play, game;
recreation, pastime, amusement, sport;
fun, joke, raillery, pleasantery, mockery;
mummery, foolery;
games;
scene, stage, theatre;
*song, air;
սէր խաղուց, gambling, gaming;
խաղք Ողոմպիայ, Olympic games;
խաղք ըմբշամարտից, wrestling;
գնդակ խաղ, the game of tennis;
խաղ կճեայ գնդակաց, game of marbles;
խաղ նարտի, backgammon;
խաղ աղիւսակի, draughts;
խաղ սատրնջոյ, chess;
խաղ աչկապուկի, blind man's buff;
խաղ թղթոյ, card-playing;
cf. Թուղթ;
խաղ բախտի, game of chance;
խաղ բառից, a pun, play upon words;
չլինել կամակ ի խաղ, to be in no mood for sport, not to be in a sporting mood;
ի խաղ հատանիլ, զակատիլ ի խաղս, to abandon oneself to amusements;
ի խաղ մտանե, to join a game;
to sit down to play;
լինել յաջողակ ի խաղի, to have a good game;
to hare a good-hand (cards), to be a lucky player;
լինել դժբաղդ ի խաղի, to have ill luck at play;
կորուսանել ի խաղի, to play or to gamble away;
վատնել զամենայն ի խաղի, to gamble away one's fortune, to lose ones' fortune by gambling;
դադարել ի խաղի, to leave off playing;
խաղ համարել, to take as a joke;
չեն ինչ խաղոյ, it is not to be trifled with, it is no joke;
— խաղ առնել զոք, ընդ խաղ արկանել, to ridicule, to deride, to mock, to make sport or mockery of, to laugh at a person;
ընդ խաղ առնել, to rally, to joke with, to jest with;
to turn to ridicule;
ընդ խաղ, ընդ խաղս, for fun, in jest, for a joke, jestingly;
ո՛րչափ խաղացի ընդ նոսա, how many tricks I played on them ! թո՛յլ տուր անդ զխաղդ, թո՛ղ զխաղդ, joking apart, in good earnest;
խաղ կանչել, to sing a song.
a note.
shore, side of a river;
meadow;
marsh, moor;
gulf, roadstead;
division, pigeon-hole.
tourney, tilting-match.
olympic game.
which flows of itself.
player;
dancer;
game, play, toy, plaything;
trifle, trifling amusement, foolery;
gewgaw, bawble;
laughing-stock, butt;
— լինել, to become the laughing-stock of;
— առնել, to make game of;
— եղեւ բախտին, he was fortune's plaything, or the sport of fortune, fortune mocked him;
հողմոց եւ ալեաց —, at the mercy of winds and waves.
plaything, toy, knick-knack, trinket;
trifle, trash, thing of nought;
game, play;
touch, feeling;
վաճառող —լեաց, toy-man;
մի ժամավաճառ լինիր ի —լիս, do not waste your time with trifles.
joint, articulation, socket.
boat, barge;
*raw hide, skin.
leather-dresser, currier;
tanner.
to curry, to tan.
tannning.
childish, playful.
playfellow, playmate.
interlude.
calm, tranquil, serene, peaceful, undisturbed, quiet;
— միտք, serene mind;
—, —աբար, placidly, peacefully, calmly, quietly, serenely.
cf. Խաղաղ;
supplimentary vesper service;
certificate of poverty;
— Ովկիանոս, the Pacific Ocean;
— զոհ, peace-offering.
calm, placid, tranquil.
living in peace.
peacefully assembled.
peace-breaker, turbulent, unquiet, restless, seditious, rebellious.
to be appeased, tranquillized, to grow calm.
pacific, quiet.
fond of peace, that loves tranquillity, peaceable, peaceful.
mild, soft, gentle.
cf. Խաղաղասիգ.
love of peace, moderation.
peace-making, pacifying, conciliating;
peace-maker, pacifier, reconciler.
