, sky-blue.


Լուրջ, լրջաց

adj.

gay, joyful;
sprightly, lively;
sober, grave, imposing, serious;
— երեսօք, seriously;
ի բարբառ —, with a serieus voice;

adv.

ի լրջեաց, ի լրջէ, in a waking state.

cf. Լուրթ.


Լուրտ

s.

spirit, imp;
cf. Լորտու.


Լպիրծ

adj.

lubricous, slippery.


Լպիրշ

cf. Լկտի.


Լպրծեմ, եցի

va.

to cause to slip;
to slip;
to slide, to glide.


Definitions containing the research ր : 2443 Results

Հասուցանեմ, ուցի

va.

to cause to arrive, reach or attain;
to bring, to refer;
to cook, to dress, to get ready, to prepare;
to ripen, to mature;
հասոյց ինձ անբաւ աշխատութիան այս բառգիրք, this dictionary has cost much labour.


Հաստ առնել

sv.

cf. Հաստ ամրացուցանել.


Հաստատեմ, եցի

va.

to affirm, to sustain;
to prop, to confirm, to consolidate;
to fortify, to comfort, to invigorate, to strengthen, to encourage;
to restore, to mend, to revive, to refresh;
to assure, to guarantee, to attest, to certify, to witness, to approve, to corroborate;
to legalize, to ratify;
to institute, to found, to erect, to create, to make;
— անդրէն, to reestablish;
— զերեսս, զձեռն, զմիտս, to set out, to start, to proceed, to move on;
to deliberate, to resolve, to purpose;
to conduct or comport oneself, to act;
to threaten;
— զառաղջութիւն, to recover, improve or restore health;
—եալ էր ի խորհրդեան, he was resolute and decided in action.


Հաստատիմ, եցայ

vn.

to grow harder, to become stronger;
to be confirmed, to take root in;
to settle oneself firmly in, to stay;
to be certified, assured, proved, confirmed;
to hope for, to rely on, to confide in, to be created;
to recover, to be restored, to come round again;
—տեցաւ ոգի նորա, he recovered his strength, his senses;
—տեցան որդիք նորա, his children are grown up;
—տեցաւ յառողջութեան, he has recovered his health.


Հաստատութիւն, ութեան

s.

stability, firmness, solidity, fixedness, consistence;
constancy, resolution;
strengthening, consolidation, confirmation;
prop, stay, support, base;
affirmation, assertion, acknowledgment, authorization, certifying, approbation, ratification;

chem.

solidification;
— երկնից, the firmament;
— մտաց, constancy, firmness of purpose;
— առնուլ, to be vouched for, of a certainty, to prove true, to be confirmed, attested, certified;

adv.

հաստատութեամբ, cf. Հաստատ;
հաստատութեամբ եդեալ էր ի մտի, he was resolved, he has taken a resolution, he decided to.


Հաստատուն, տնոց

adj.

firm, solid, stable, fixed;
certain, sure, positive;
immovable, constant;
permanent, persevering;
determined;

s. geom.

solid;

adv.

cf. Հաստատ;
— կերակուր, solid food.


Հաստեմ, եցի

va.

to create, to produce, to make;
to strengthen, to confirm, to consolidate;
— զոք ի բարիս, to confirm in the right way.


*Հասցէ

cf. Երեսագիր.


Հատ, ից, ոց

s.

cut, cutting, section;
fraction, fragment, morsel, piece;
corn, grain;
*one, one only;
—ս առնել ճանապարհաց, to rob, to take to the highway.


Հատանեմ, հատի

va.

to cut, to cut off, to break;
to carve, to cut;
to divide, to separate;
to retrench, to diminish, to curtail;
to castrate;
to resolve, to decide, to determine;
to cross, to traverse, to pass;
to stop, to interrupt;
— գծից զմիմեանս, to cross one another;
— զծով, to plough, cross or traverse the sea;
— զծով եւ զցամաք, to run over, to over-run or scour both sea and land;
— ճանապարհ, to open, to pave away or road;
to progress towards, to bend one's steps to, to traverse, to travel;
— անցանել, to cross, to traverse, to pass, to travel over or through, to go over;
— ի ստենէ, to wean;
— զծառս, to fell, to cut down;
to clear;
դատ —, to sentence, to judge, to decide;
ական —, to mine, to dig, to hollow;
— զգլուխ, to cut off the head, to behead, to decapitate;
— զանդամս, to cut off limbs, to amputate;
— յարքունիս, to confiscate, to forfeit;
— ի կենաց, to slay, to deprive of life, to kill;
— զանձն ի փափկութիւն, to give oneself up to effeminacy;
ի վատութիւն —, to make a coward of;
— զծարաւ, to quench, to slake the thirst;
— զանձն յիմեքէ, to abstain, to keep from, to refrain, to forbear, to deprive or debar oneself of, to do without, to dispense with;
ակօս —, to plough, to furrow;
— գունդ մի, to detach, to form a detachment;
— լուսոյ զգիշեր, to drive away darkness;
— զբոց հրոյ, to spark, to sparkle, to emit sparks;
— զբանակն, to fray a way, to pass through, to cross;
— զգրիչ, to make a penpop;
գետն զդաշտն —նէ, the river traverses the plain.


