menses.
peculiar, singular, special;
insulated;
solitary, lonely, obscure;
specific;
— յատկութիւն, speciality;
particularly, especially, expressly;
singularly, specifically, narrowly;
apart, in reserve, secretly, aside, separately, solitarily.
cf. Առանձին.
soliloquy.
peculiar, singular;
lonely, solitary;
own.
peculiarity;
propriety;
solitude.
solitary.
solitude, state of living alone.
to retire, to withdrow.
prerogative, privilege, exemption, immunity.
that loves the solitude.
to be appropriate.
singularity;
propriety.
solitude, monastery.
solitude, retreat.
without, except, save;
— իմ, without me.
to lose ones head, to rave, to talk nonsense;
to surpass, to go to extremes.
false, feigned, imaginary, fabulous.
cf. Առանցանք.
axis;
pivot;
passage.
distinct;
distinctly.
stony, rugged, craggy, uneven, rough;
rugged or rough road.
cf. Առապար.
front, head;
arm, division, branch;
—ք գետոյ, arm of a river;
յ—ոյ or յ—ոյ կողմանէ, before, in front, at the head of;
զ—ս ունել, առնուլ, to obviate, to be beforehand, to prevent, cf. Սկսանել;
— նաւու, head, prow, how of a ship;
— զօրաց, division of forces;
ընդ առաջ գնալ ելանել, to go to meet.
cf. Առաջ.
cf. Յառաջագահ.
cf. Յառաջագնաց.
placed before, set before, proposed.
to set before, to place before, to propose;
to intend, to design.
proposition, object;
purpose, resolution.
joint, commissioner, assessor;
cf. Առաջիկայ.
cf. Առաջակայ.
assistance, joint commission;
cf. Առաջիկայութիւն.
front, forepart.
vanguard, van;
guard;
— նաւաց, pilot, steersman.
outpost, outguard.
to propose, to offer;
to propose for consideration.
proposition, proposal, project, question;
establishment, introduction, motion;
arrangement;
theme;
problem;
discourse;
—ք, premises.
proposed;
precedent, prior, first;
—ք, first-fruits.
proposition, proposal;
first-fruits.
offering.
before;
զառաջեօք անկանել, to go to meet (a person), to advance before (the enemy).
present.
before, in presence of, in front of, opposite;
forward;
— իմ, before me, in my presence;
գնալ —, to go before, to precede;
— առնել, դնել, արկանել, to propose, to assert, to project, to offer, to represent, to produce to decree, to exhibit, cf. Յառաջարկել, cf. Յառաջադրել, cf. Առարկանել, cf. Մատուցանել;
to explain, to declare;
— կալ, to present one's self, to appear, to resist, to oppose, cf. Դիմադրել, cf. Տոկալ;
— կայ,
որ —ս կայ խրատ, the present maxim;
կամքն — կան ինձ, I have the will before me;
ինձ չարն — կայ, the ill is near me;
զոր ասել կայ մեզ —, what we have to say;
ամենեցուն մեզ յանդիման լինել կայ —, it is necessary for us all to appear before.
present;
near, close;
assistant;
— տարի, the current year;
— ամիս, present month;
յ— շաբաթու, in the next week;
— լինել, to be present, to interpose;
յերեսուն — ամսեան, the thirtieth inst.;
յ—սն for the future, henceforth.
presence, assistance, intervention.
first;
prior, antecedent;
ancient, primitive, chief;
previous, original;
precocious;
in the first place;
—ք, ancestors, predecessors, the ancients;
cf. Նախնիք;
յառաջնմէ, յառանջնում, before, at first.
cf. Երախայրիք.
that is created first.
first.
to mount, to ride;
— ի կառս, ի ձի, to mount or enter a carriage or vehicle;
to ride, to mount on horseback;
— ի նաւ, to go on shipboard, to embark;
անհամետ —, to ride bare-back;
յորս —, to go a hunting or shooting;
զհետ —, to chase, to give chase to, to persecute, to set off in pursuit of, to pursue;
յաւար —, to plunder, to pillage, to sack;
ապրեցաւ հեծեալ ձիով, he fled on horseback;
cf. Կառք.
cf. Առաջնորդ;
cf. Գտակ;
cf. Մատենագիր.
choked;
strangled;
drowned;
— լինել, to be -;
— առնել, to choke, to stifle, to suffocate, to drown.