pacification, reconciliation.
to pa cify, to calm;
to conciliate, to reconcile.
very calm, peaceful, tranquil, serene.
to pacify, to appease, to calm, to allay, to assuage;
to conciliate, to reconcile, to accommodate, to adjust;
to hide, to conceal, to keep secret.
to become calm, to be pacified, tranquillized;
to be reconciled;
խաղաղեաց, be quiet, be tranquil, compose yourself.
peacefully, calmly, quietly, softly, gently.
peace;
calm, tranquillity, quiet, rest, repose;
pacification, conciliation;
— ընդ ձեզ, peace be with you;
— ոգւոյ, մտաց, peace of mind;
այր խաղաղութեան, angel or messenger of peace;
քաղցր՝ խորին՝ անդորր —, perfect peace, profound tranquillity, sweet repose;
— առնել, to make peace;
կեալ ի խաղաղութեան, to live in peace;
առնել — ընդ ումեք, to make one's peace with;
խաղաղութեամբ լինել ընդ ումեք, to be at peace with;
վայելել ի խոր՝ յանվրդով խաղաղութեան, to enjoy profound peace;
to live in comfort;
աղմկել զ—, to disturb, to break the peace;
աղաչել, խօսել ի -՝ ի հաշտութիւն խաղաղութեան, to sue for peace;
մերժել զբան խաղաղութեան, to refuse terms of peace, to reject means for reconciliation, to be opposed to conciliatory measures;
խաղաղութեամբ, peaceably, peacefully, in peace;
արարտասուահայց խաղաղութիւն, խաղաղութիւն ըղձիւք ըղձացեալ, the longed for peace;
խաղաղութիւն է ինձ, I am happy and contented;
խաղաղութիւն պարգեւեսցէ նմա Տէր, God rest his soul;
peace to his soul;
ե՛րթ ի խաղաղութիւն, երթայք խաղաղութեամբ, go in peace;
God be with you;
մնա՛, մնայք խաղաղութեամբ, goodbye! adieu!
to play, to sport, to amuse oneself;
to jump, to leap, to dance, to gambol, to frolic, to frisk about;
to ridicule, to mock, to deride;
to jest, to joke, to play the fool;
to move, to walk, to go, to depart;
to go away, to march, to start on a journey;
to take the field;
to rush at, to swoop down on;
to gush out, to spout forth, to spirt;
խաղասցէ ի վերայ քո Հոգի Տեառն, the spirit of the Lord shall fall upon you;
ամպք զամպօք ելեւել խաղային, the clouds were gathering round;
— ընդ միմեանս, to fall in love with, to be smitten with love;
— զոմամբ, to make game of, to deride, to jeer, to insult;
մուտ եւ ելս —, to go in and out, to frequent;
ընդ ամուրս խաղալով —, to laugh, to scorn, to scoff at fortresses;
— ի պատերազմ, — ի վերայ մարտիւ պատերազմի, to move against, to advance to the attack, to rush to battle;
— բանակին, to decamp;
to change quarters;
յառաջ —, — գնալ, to march, to advance;
յետս —, to retrograde, to retreat;
տիգաւ աչաց — ի վերայ ուրուք, to scowl at, to menace with threatening looks, to frown;
— բանիւք ի վերայ, to apostrophize, to rail at or against some one, to revile, to burst into bitter invectives, to inveigh against;
— գթոց, to pity, to have compassion on;
— ի սնոտիս, to trifle, to waste one's time on trivial occupations.
affectionate embrace.
to embrace affectionately, to caress, to fondle;
to embrace the knees, to supplicate with weeping;
օձատիպ խաղապատեալ, interwoven, interlaced, entwined like serpents.
gargle, gargling;
— առնել, to gargle.
playful, fond of amusements.
play-ground;
gaminghouse;
theatre.
play, sport, diversion;
թատրոնական —ք, theatrical representations.
flowing, running, fluid;
cf. Խաղացք.