Հատանիմ, տայ

vn.

to be cut, separated, divided;
to be exhausted, to decline, to fail, to desist;
to abstain, to refrain;
to shine, to glitter, to sparkle;
to yield, to give way, to fall into;
— գունոյ, to turn pale;
to be discoloured, tarnished, to lose colour, to fade, to grow pale;
— ի յուսոյ, to lose hope, to cease to hope, to despair;
յանգործութիւն —, to foment, to cherish idleness;
յանմտութիւն —, to be without even the shadow of common sense;
ի զեղխութիանս —, to plunge into debauchery;
ի չարութիւն —, to abandon oneself to wickedness;
— բոցոյ, to flame, to cast a glare, to shine;
զհետ —, to apply oneself to;
ի վաճառս —, to deal, to traffic;
ի գինեվաճառս —, to keep a wine-shop, a tavern;
իբրեւ զկարկուտ հատեալ յամպոց, like hail fallen from the clouds;
ամենայն ուրեք ոսկւոյ եւ ականց նշոյլք —նէին, all was brilliant with gold and precious stones;
փայլատակունք —նէին, thunderbolts fell;
գունդ մի հատեալ, a detachment of troops;
հատեալ ի յուսոյ, desperate;
բան հակիրճ հատեալ, brief, succinct discourse.


Հատուած, ոց, ից

s.

cut, shape, fashion;
section, division;
part, portion;
bit, piece, fragment;
retrenchment, separation;
emigration, transmigration, colony;
article, head, point;

geom.

segment;
—ք կոնի, conics;
առաջանիւթ — օրագիր, leading article;
— գնալ ուրեք, to emigrate;
գրել —, to write an article;
— տալ բանին, to interrupt, to break in upon.


Հատուցանեմ, ուցի

vn.

to render, to restore, to give back;
to pay, to discharge, to acquit;
to disburse, to lay out;
to recompense, to satisfy, to make amends, to compensate, to indemnify;
to cut;
— ի ստենէ, to wean, to take from the breast;
— զփոխարէնն, to render like for like, to requite;
— զվնասն, to make up for, to indemnify for;
— չար փոխանակ բարւոյ, չար — երախտեաց, to render evil for good;
— զմեղս հարանց՝ որդւոյ, to revenge the sins of the fathers upon the children;
—ցեր ինձ բարիս, եւ ես —ցի քեզ չարիս, I have rendered you evil for good;
աստուած հատուսցէ քեզ ի բարիս, may God reward you;
cf. Հատուցումն.


Հատուցումն, ման

s.

restitution;
payment, reimbursement;
remuneration, recompense;
compensation, gift, offering, fine, amends;
cutting;
— վնասուց, damages, indemnity, reparation;
— փոխարինի, compensation;
exchange, any thing given in return;
ի —, in payment;
in return;
օր —ցման, the Last Judgment;
— առնել, to reward, to requite, to recompense;
to make amends for;
հատուցանել ումեք զ—, to give tit for tat, to make a return for, to requite;
to avenge, to punish;
հատուցանել զ—ի թշնամիս, to revenge oneself on one's enemies.


Հայց

s.

demand, request;
ընդ — անկանիլ, — եւ խնդիր լինել, to ask, to demand, to request, to be in search of, to look for.


Հայցեմ, եցի

va.

to request, to ask;
to entreat, to beg earnestly, to beseech, to implore, to solicit, to pray;
to seek, to search;
— օգնութիւն, to implore aid or succour;
շնորհ —, to entreat a favour.