suffocated, choked, oppressed, agitated, disquieted, grievous, anxious;
suffocating, stifling;
— օդ կամ ջերմութիւն, sultry weather or heat;
— հազ, a stifling cough;
hooping cough;
— ձայնիւ, in a stifled voice;
— ի վշտացն, loaded with grief;
woe-begone;
— արտասունք, repressed tears;
— առնել, to stifle, to choke;
to smother, to suffocate;
to drown;
— լինել ի բարկութէնէ, to be half choked with rage or anger;
— լինէր սիրտ իմ, my heart was ready to break, was oppressed with grief;
cf. Հառաչանք.
to pour, to pour out, to empty, to pour forth, to shed;
to diffuse, to scatter, to disperse, to spread;
— զանձն առաջին տեառն, to pour out one's soul before the Lord;
— զսիրտ իւր առաջի ուրուք, to open one's heart, to unbosom oneself to;
— զբարկութիւն, զսրտմտութիւն իւր ի վերայ ուրուք, to give vent to anger, to discharge one's wrath upon;
— կռոց նուէրս, to pour out libations to idols;
— արիւն բազում, արեան ճապաղիս —, to cause immense bloodshed, to shed torrents of blood;
արտօսր —, to shed tears;
— զարիւն իւր, to shed one's blood.
spite, despite;
—կս առնել, to do any thing out of spite or through spite, to despite, to spite, to vex;
իբրեւ ումեք —կս առնելոյ, in spite of one, to vex one.
remote, distant;
far;
— առնել, տանել, to remove far off;
to scatter;
to turn aside or away, to avert, to ward off;
— ունել, to keep away, or at a distance;
— ունել զանձն յիմեքէ, to keep off, to avert;
to abstain, to refrain;
— առնիմ, լինիմ, cf. Հեռանամ;
աստուած իմ, միʼ — առնիր յինէն, remove not Thyself, o God, from me!.
long fillets or bandages for the legs;
cf. Կեմ;
—ք առագաստեայ, sail-rope or cordage.
trace, track, print, foot-mark;
vestige, footstep;
pace, step;
way, path;
—ք, iron rail, rail;
ի —ոյ, from behind, from the rear;
—ք նաւու, track of a ship;
—ք կառաց, cart-rut, wheel-rut;
—ք ամպոց, traces of cloud;
—ք գազանաց, trail, track or scent of animals;
—ք վիրաց, cicatrix, scar;
վաղվաղակի կամ զ—, quick ! come on ! courage !
կորուսանել զ—ս, to lose the traces of;
զ— լինել, to apply oneself, to give or addict oneself;
ընդունայն զ— եղեն, they have attempted or tried in vain.
to trace out, to try to find out, to pry into, to search, to hunt or ferret out, to inquire, to investigate, to examine, to scrutinize;
խորազնին —, to search into, to go to the bottom of, to sift, to investigate;
— զպատճառս, to trace back to the first cause, origin or principle, to ascend to the original source.
outrider, guide;
—կտուր առնել, to open the way, to guide.
from;
after, since;
ի մանկութենէ —, from infancy, from the cradle;
յայնմ ժամանակէ —, from that time;
յայնմ —, since then, ever since, since that epoch;
ի բազմաց —, long since, of old;
ի սկզբանէ —, from the beginning;
յայսմ — եւ աեդր, յայնմ — եւ այսր, henceforward, henceforth, hereafter;
յայսմ — եւ առ յապա, henceforth;
ի տասն ամաց —, ten years since, ten years ago;
յայգուէ —, since morning;
ի սամուէլի —, since Samuel.