player.
cf. Խաղացք;
խաղացմունք շնորհաց, inspiration of the Divine Spirit.
to cause to move, to march, to transfer, to transport, to carry away;
to advance, to drive forward, to push on;
to pour out, to spirt;
cf. Թաւալգլոր.
course, current;
pouring out, effusion;
forward movement, progress, advance.
abscess, apostume;
swelling;
wen;
wart;
pimple, pustule, tubercle;
եռալ, ի վեր եռալ —ից, to suppurate, to form an abscess, or tumour.
to deceive, to entrap, to draw into a snare, to inveigle;
to vex, to trouble.
snare, trap, ambush;
ընդ աղբ եւ ընդ խաղբ գալ, to be ill clothed, to be poorly or shabbily dressed.
card, playing card;
հմայել խաղթղթովք, cf. Թուղթ.
bars, rails;
grating, railing, rail-fence;
palissade.
grated, cross-barred;
open, openwork;
— դուռն, iron-gate.
gristle, cartilage.
glands.
cf. Ինքնախաղաց.
penetrating, acute, piercing;
profound, deep;
— լինել, to penetrate, to fathom, to dive into, to enter deeply;
— լինել ի ցաւս, to be swallowed up by, to be plunged in grief;
— ի ներքս խաղալ, to enter too far, to plunge in too deeply;
— դրոշմել, to inculcate, to impress deeply on the mind.
fraud, knavery;
deceit, cheat, fallacy, trick, artifice, rogu-ishness, imposture, deception;
chicanery, dissimulation;
villainy, dishonesty;
— ի խաղու, cheat, a cheating trick.
currying;
cf. Խաղախորդ.
jesting, trifling, pleasantry, trick, facetiousness;
derision, mockery, sport;
cf. Խաղ;
jocose, waggish;
humorous, diverting, droll, comical;
ընդ —ս, pleasantly, jestingly, in jest;
humorously, jocosely;
թող անդր զ—դ, joking apart;
— առնել, to jest, to joke, to play the fool;
ասել ընդ —ս, to say jestingly, to cut jokes on;
այպն եւ — առնել, to laugh at, to mock, to jeer, to rally, to scoff at, to turn into ridicule;
այպն եւ — լինել, to be laughed at, to be the laughing-stock of.
comedy;
— յօրինել, to write -;
— խաղալ, հանդիսացուցանել, to act a play, to represent plays;
— իմն է, it is but a farce.
to put in order, to arrange, to dispose, to distribute, to put, to place, to plant;
to destine, to prescribe, to fix, to assign, to enjoin;
to establish, to institute, to found;
to constitute, to charge with;
to number or place among;
to range in battle, to put in order of battle or in battle-array;
*to marry, to give in marriage;
կարգեալ ընդ իշխանութեամբ, subaltern, inferior;
խաղային յառաջ՝ կարգեալք եւ կազմեալք, they cautiously advanced in good order.
stuffing;
any thing used to fill up a vacancy;
knuckle-bones;
dice;
— խաղալ, to play at knuckle-bones.
deceitful, fraudulent, fallacious;
false, treacherous, knavish, crafty, full of imposture, roguish, cunning, villainous, rascally;
fleeting, transitory;
sharper, swindler;
hypocrite, dissembler;
bait, lure, decoy;
— ի խաղու, cheat, sharper, trickster;
խաբեայ կերպարանք, mask.
to cheat, to deceive;
to defraud, to dupe, to trick, to gull, to inveigle, to insnare;
to plot, to hatch, to contrive;
to pervert, to seduce, to mislead;
to mock, to laugh, not to care, to trifle;
— ի խաղի, to cheat at play.