Հանածոյ, ից

adj.

mineral;
ore, mineral;
— բիւրեղական, երիկամնաձեւ, հատաձեւ, հողային, ձուաքարային, crystallized, kidney-shaped, globular or granular, earthy or earth-coloured, oolithic or lenticular ore.


Հանգիստ, գստեան

s.

repose;
refreshment, relaxation, recreation;
ease, tranquillity;
convenience, wellbeing, leisure;
pause, rest, intermission, truce, cessation;
station, abode;

fig.

tomb;
repose, sleep, death;

adj.

quiet, tranquil, peaceful;

adv.

—գստեամբ, conveniently, comfortably;
at one's ease or leisure, leisurely;
—գստեան ժամ, compline;
—գստեան շարական եւ աւետարան, hymns and gospel in burial service;
—գստեան պաշտօն, requiem;
— առնուլ, to take rest, to be at rest, to repose;
— տալ, to rest, to repose;
թողուլ ի —գստեան, to leave or let alone;
— առնել բանի, to end a discourse.


Հանգոյց, գուցից

s.

knot;
tie, bond;
station, post, stage, resting-place;
cf. Կայարան;
գորդեան —, the Gordian knot;

bot.

knot, joint;

fig.

knotty point, rub, difficulty, intricacy, tangle;

mus.

note;

ast.

վերելից or վերամբարձ, վայրաբեր, ascending, descending node;
գիծ —գուցից, nodal line;
— առնուլ, to make or tie a knot, to knot;
արձակել զ—ն, to untie, to loosen or undo a knot;

fig.

լուծանել զ—սն, to untie or cut the knot of a difficulty or question, to delucidate;
— ի —գուցէ փախչել, to flee by post, or by relays of horses.


Հանգուցանեմ, ուցի

va.

to repose, to give repose, to leave to rest;
to recruit, to relax, to refresh, to ease, to recreate;
to lay, to set, to put, to place;
to finish, to end;
to bury, to inter;
to translate, to remove to heaven;
to make happy, to beatify, to glorify;
— յերկոց տունջեան, to rest from daily labour, to repose.


Հանգչիմ, գեայ

vn.

to repose, to take repose, to be at ease;
to rest, to cease from work, to relax, to refresh oneself;
to end, to stop, to stand still, to halt, to be settled;
to lodge, to sojourn;
to cease, to end;
to die, to depart this life;
to be buried;
to rest in heaven;
— ի վաստակոց, to take rest from work, to pause from labour;
— ի խաղաղութեան, to rest in peace;
հանգիր ի սրտամտութէնէ, let your anger cease;
եմուտ անդ —, he went in to ease himself.


Հանդէս, դիսի, սաց

s.

feast, public rejoicing;
procession, solemnity, religious ceremony;
pomp, show, display, gala, exhibition, parade, state;
scene, spectacle, show;
arena;
proof, argument, demonstration;
declaration, witness, testimony, evidence;
trial, experience, essay;
exercise, practice;
audit, examination, inspection, investigation;
deed, fact, act;
effects;
fight, assault, combat;
care, diligence;
bravery, great deeds;
account;
review (journal);

adv.

—դիսիւ, pompously, solemnly;
համաշխարհական —, exhibition;
— թաղման, burial, funeral obsequies;
— զօրաց, review, muster;
— յաղթանակի, triumphal rejoicings;
— թատրոնական, theatre, spectacle, play;
— առաքինութեան, brilliant action;
— լաւութեանց, shining qualities;
ի — մարտից, among combats;
— առնել, to pass in review, to make a diligent investigation, to examine;
to make a show or display of, to show off, to display, to expose to view, to put or set forth;
to turn to account, to improve;
to exercise, to practise;
— առնել զօրաց, ի —դիսի անցուցանել զզօրս, to review, to muster, to pass in review;
— համարոյ առնել, to examine, to register, to make a numbering or enumeration of;
— առնել քաջութեան, to prove, to signalize one's valour, to signalize oneself by prowess, gallantry, bravery;
— առնել զօրութեան, to use or exert one's power;
— առնել պերճութեան, գիտութեան, to make a show of one's science;
— առնել ի մաստութեան իւրոյ, to display one's wisdom;
— առնել հանճարոյ, to heighten, to set off, to enhance, to give zest to one's parts or talent, to show one's wit, to play the sprightly, ingenious or witty;
ի — ածել, to exhibit, to expose to view, to display, to show off;
to represent, to play, to act;
ի — անցանել, to compete, to rival, to vie with;
to appear;
ի — մտանել, to enter the lists;
to be ranked among;
ի — մատուցանել, to put to the trial, to the test, to prove;
զ— առնուլ, to examine, to prove, to know by experience.