hair;
—ք, head of hair;
cf. Մազ;
անբոյս ի —աց, bald;
հոպոպիք —աց, curls, ringlets;
հիւսք —աց, tress or lock of hair, tresses, plait of hair;
cf. Հիւսք;
բուսանել —աց, growth of hair;
թափիլ —աց, falling of the hair;
փոքրել, հատանել, խուզել, կտրել զ—ս, to cut the hair;
to crop;
to shave the head;
ճողել, փետել զ—ս առ ցաւոյն or յուսահատութեան, to tear one's hair for grief or despair;
ունել, կալնուլ, ձգել զ—աց, to hold, to pull one by the hair;
զմիմեանց ձգձգել զ—ս, զմիմեանս ձգել զ—աց, to take one another by the hair;
խոպոպել, գանգրել, ծնրել զ—ս, to curl, to put on ringlets, to frizz the hair;
սանտրել զ—ս, to comb one's hair;
ներկել զ—ս, to dye one's hair;
խրձացուցանել, խոզանել, հարթուցանել զ—ս, to cause the hair to stand on end;
to ruffle the hair;
cf. Ծառ;
քստմնիլ, խրձանալ —աց, to bristle, to stand on end;
թափել զ—ս, to destroy hair, to depilate;
—ք նախաբոյսք են քան զմօրուս, the hair grows before the beard;
դեռաբոյս —ք ի ծնօտս տիգեալ, new beard;
—ք ծնրեալ եւ գանգրեալ, —քն ծալ ի ծալ, curly, frizzed hair;
—ք քստմնեալ ի վեր դիզացեալ, with bristling hair;
with hair upstanding;
քստմնեալ դիզանին —ք զգլխով, the hair stood on end;
blood ran cold;
սպիտակին, ծաղկին —ք իմ, my hair grows grey, I begin to grow grey-haired, I begin to get grey.
division, separation;
scission, rupture, disunion, discord, dissent, schism;
sect;
heresy;
— առնել, to bring about a scission;
to sow discord;
եղեւ — ի ժողովըրդեանն վասն նորա, there was a division among the people because of him;
դարձեալ — լինէր ի մեջ հրէից, there was a dissension therefore again among the Jews;
— անկեալ էր ի մէջ նոցա, they were divided among themselves;
they were at variance.
foundation;
base, basis;
foot, bottom;
back, back part;
foundation, establishment;
— աղանալի, salifiable base;
— ի վեր, from top to bottom;
thoroughly, utterly;
— ի յատակ, to its very foundations;
down to the ground, to the bottom;
— or հիմունս արկանել, to lay the foundations of, to found;
— ի վեր առնել, կործանել, տապալել, յատակել, to cast to the earth, to throw, cast or pull down, to overthrow, to overwhelm, to subvert, to demolish, destroy or ruin utterly;
ի հիմանց կործանիլ, to be overthrown;
— լինել իրիք, to be the foundation of;
անկանիլ հիման, to have laid the foundation;
ի վերայ հաստատուն հիման, on a solid foundation.
old, worn, decayed;
ancient, antique;
-ք, the ancients;
antiquity;
ի հնումն, anciently, formerly, a longtime since, in days of yore;
ի — or ի հնոց ժամանակաց, ի հնոց ժամանակաց հետէ, ab antiquo;
— կտակարան, the old testament;
— մատեանք, ancient codes;
ի հնումն եւ ի նորումն, in ancient and modern law;
— լուսին, waning moon;
հին աւուրց, old aged in years, grown old;
— աւուրցն, Ancient of days, the Eternal, the Most High;
— աւուրց մանուկն, the Eternal Son;
— աւուրց զօրական, a veteran;
անտառ — աւուրց մայրեաց, a forest of ancient cedars;
— աւուրց ատելութիան, rancour, inveterate hate.
marauder, plunderer, robber, brigand;
— առնել, to go marauding, to plunder, to pillage, to sack, to ravage, to rifle.
candle-lighter, lighting-stick;
lighter, illuminator;
lighting of candles or lamps;
Christmas eve, Epiphany, Easter eve illuminations;
public illumination;
— առնել, to light a candle.
hair;
hair, horse-hair;
nap, shag;
թուխ, սեաւ խարտեաշ, շագանակագոյն, կարմիր, աղեբէկ, սպիտակ —, dark, black, light, chestnut-coloured, sandy, grey, white hair;
գեղեցիկ, գանգուր, բարակ, կակուղ, երկայն —, beautiful, frizzled, fine, soft, long hair;
յարդարեալ, մանեկաւոր or ոլորեալ, գալարուն, խոպոպի —, dressed, crisped, in ringlets, curled hair;
կարճ, տափակ, դիզացեալ, խառնափնդոր, կարծր, իւղոտ —, short, straight, standing up, dishevelled, stiff, greasy hair;
կեղծ —, false hair;
—ք այծեաց, goat's hair;
—իւ չափ, a hair's breadth farther;
exactly, to a hair;
ի —է ոչ վրիպիլ, to hit the mark;
cf. Հեր.