sea;
lake;
the molten sea in the Temple;
—ն լայնասփիւռ, the main sea, the deep, the high or open sea;
անդունդք ծովու, the depths of ocean, the mighty deep;
ի խորս ծովու, far out at sea;
կապուտակն ծովուց, sea-green;
ջուր —ու, sea-water;
հէն ծովու, sea-rover, pirate;
ընտել ծովու, accustomed to the sea;
ընդ ծով եւ ընդ զամաք, by sea & land;
գնալ ընդ —, to go to sea, to put to sea, to sail;
անցանել ընդ —, to go over or across, to cross the sea;
զեփիւռ ծովու, sea-breeze;
հողմախաղաղ —, հարթածաւալ —, calm sea, as smooth as glass;
կապուտակային՝ անշարժ՝ խաղաղաւէտ՝ ընդարձակ՝ անհուն —, blue, still, quiet, vast, immense ocean;
մոլեգնութիւն ծովու, the raging or fury of the sea, the roughness of the waters;
ալեկոծ՝ յուզեալ է —ն, the sea is turbulent, swelling, rolling;
ալեկոծի, փրփրէ ծովն, the sea runs high, foams, froths;
մրրկալից՝ մոլեգին՝ զայրագին՝ փրփրադէզ՝ ահեղագոչ՝ անսանձ՝ սպառնալից՝ անգութ —, stormy or tempestuous, dreadful or furious, angry or raging, foaming, thundering or roaring, unruly or ungovernable, threatening, pitiless ocean;
— աչեր, blue of sea-green eyes.
— հեշտութեանց՝ ցաւոց, a sea of delights, of griefs or sorrows.
balister;
swing, see-saw;
խաղալ բաբնու, to swing, to see-saw.
globule, globe, bowl, spherical or round body;
pincushion;
apple;
— խաղու or խաղալիկ, ball, bowl;
ball (at tennis);
— մեղուաց, swarm of bees;
— հրացանից, ball;
bullet, large ball;
— ձեռնածուաց, juggler's cork-ball;
— որթոյ, bud, button.
cf. Գրթախաղաց.
tilter;
— լինել, to tilt;
— խաղարկութիւն, joust, tournament.
blood, kin;
— խաղողոյ, unpressed wine, must, wine;
արեամբ ներկել՝ շաղախել, to imbrue with blood, to spot with blood;
— հեղուլ, to shed blood, to kill, to wound;
— հանել, to bleed;
հոսումն արեան, hemorrhage;
կցորդ արեան, who sheds blood with another, consanguineous, of the same blood, related;
cf. Ապաժոյժ.
man;
husband, spouse;
person;
youth, young man;
— երեւելի, personage;
— իւրաքանչիւր, every one, every person, every body;
— ոք, a person, some one;
— ընդ արամբ, — զարամբ, in competition;
with emulation;
— ցընկեր, one to another;
ընդ — եւ ընդ կին, the men as well as the women, both men and women;
առ —, յայր, each person, a head, a man;
առն տալ, to marry;
առն՝ արանց լինել, to get, to be married;
վատ արանց, coward;
քաջ արանց, brave, courageous;
— խաղաղութեան, peaceful man;
— գործոյ, ingenious, active man;
— զօրութեան, valorous man;
— մահու, guilty, worthy of death;
— պատերազմի, belligerous, warlike, martial;
արք արեանց, sanguinary, bloody men;
— Աստուծոյ, man of God.
to be extremely fond, to become excessively affectionate, to love with too much passion, to bend ones whole soul to;
to get furious;
— ի խաղս, ի զբօսանս, to give one's self up to gambling, to pernicious amusement;
— զհետ գեղարուեստից, to be devotedly fond of the fine arts.
that fences, fencer;
cf. Զինախաղ.
that leaps, that bounds;
jumping, starting;
by stealth, stealthily;
rebounding, by fits and starts;
by skips and jumps;
palpitating, bounding;
— ի քնոյ լինել, to awake suddenly, to start from sleep;
— ի քնոյն զարթուցանել, to rouse suddenly, hurriedly;
— կալ, to leap, to hop, to rebound;
to start back with fear, to be startled, to retire, to frighten;
— խաղալ, to leap, to jump up, to rouse one's self;
— երթալ, to go with fear and trembling;
to go by leaps;
— խաղացումն ուսոց, շարժումն թիկանց, աչաց, shrugging of the shoulders;
nervous twitching of the eyes;
— անցանել, to leap, to leap over.