Հանդիպեմ, եցի

vn.

to meet, to fall in with, to arrive, to come;
to find, to gain, to obtain, to attain;
to happen, to chance, to occur, to befall, to offer, to coincide, to tally, to jump together, to agree;
— միմեանց to meet each other, to encounter;
to attack each other in front, to clash, to meet face to face;
չարեօք —, to happen unluckily;
մեծամեծաց — շնորհաց, to receive great favours.


Հանդիսանամ, ացայ

vn.

to enter the lists, to fight, to wrestle, to vie with;
to labour hard, to strive, to endeavour, to try, to attempt;
to signalize or distinguish oneself, to render oneself illustrious, to be celebrated, renowned, to be made public with praise;
to show one's courage or mettle, to figure, to shine;
to assemble at a public festival or ceremony, to celebrate;
քաջայաղթ —, to make stupendous conquests, to do or work wonders;
յաղթող —, to remain victorious;
յաղթող — իրիք, to be victorious over, to be conqueror.


Հանդիսապետ, աց

cf. Հանդիսադիր.


Հանդիսացուցանեմ, ուցի

va.

to solemnize, celebrate with pomp or display;
to signalize;
to count, to enumerate;
թատերախաղ —, to play, to act, to perform;
անպարտելի —, to render invincible.


Հանեմ, նի

va.

to draw or pull out, to take away, to abstract, to remove, to displace;
to dislodge;
to rise, to lift up, to carry up;
to divulge, to let out, to publish;
to offer, to present;

arith.

to subtract, to take away;
— զքառակուսի արմատ թուոյ, to extract the square root of a number;
— իրաւունս, to do justice to;
— առնուն չար, to defame, to decry, to slander, to belie;
— յաչաց, to cause to lose the favour or affection of;
— յաչաց ժողովըրդեան, to render unpopular;
ի վեր —, to inform of, to discover, to disclose, to reveal, to unveil, to unmask;
— ընդ աշխարհ, to publish, to divulge every where;
ի բանս —, to delude, to beguile, to seduce, to betray, to deceive;
յինքն —, to appropriate to oneself, to take possession of, to assume wrongfully;
— ինչ յոք, to ascribe, to attribute, to impute;
— յոք զպատճառս ամենայն չարեաց, to accuse of every evil;
— յոք զիմն, to apply to;
ի բաց —, to exclude;
to scatter;
to send back or away, to dismiss, to discharge;
— բռնի or բռնաբար, to extort, to wrest, to seize by force, to take by violence;
— յարմատոց, to root up, to extirpate;
*— զթեփ, to scale;
to pearl or decorticate seed;
— զվրէժ քինուն or — զփոխարէն չարեացն, to avenge oneself, to be revenged;
to turn the tables upon;
— օգուտ, to turn to account, to profit by, to derive benefit from, to avail oneself of, to improve;
— հետեւանս, to desume a consequence;
— զոք ի ձեռս ուրուք, to give, to deliver up;
— զօրս, to levy soldiers, troops;
— աւուրս, զգիշերն, to pass the days, the night;
— աւուրս բազումս, to remain a long time;
— ի ժառանգութէնէ, to dispossess;
— յայլ լեզու, to translate into;
— ողջակէզ, to sacrifice;
— լեզու, to put out one's tongue;
to loll out one's tongue;
վիճակ —, to draw, to cast lots;
— զկարասիս, to unfurnish, to strip;
— զկինն, to repudiate;
— կանանց զյօնսն, to paint one's eyebrows;
— զջուր, to draw water, to draw up, to fetch up;
— ի նաւէ, to disembark;
to land, to set on shore;
— ճանապարհի, դրան, to lead to, to run into, to abut or end in;
— առ ոք, to present, to introduce;
— զսուրն ի պատենից, to unsheathe;
— ընդ սուր, to put to the edge of the sword;
— զհոգին, to give up the ghost, to expire, to die;
— զօրհնութիւն, to bless, to praise;
հա՛ն զիս աստի, take me out of this.


Հանք, աց

s.

mine;
— ոսկւոյ, երկա թոյ, ածխոյ, gold-mine, iron-mine, coal-mine.


Հանքային, այնոյ, ոց

adj.

mineral;
— ջուր, աղ —, water;
rock-salt;
— ածուխ, cf. Հանքածուխ.