death, decease, departure from this life;
massacre, slaughter, carnage, butchery;
plague;
— անասնոց, epizooty, murrain, rot;
—ունք, mortality;
արհաւիրք —ու, pangs, terrors of death;
վճիռ —ու, sentence, decree of death;
—ու չափ, mortally, to death;
at the cost of one's life;
մեղք —ու չափ, deadly or mortal sin;
այն հիւանդութիւն չէ ի —, that illness is not to death, not mortal, or fatal;
քեւ մազապուր եղէ ի —ուանէ, I owe you my life;
բնական, երջանիկ, փառաւոր, յաւերժական —, natural, happy, glorious, eternal death;
յանկարծական, անճողոպրելի, բռնական, տարաժամ, եղեռնական, աղետալի, ողբալի, ցաւագին, ամօթապարտ, խայտառակ —, sudden, certain, violent or unnatural, untimely, tragical, sad, deplorable, painful, shameful, ignominious death;
մերձ ի — լինել, to be dying, near one's last moment, to breathe one's last, to be at the point of death, at the last gasp;
ի դրունս —ու հասանել, to be at death's door;
հիւանդանալ ի —, to be deadly sick;
բնական —ուամբ մեռանել, to die a natural death;
ընդ —ուամբ արկանել, —ու պարտ առնել, to sentence, to condemn to death;
ի — մատնել, տալ ի —, —ու սպանանել, to deliver to death, to put to death;
երթալ ի —, to go in search of death;
to rush on death;
դիմագրաւ լինել, խիզախել ի —, to face, to dare death;
խնդրել — անձին, to desire, to wish for death;
երկնչել ի —ուանէ, to dread, to fear death;
—ու հասանել, to meet death;
խոցիլ առ ի —, to be mortally wounded;
զ—ու գան հարկանել, to beat to death;
—ու վախճանիլ, ճաշակել զ—, to die, to depart from this life;
ածել —ունս, to carry or bring death.
worthy of death, deserving death;
condemned to death;
— առնել, առ —ս ունել, to condemn to death.
bed, couch, mattress;
coffin;
— առկախեալ, hammock;
երկաթի —, iron bedstead;
— ծալածոյ, folding-bed;
field-bed;
— հովանաւոր, canopy bed;
սիւնազարդ —, four-post bedstead;
ի —ճս մահու, on one's death-bed;
անկեալ դնիլ ի —ճս, to take to one's bed, to keep one's bed, to be bed-rid;
ելանել յօտար —ճս, յանցանել ըստ —ճս իւր, to defile another's bed;
cf. Անկողին.
chylous, chylaceous;
— վտառք, lacteal, chyliferous vessels.
May;
առաջին օր —ի, May-day;
ծաղկաքաղ լինել յառաջնում աւուր —ի, to go maying;
յամսեանն —ի, in the month of -.
mother, mamma;
matrix, mould;
mother, author, cause, source, spring, rise;
cf. Մայրագիր;
— անասնոց, dam, mother;
— թռչնոց, mother, ben;
մեծ —, grand-mother;
— հասարակաց, our common mother, earth;
— եկեղեցի, եկեղեցեաց, mother church;
cathedral, basilic;
— լեզու, mother tongue;
— քաղաքաց, metropolis, capital;
— արեւու, the west, sun-set;
— վանից, մարց պետ, abbess, prioress;
— գեղեցիկ, nurse, wet nurse;
foster-mother;
անգործութիւնն է — ամենային ախտից, idleness is the mother of all vice;
ազնիւ, գորովագութ —, good, tender mother;
անպիտան, չար —, bad, ill-natured mother;
— լինել, to be a mother;
կորուսանել զ— իւր, to lose one's mother;
ի — դարձուցանել, to put out, to extinguish or blow out;
թաղիլ ի —ն ամենեցուն, to return to mother earth;
արեգակն ի —ն դառնայր or մտանէր, the sun was setting.
spinning;
circular motion, turn, revolution;
— առնուլ, — գալ, to turn, to move round;
to take a walk;
պտղոց —, bloom on fruit.
infancy, childhood;
youth;
minority;
cf. Մանկ;
քաջառոյգ, գեղածիծաղ, զբօսասէր, խայտալից —, lively, sprightly, playful, sportive or cheerful youth;
անդստին ի մանկութէնէդ, from your earliest years, from your youth;
ի գեղածաղիկ մանկութեան, in the bloom of youth;
in the prime of life;
անցանել զառաջին մանկութեամբ or ըստ տիս մանկութեան, to be past youth;
եւ — անցանէ, youth must have its time;
cf. Զուարթածաղիկ.