to go, to march, to repair, to follow a road;
— առ հարս՝ զճանապարհ ամենայն երկրի, to sleep with one's fathers, to die;
— զիւրովին, to kill ones self;
— զիւիք, to give ones self up to, to apply ones self;
— զջրոյ, to go to fetch water;
to make water;
— հետի or հետիտս, to go on foot, to walk;
— հետի յօչ կամս, նեղութեամբ or դժուարաւ, to trudge along;
— հեծեալ ի ձի, to go on horseback, to ride;
— կառօք, to go or ride in a carriage;
— սուրհանդակաւ, to travel post;
— չոգեմուղ կառօք, երկաթուղեաւ, to go or travel by rail;
— (ելանել) ի կարիս որովայնի, to go to the water-closet, to stool, to the privy;
երթայ (դիմէ) ի կոտուստ իւր, he hastens to his ruin;
այս ճանապարհ երթայ ի ..., this road leads to ...;
զհետ, զկնի —, to follow;
փախստեայ —, to flee, to take to flight;
յագարի —, to be sacked or plundered;
ի գլուխ —, to finish, to come to an end;
յերդումն —, to swear, to take oath;
զուլամբ — ձիոյ, to trip, to fall headlong as a horse;
երթ ի բաց, ե՛րթ յետս իմ, begone, go away, get you gone, get away, or off with you, be off;
ե՛րթ խաղաղութեամբ, part in peace! Adieu! ողջ երթ, երթ ողջամբ, adieu! God be with you! luck be with you!
roll, act or state of rolling;
cf. Թաւալումն;
rolling, tum-hling down;
առ ի —, on a precipice, steep;
— առնուլ, to roll, to revolve, to turn round;
— բանից, a winding discourse;
— տալ արեան, to cause one to roll in his own blood;
— անկեալ, գլոր խաղալ, cf. Թաւալագլոր խաղալ.
in rolling, revolvingly, rolling along or down;
— խաղալ, to tumble dowrn, to roll down, to prostrate one's self;
to agitate one's self, to fall dead;
to be thrown down, to be upset;
to throw a somerset;
to throw ones self headlong, to precipitate one's self;
— խաղացուցանել, to roll, to prostrate, to precipitate, to fell, to upset;
— անկաւ յարեան իւրում, he fell rolling in his blood.
cf. Եթերախաղաց.
cf. Եթերախաղաց.
cf. Եթերախաղաց.
cf. Եթերախաղաց.
cf. Եթերախաղաց.
even number;
— եւ կոճատ խաղալ, to play at even or odd.
length;
court;
longitude;
depth;
— աւուրց՝ կենաց, long days;
length of days, long life, longevity;
խաղալ գնալ յ— գետոյն, to skirt, to run along the river;
յ—, of the length of;
to the...
longitude.
the sixth letter of the alphabet and the fourth of the consonants;
six;
sixth;
It is sometimes changed for, or confounded with the letter ս;
զգեստ, սգեստ;
սքողել, զքողել;
զգալ, սգալ.
that marks the accusative;
սիրել զաստուած, to love God;
տեսանել զարեգակն, to see the sun;
ուտել զհաց, to eat bread. This article is sometimes understood, for example;
մնացի՝ զի բերցէ խաղող, եւ եբեր փուշ (instead of զխաղող, զփուշ). It is often repeated;
որք միշտ փրփրեն զիւրեանց զանձանց զամօթ (instead of զամօթ անձանց իւրեանց). It often changes its place;
ետուն նմա գիրս զԵսայեայ (usually զգիրս Եսայեայ).