Հաշիւ, շուի

s.

account, reckoning, calculation, computation;
— ընտրութեան, exact, correct account;
comparison, likening;
ճիշդ, մանրամասն, վերջին —, accurate, detailed, final account;
բոլորակ, *կլոր —, in round numbers;
խառն —, confused account;
սովորական —, running account, account current;
ի —, on account;
ի — իւր, on one's own account;
ի — or հաշուով տալ, to pay on account;
— առնել, to make out an account;
to calculate;
— տալ, to give an account;

fig.

to conform, to agree;
ի — ածել, արկանել, to count, to calculate, to compute, to reckon, to number, to enumerate;
— ցուցանել, ընդունել, քննել, ճշդել, մաքրել or սրբել զ—, to present, to receive, to examine, to verify, to audit an account;
փակել, աւարտել զ—, to close, end or conclude, to settle or balance an account;
մտանել ի — ընտրութեան ընդ ումեք, to be compared, confronted with;
առանց հաշուի, incomparable, matchless;
cf. Կշիռ.


Հաշուասեղան

cf. Հաշուարան.


Հաշուեմատեան, տենի

s.

account book, day-book, journal;
մայր —, ledger.


Հաշտիմ, եցայ

vn.

to be reconciled, to agree, to make peace, to become friends;

fig.

մերձ էր արեւն ի —, the sun was about to set.


Համբակ, աց

s.

little child, boy;
lad;
apprentice, novice, beginner;
scholar, disciple;

adj.

new, raw, inexperienced;
ignorant;
— կրպակաց, shop-boy;
— կապեղացի, pot-boy;
— նաւաստւոյ, cabin-boy.


Համբաւ, աց, ոց, ուց

s.

credit, honour, repute;
renown, fame, reputation, name, glory, celebrity;
news, intelligence, rumour, report, tidings;
արագաթեւ —, flying report, swift, speedy renown;
— բարեաց, good repute;
յեղակարծ, սուտ, չար —, strange, false, ill news;
— մեծ ստանալ, to win a great reputation;
վնասել անձին —ոյ, to damage one's reputation;
աղարտել զ— իւր, to tarnish one's renown;
կորուսանել զ—ն, to get an ill name;
չունել զ—, to be unknown, of no reputation or renown;
աղարտել զ— ուրուք, to blacken or ruin the reputation of;
—ի հարկանիլ, to become public, to divulge;
to become famous, renowned, celebrated, far-famed, to be in vogue, request or fashion;
ձախողակի — հանել or ընթացուցանել զումեքէ, to spread abroad an evil report about one;
— հանել, տարածել, to raise, sow or spread the news;
— ընթանայ, it is said that;
the story runs;
ելանէր, հնչէր, տարածէր, ի դուրս յաճախէր —, the report spread;
— քաջութեանն ընդ ամենայն կողմանս ընթանայր, the fame of his courage spread every where;
եւ ել — զնմանէ ընդ ամենայն կողմանս գաւառին, and there went out the fame of him through all the region round about;
—ի հարեալ է խաղս, this play is very popular;
cf. Շռինդ.


Համբաւատենչ

cf. Համբաւաւոր.


Համեմատ, ից

adj.

proportionate, equal, conformable, corresponding, analogous, regular, symmetrical, adequate;
— գործել, to proportion;
դնել —, to compare;
եթէ իցեն ի քեզ առաքինութիունք —ք վեհ ճակատագրիդ, if your virtues correspond with your high destiny;

adv.

ըստ համեմատի համեմատաբար, cf. Համեմատութեամբ.


Համեմատեմ, եցի

va.

to compare, to confront, to confer;
to put in comparison with, to equal, to parallel;
to be in symmetry;
— զգիրս, to collate.


Համեմատութիւն, ութեան

adv.

համեմատութեամբ, proportionably, in proportion, proportionally, symmetrically;
comparatively, in or by comparison, relatively, in reference.

s.

comparison, confront;
proportion;
analogy, relation, conformity, correspondence, harmony, eurythmy, symmetry;

math.

ratio, proportion;
— գրոց, collation;
բառնալ զ—ն, to disproportion;


Հայ, ոց

adj. s.

Armenian;
—ք, Armenia;
—ք or —եր, the -s, the — nation;
— լեզու, բարբառ, the Armenian language;
թարգմանել ի —, յեղուկ ի — բան, to translate into —, into the — language.