babe, baby, little child;
young child, little boy, boy, lad;
youngster, stripling;
soldier, warrior;
servant, domestic;
— մատաղ, babe, infant;
— տղայ, child, little boy;
մանկունք եկեղեցւոյ, ուխտի մանկունք, clergy;
choristers;
մանկունք առագաստի, paranymphs, bridegroom's friends;
— կնամարդի, effeminate young man;
— նաւի, ship-boy, cabin boy;
— արքայի, court-page;
ինքնակալն —, the young prince;
մանկունք, my children;
— դու, young man;
— եմ ես, I am young;
—տիովք վախճանեալ, dead in youth;
cf. Ընտրան, cf. Ծեր.
related in detail, told minutely;
in detail, minutely;
— առնել, to enter into details, to describe, relate or recount circumstantially, to give a full and particular account.
examined minutely, thoroughly;
— առնեւ, to examine accurately, strictly, to the bottom.
sick, ill, unwell, unhealthy, diseased;
suffering, patient;
invalid, infirm;
— լինել, cf. Հիւանդանամ;
լինել մահացու, վտանգաւոր —, լինել — ի մահ, to fall seriously ill, dangerously ill;
դարմանել, խնամել զ—, հսկել առ —ին, to nurse, to take care of, to tend, to assist, to watch by, to sit up by;
յայց ելանել —աց, to visit patients;
— հոգւով եւ մարմնով, ill both in body and mind;
— եղէ, I have been ill.
cf. Թերառողջ.
cf. Թերառողջութիւն.
divination, augury, prognostication, witchcraft, sorcery, conjuration, enchantment;
— յանուանէ, onomancy, nomancy;
չարագոյժ —, evil presage;
հմայութիւնս առնել, հմայս հմայել, to seek a sign or augury;
to believe in divination;
cf. Հմայեմ;
հմայից անսալ, to have faith in diviners;
լուծան հմայք, the charm is broken.
obedient;
— առնել, to cause to obey, to make oneself obeyed, cf. Հնազանդեցուցանեմ;
— լինել, to obey, to yield, to be obedient, docile, cf. Հնազանդիմ;
— առնել ընդ իւրեւ, to compel obedience, to reduce or bring to obedience.
old, worn, worn out;
—ք, old lumber, trash, rubbish;
—տեաց վաճառիչ, old clothes-man.
stove, furnace, oven;
— հալողութեան, բարձր, կոնաձեւ, ցոլացուցիչ, խառնարանի, պառակաւոր, melting furnace, blast furnace, shaft furnace, reverberatory furnace, puddling furnace, muffle furnace.
to sound, to resound, to boom, to echo;
— պղնձոյ, to toll, to ring, to gingle, to tinkle;
— ծովու, to murmur, to roar;
— հողմոց, to blow, to whistle, to rustle;
— հրացանի, to whizz, to whistle;
— հրետի, to boom;
— բանից, to announce, to spread abroad, to publish;
— զբառս, to pronounce;
ոչ բարւոք — ականջաց, to grate upon, to offend the ear;
— դրամոց, to chink.
sound, noise, rumour;
echo;
— զանգակաց, tinkling, peal, jingle, ringing;
— հողմոց, ծովու, murmur, roar;
— խորտակելոյ ալեաց, rushing, dashing;
— որոտման, rumbling, roll;
— անձրեւոյ, pattering;
— հրոյ, crackling;
— հրետից, boom, roar;
— թմբիկ, roll;
— կառաց, rumble;
— հարազանի, crack;
— զինուց, clash, clang;
— շղթայից, clank, clanking;
— ժամացուցի, tick;
— բարբառոյ, aspiration;
— հանել, to make a noise;
եղեւ —, a noise was heard;
— դրամոց, chink.
care, solicitude, concern, trust, custody;
care, anxiety, solicitude, inquietude, mental pain;
—ք անդոհականք, տխուր, gloomy cares;
— առնել, տանել, — յանձին բերել, ունել, to care, to mind, to take care for, to be mindful, cf. Հոգամ;
— ունել, ի մտի արկանել, to care, to be concerned, to reck, to be anxious about;
—ս ցուցանել բարեխնամս, to show or express a lively interest, to take great pains with;
թող ինձ զ—դ զայդ, յիմ վերայ —դ այդ, leave that to me;
— տար վասն բարի անուան, take care of your reputation;
մաշեալ, ծիւրեալ ի —ոց, care-worn.