It marks the narrative or sixth case, on, of, for;
երթալ զոսկւոյ, to go and fetch gold, or in order to bring gold;
առաքել զջրոյ, to send in order to bring water;
խօսել զնմանէ, to speak of him.
It marks the eighth case, round, about, on, above;
արկանել զնովաւ, to put on him;
ածել զբոցով, to pass above the flame, to singe;
անցուցանել զամենեքումբք, to surpass, to surmount, to excel more than all.
augmentative letter;
գրգռել, զգրգռել;
եղծանել, զեղծանել;
անցանել, զանցանել.
life;
being, days, existence;
health;
conduct, behaviour, manners, habits;
subsistence, living, nourishment;
means, circumstances, property, substance, goods, patrimony, inheritance, wealth, possessions, fortune;
the world;
ցկեանս, for -;
ի կեանս իմ, in all my -;
երբէք ի կեանս իմ, never in my -;
զամենայն աւուրս կենաց իմոց, formy whole lifetime;
յաւիտենական, հանդերձեալ —, eternal —, the — to come, the next world;
ընթացք՝ վախճան՝ երկարութիւն կենաց, the course, the duration & the end of -;
մեկին or ամփոփ, անշուք or աննշան —, a. retired -;
obscure —, — of obscurity;
խստամբեր դժոխըմբեր՝ վտանգալից՝ բազմավրդով՝ վատ՝ չարակեաց՝ անգործ՝ ունայն —, an austere, frightful or insupportable, perilous or hazardous, checkered, base, wretched, unoccupied or idle, useless -;
— զերծ ի հոգոց եւ ի կրից, a — free from passion, uneasiness or anxieties;
անպաճոյճ՝ սակաւապետ՝ շինական՝ վաստակասէր՝ ժիր՝ զգաստ —, a simple, frugal, rural, laborious, active, sober -;
անարատ՝ բարեկարգ՝ չափաւոր՝ տեսական՝ անհոգ —, a pure, regular, moderate, contemplative, careless —;
անդորրաւէտ՝ խաղաղաւէտ՝ փափկասուն՝ հեշտալի՝ զուարճալից —, a quiet or tranquil, peaceful, delectable, effeminate or luxurious, agreeable —;
սոսկական՝ անզբօս՝ հովուական վարել կեանս, to lead a private, serious, pastoral -;
վարել, անցուցանել զկեանս, to pass one's life;
հասարակաց վարել կեանս, to live in common;
բելրկրալից վարել կեանս, to lead a happy, comfortable —;
դողալ ի վերայ կենաց ուրուք, to tremble for another's — or days;
կեանս պարգեւել, to grant — to;
շահել զկեանս, to gain one's living;
ի վտանգ արկանել զկեանս, to imperil, to hazard or expose one's — to danger;
ազատել կամ կորուսանել զկեանս, to save or lose the —;
ի կենաց արկանել՝ զրաւել՝ կարճել՝ լուծանել՝ բառնալ, to deprive of —, to put to death, to kill;
ընդ մէջ կենաց եւ մահու լինել, to be a question of — or death;
ի կենաց անկանել՝ պակասել, to lose one' s life, to die;
հրաժարել ի կենաց, to renounce -;
փոխիլ ի կենաց աստի, to make one's exit from this world;
ելանել ի կենաց, to depart this -;
սուղ են —, — is short;
ի վտանգի կան — նորա, his — is in danger;
ընդ կեանս եւ ընդ մահ, half alive & half dead;
տալ տաց զկեանս իմ վասն նորա, I would lay down my — for him or her;
ի կեանս եւ ի մահու, in — & — death;
ժամանակն է ոստայն կենաց or որ հինու զկեանս, time is the stuff that — is made of;
ընդ կենաց եւ վախճանն, people die as they live.