Հայանշան

adj.

bearing the emblem of Armenia;
— դրօշ, cf. Հայադրօշ.


Հայելավաճառ, աց

cf. Հայելագործ.


Հայեցուած, ոց

s.

glance, look, peep;
sight, view;
aspect, appearance, presence;
spectacle, prospect;
անյողդողդ —, firm, steady, look;
ի խոնարհ ունել զ—ս, to cast down the eyes;
ակն տալ or դնել —ովք աչաց, to cast an amorous eye upon, to ogle;
to dote upon.


Հայթհայթանք

s.

invention, expedients, means, shift, device, way;
provisions, food, victuals;
relief, solace;
pretext, subterfuge, pretence;
— կենաց, subsistence, means, necessities of life;
cf. Հնարք.


Հայիմ, եցայ

vn.

to look, to give a look, to cast the eyes on, to see;
to look upon, to gaze on, to consider attentively, to look in the face, to observe, to contemplate, to speculate, to weigh well;
to take care;
to concern, to regard;
to have in view, to aspire to, to aim at;
to face, to front, to look on, to overlook;
գեղեցիկ հայելով, handsome, elegant, beautiful, charming;
— ի վեր, to look up;
— ընդ պատուհանն, to peep or look in at the window or through the window;
— գաղտագողի, to look stealthily at;
պշուցեալ — յոք անյագ, to gaze with greedy or devouring eyes at, to stare at;
— յայրատս or յայրատութեամբ, to look at impudently, lustfully, lewdly;
— յոք սիրով, գորովալից աչօք, to look at lovingly or tenderly, to look sweet upon, to cast sheep's eyes on, to ogle;
— խանդաղատանօք, to gaze on dotingly, with fondness, with glistening eyes;
ընդ ակամբ — յոք, to look scornfully at or with contempt;
— մտօք, to contemplate, to muse on;
ոչինչ հայեցեալ ի, in spite of, despite;
մինչդեռ նա այսր անդր հայէր, as he looked about or around.


Հայկեան

adj.

Haighian, Armenian;
— գրոհ, the — nation.


Հայս, ից

s.

paste;
dough;
— հարականել, to knead.


Հաց, ից

s.

bread;
food, victuals, livelihood;
meal, repast, table;
— առաջաւորութեան, առաջադրութեան or երեսաց, show-bread;
— կենաց, երկնաւոր —, the bread of life;
the Eucharist;
— սգոյ, նեղութեան, the bread of pain, of affliction;
թարմ, կակուղ, քաջեփ or կսկուծ, ջերմ —, new, soft, well baked, hot bread;
օթեկ՝ գահ or քարտու, կարծր, անեփ —, stale, hard, half-baked bread;
սպիտակ, սեաւ or թուխ —, white, brown bread;
տան, հացագործի —, household, baker's bread;
— համեմաւոր, gingerbread;
անխմոր —, unleavened bread;
գետնոյ —, hog's-wort, sow-bread;
կեղեւ —ի (կողինձ), bread-crust;
ներքին կամ վերին կեղեւ, under-crust or upper-crust;
միջուկ —ի, crumb;
շերտ —ի կոգեզանդ, slice of bread and butter;
կոտոր —ի, a morsel of bread;
փշրանք —ի, crumbs;
— յարգանակի, sopped bread, panado;
— խորովեալ, toast, slice of toast;
քրտամբք երեսաց իւրոց գտանել զ— իւր, to get one's bread by the sweat of one's brow;
— թրել, գործել, to make, to bake bread;
— ունել, to have bread;
առանց —ի լինել, not to have bread to eat;
չոր — ուտել, to eat dry bread;
թանալ զ— իւր արտասուօք, to eat the bread of affliction;
—ի բերան վարձու գործել, to serve for his bread;
ի — կոչել զոք, to invite to dinner;
— մեծ գործել, to give a grand dinner;
հաղորդլ ընդ ումեք —իւ, to eat with one;
արկանել —, to serve up;
to give to eat;
— կտրել, բեկանել, բրդել, to cut or break bread;
to crumble, to crum;
կեղեւել զ—, to cut off the crust, to chip it off;
հատանել զ— քաղցելոց, to keep the bread from the hungry;
անարժան է —ին զոր ուտէ, he is not worth his salt.


Հացանոց

cf. Հացարարոց.


Հացի

s.

ash-tree;
հացեաց դրախտ, ash-grove;
— ծառոյ սերմն, cf. Ճնճղկալեզու.