soul, spirit, ghost;
the Holy Ghost, Paraclete;
spirit, angel;
soul, person, individual;
soul, breath;
soul, spirit, life, heart;
wind, breath;
sprite, fiend, goblin;
soul, essence, motive, principle, spirit;
meaning, character, spirit;
desire, genius, turn of the mind, disposition, inclination;
երկնային, աստւածային, վեհ, անմահ —, celestial or blessed, divine, sublime, immortal soul;
դիւցազնական, առաքինի, գեղեցիկ, ազնուական, դիւրազգած —, heroic, virtuous, high or elevated, noble or great, tender or sensible mind, soul or spirit;
նուաստ, անարգ, յուզեալ, մոլորեալ —, mean or grovelling, low, vile or ungenerous, troubled, erring spirit or mind;
— բանական, զգայական եւ տնկական, rational, animal and vegetable life or existence;
— իմաստութեան, intellect, spirit of knowledge;
— բանաստեղծական, poetic fire, genius or enthusiasm;
—ք հրեղինաց, heavenly spirits, spirits of light;
—ք խաւարի, spirits of darkness, devils;
հրաժարեալ —ք, the dead, the defunct, the deceased;
դատապարտեալ —ք, the damned;
խաղաղութիւն հոգւոյ, tranquillity or peace of mind, hearts ease;
վեհանձնութիւն հոգւոյ, magnanimity, generosity;
կարողութիւնք հոգւոյ, the faculties of the soul;
հոգւով, in spirit;
spiritually;
feelingly, warmly;
—ք իբր հարիւր հազար են ի քաղաքին կարնոյ, there are a hundred thousand souls or inhabitants in the city of Erzerum;
ճշմարտութիւն է պատմութեան —, truth is the soul or life of history;
մարմին ջանայ հակառակ հոգւոյ եւ — հակառակ մարմնոյ, the flesh is at war with the spirit, and the spirit with the flesh;
խաղաց — տեառն ի վերայ նորա, the spirit of God fell upon him;
սիրել ամենայն հոգւով, to love with all one's heart or soul;
աւանդել զ—ն, to render or give up the ghost, soul or spirit;
փչել, հանել զ—ն, to expire, to die;
աղօթել վասն հոգւոցն ննջեցելոց, to pray for departed souls;
հանգուսցէ տէր զ— նորա, God rest his, her soul;
cf. Ոգի;
հոգւոյ տուն, guest's house.
bare-headed, unveiled, uncovered;
naked, hare, undressed;
openly, manifestly, publicly;
— առնել, cf. Հոլանեմ;
— լինել, հոլանիմ, cf. Հոլանեմ.
wind;
air;
չորք —ք, the four winds, four quarters of heaven;
—ք, jaundice;
— շրջանաւոր, monsoon;
—ք տարեւորք, կանոնաւորք, the trade-winds;
հարուած, բաղխիւն —ոյ, gust of wind;
gale;
cf. Ընթացք;
թեթեւ, քաղցր, զովարար, յաջող, անհաստատ —, light or gentle breeze;
soft, fresh, fair, changing wind;
ցըրտաշունչ, կատաղի, մոլեգին, մրրկալից, սաստկաշունչ, ուժգին, ահեղագոչ —, cold, angry or raging, furious, stormy, impetuous, violent, roaring wind;
ի թեւս —ոյ, on the wings of the wind;
— շնչէ, մռնչէ, փոխի, դադարէ, the wind blows, roars, changes, calms or falls;
— գոյ, it is windy, gusty;
— ելանէ, the wind is rising;
հակառակ է —, the wind is contrary;
ընդդէմ —ոյ նաւարկել, to sail against the wind, or in the wind's eye, to sail with a head wind, to haul the wind;
յաջողակ —ով նաւարկել, to sail before the wind, to be to leeward, to have a fair wind, a wind right aft, to scud;
to prosper;
տալ —ոյ զառագաստս, to unfurl the sails, to spread the canvass;
— աջողակ ուռնոյր՝ լնոյր զառագաստս մեր, a favourable wind filled our sails;
տալ —ոյ, to throw to the winds;
շրջել յամենայն —ոյ, to turn with every wind (of fortune), to be a weather-cock, a time-server;
զ—ս արածել, to feed on air, to cherish vain hopes, to build castles in the air;
ջանալ —ոյ, to labour or strive in vain, to lose one's pains;
գնալ զ—ով, to vanish to dissolve into air, to disappear;
զ—ս ժառանգել, to be reduced to one's last shifts, on one's last legs, to amuse oneself with idle expectations, to buoy oneself up with vain hopes;
ըստ շնչելոյ —ոց եւ վարելոյ ալեաց, at the mercy of the winds and waves;
մարգարէքն մեր էին ի —, our prophets prophesied to the wind.