to overturn, to subvert, to overthrow, to demolish, to destroy, to ruin;
to lay waste;
to extirpate, to exterminate;
յերկիր —, to fell to the earth, to throw, strike or dash to the ground;
— զպարիպս, to dismantle, to pull down;
— զոք ի հաւատոց, to pervert from the faith;
— զմիմեանս, to throw down, upset or destroy each other;
— զկեանս, to come to an untimely end;
խաղն կործանեաց զնա, gaming has been his ruin.
to lose;
to miss, to mislay, to be without;
to ruin, to undo, to destroy;
to put to death, to kill;
to exterminate, to annihilate;
— զճանապարհն, to lose one's way, to be lost, to stray;
— զհամբաւ, to lose one's reputation or good name, to be defamed, disgraced;
— զթել բանին, to lose the clew or the thread of one's speech;
— յաչաց, to lose sight of;
— զպատեհն, to lose or let slip an opportunity;
— զգրաւն՝ զխաղն՝ զդատն, to lose a wager;
to lose the game;
to be cast.
cf. Աճառ;
cf. Խաղճախուղճ.
knot, tie;
pucker, wrinkle;
frowning, frown;
embarrassment, entanglement, complication, intrigue, scrape, difficulty, hinderance, hitch;
— ծնանել յերեսս, to contract or knit one's brows, to frown;
to look gruff, to put on a surly look;
to turn up one's nose, to make wry faces;
հատանել՝ բառնալ զ—, to decide a question, to solve or set at rest a disputed point;
— կտաւոյ, plaits, folds;
— խաղողոյ, husks of pressed grapes;
cf. Կոխած.
to sigh;
ի խորոց սրտէ, to sigh deeply;
— զանլռելի զհեծութիւն, to groan incessantly;
— առ խաղաղութիւն, to sigh for peace.
ripe, mature, grown up;
wise, prudent, judicious;
— հասակ, ripe or advanced age;
— այր, man of mature age, a discreet sober-minded man;
— օրիորդ, marriageable young lady;
— խորհուրդ, միտք, mature judgment;
— խաղաւարտ, ripe imposthume;
— գործել, to ripen, to make ripe, to mature, to bring to maturity.
to repose, to take repose, to be at ease;
to rest, to cease from work, to relax, to refresh oneself;
to end, to stop, to stand still, to halt, to be settled;
to lodge, to sojourn;
to cease, to end;
to die, to depart this life;
to be buried;
to rest in heaven;
— ի վաստակոց, to take rest from work, to pause from labour;
— ի խաղաղութեան, to rest in peace;
հանգիր ի սրտամտութէնէ, let your anger cease;
եմուտ անդ —, he went in to ease himself.
to solemnize, celebrate with pomp or display;
to signalize;
to count, to enumerate;
թատերախաղ —, to play, to act, to perform;
անպարտելի —, to render invincible.
credit, honour, repute;
renown, fame, reputation, name, glory, celebrity;
news, intelligence, rumour, report, tidings;
արագաթեւ —, flying report, swift, speedy renown;
— բարեաց, good repute;
յեղակարծ, սուտ, չար —, strange, false, ill news;
— մեծ ստանալ, to win a great reputation;
վնասել անձին —ոյ, to damage one's reputation;
աղարտել զ— իւր, to tarnish one's renown;
կորուսանել զ—ն, to get an ill name;
չունել զ—, to be unknown, of no reputation or renown;
աղարտել զ— ուրուք, to blacken or ruin the reputation of;
—ի հարկանիլ, to become public, to divulge;
to become famous, renowned, celebrated, far-famed, to be in vogue, request or fashion;
ձախողակի — հանել or ընթացուցանել զումեքէ, to spread abroad an evil report about one;
— հանել, տարածել, to raise, sow or spread the news;
— ընթանայ, it is said that;
the story runs;
ելանէր, հնչէր, տարածէր, ի դուրս յաճախէր —, the report spread;
— քաջութեանն ընդ ամենայն կողմանս ընթանայր, the fame of his courage spread every where;
եւ ել — զնմանէ ընդ ամենայն կողմանս գաւառին, and there went out the fame of him through all the region round about;
—ի հարեալ է խաղս, this play is very popular;
cf. Շռինդ.