storm-beaten, agitated by the wind;
squally, tempestuous;
— առնել, to agitate with wind.
young;
— մանկտի, little children;
— գառինք, lambkins.
finger;
finger's breadth, inch;
tune, air, strain;
բոյթ —, thumb;
ցուցական —, forefinger;
միջին —, middle finger;
մատանւոյ —, ring-finger;
փոքր —, little finger;
մատունք ոտից, toe;
յօդք մատանց, knuckles, finger joints;
մատունք նուագարանաց, keys, keyboard, stop;
մատունք սանդղոց, steps, stairs;
մատունք որթոյ, shoots, branches or tendrils of a vine;
— աստուծոյ, the finger or hand of God;
ծայրակտուր մատամբք, with maimed fingers;
ուսոյց զմատունս իմ ի պատերազմ, he taught my hands to war;
ի ծայր մատանց, at the finger's ends;
ծայր մատանց ոտից, tiptoe;
ճարճատել զմատունս, to crack one's fingers;
—ն առնել, to point at one;
to denounce;
to defame, to laugh at, to scorn;
վաստակել մատամբք, to live by one's labour;
ի մատունս գնալ, to walk on one's toes, to walk tiptoe;
յոտն ի — յառնել, to stand tiptoe;
մոռացկոտաց զ— կապել, to resolvedly to forget, to make a memorandum;
մատամբ ցուցանել, to point at with the finger, to indicate;
ծայրիւ միայն մատին ճաշակել, to taste, to taste slightly;
դնել մատունս ի վերայ բերանոյ, to place a finger on the lips, to keep silence, to be benumbed;
— անձին իւրոյ գործել, to kill oneself, to commit suicide, to make away with oneself;
— լինել իւրեանց արծաթոյն, to lavish, to waste, to squander;
արգելուլ, ըմբռնիլ մատին ի դռնամէջս, to jamb one's finger in a door;
cf. Ճիւղ;
betraying;
— լինել, եղանիլ, to give or addict oneself to, to surrender, to give in;
— լինել, to betray;
— լինել անձին or անձամբ անձին, to betray oneself, or one's own cause, to do oneself an injury;
— առնել, — եւ տուր լինել, to betray;
to be betrayed.
pointing at, indicating with the finger;
— առնել, լինել, to point at, to addict, to indicate;
to betray;
to deride, to scoff, to ridicule, to quiz, to make a laughing-stock of.
to betray, to denounce, to discover;
to deliver up, to surrender;
to abandon, to allow, to permit;
— ի ձեռս ուրուք, to give into the hands of, at the mercy of, to deliver up;
— ի վտանգս, to endanger, to expose to peril, to put in jeopardy;
— զոք գազանաց, to throw to the wild beasts, to give as a prey to -;
— զոք սրոյ, to kill, to slay;
— զանձն յանարգութիւն, to debase, degrade or disgrace oneself;
— ի կամս փառամոլ հաճոյից իւրոց, to sacrifice to one's ambition;
զոք ի ծաղր եւ յայպանումն, to quiz, to burlesque, to ridicule;
— զոք ամօթոյ, to cover with shame or confusion;
— զոք սատանայի, to excommunicate;
— զխորհուրդս իւր, to unbosom oneself to, to open one's mind to;
ոչ — զհամբերութիւն, to be patient.
to gain access, to approach, to draw near, to advance, to present or offer oneself, to come, to appear;
to be presented, offered, celebrated;
յառաջ —, to advance, to come or go forward;
cf. Հուպ, cf. վեր.
margaret, pearl;
daisy;
margarine;
շարք —րտաց, string of pearls;
pearl necklace;
ծածկեալ —րտօք, pied with daisies;
մի՛ արկանէք զ—ս առաջի խոզաց, don't cast pearls to swine;
cf. Ընդելուզանեմ.