kiss, embrace;
*buss;
sweetness, affability, familiarity;
union, joint, joining together;
spondee;
sweet-tempered, affable, benign, gentle, mild, meek;
propitious, favourable;
agreeing, unanimous;
— ձեռաց, hand-kissing;
յուդայի, մատնչի, a traitor's kiss;
— տալ ումեք, to embrace, to kiss;
to buss;
տալ միմեանց — խաղաղութեան, to give the kiss of peace;
ի — ածել, to familiarize, to tame, to domesticate;
հաշտ եւ — առնել, — յարդարել, to appease, to calm, to pacify, to reconcile;
գալ ի —, to get or grow tame, familiar, to be tamed;
— եւ կամակ բարս ստանալ, to be good-tempered, gentle, amiable.
to ask, to inquire, to interrogate, to question;
— ի տեառնէ, to consult the Lord;
— զողջունէ ուրուք, to ask news of, or about some one;
— զումեքէ ի խաղաղութիւն, to salute with gentle words;
— զոք բանիւք բազմօք, to overload with questions.
astragal;
door-post, side-post, jamb;
joint, articulation;
ankle-bone;
knuckle-bones (for play);
— վրացի, hellebore;
դար եւ — խաղալ, to play at cross & pile, or head & tail.
to taste, to try, to relish;
to eat, to feed;
to drink;
to experience;
— զմահ, to die;
— զաշխարհ, to enjoy the world or its pleasures;
— զքաղցրութիւն խաղաղութեան, to taste the sweets of peace.
chess, game of -;
— խաղալ, to play at chess.
curds, curdled milk, clotted cream;
*— ծախեմ, puss in the corner;
*— ծախեմ խաղալ, to play at puss in the corner.
soul, spirit, ghost;
the Holy Ghost, Paraclete;
spirit, angel;
soul, person, individual;
soul, breath;
soul, spirit, life, heart;
wind, breath;
sprite, fiend, goblin;
soul, essence, motive, principle, spirit;
meaning, character, spirit;
desire, genius, turn of the mind, disposition, inclination;
երկնային, աստւածային, վեհ, անմահ —, celestial or blessed, divine, sublime, immortal soul;
դիւցազնական, առաքինի, գեղեցիկ, ազնուական, դիւրազգած —, heroic, virtuous, high or elevated, noble or great, tender or sensible mind, soul or spirit;
նուաստ, անարգ, յուզեալ, մոլորեալ —, mean or grovelling, low, vile or ungenerous, troubled, erring spirit or mind;
— բանական, զգայական եւ տնկական, rational, animal and vegetable life or existence;
— իմաստութեան, intellect, spirit of knowledge;
— բանաստեղծական, poetic fire, genius or enthusiasm;
—ք հրեղինաց, heavenly spirits, spirits of light;
—ք խաւարի, spirits of darkness, devils;
հրաժարեալ —ք, the dead, the defunct, the deceased;
դատապարտեալ —ք, the damned;
խաղաղութիւն հոգւոյ, tranquillity or peace of mind, hearts ease;
վեհանձնութիւն հոգւոյ, magnanimity, generosity;
կարողութիւնք հոգւոյ, the faculties of the soul;
հոգւով, in spirit;
spiritually;
feelingly, warmly;
—ք իբր հարիւր հազար են ի քաղաքին կարնոյ, there are a hundred thousand souls or inhabitants in the city of Erzerum;
ճշմարտութիւն է պատմութեան —, truth is the soul or life of history;
մարմին ջանայ հակառակ հոգւոյ եւ — հակառակ մարմնոյ, the flesh is at war with the spirit, and the spirit with the flesh;
խաղաց — տեառն ի վերայ նորա, the spirit of God fell upon him;
սիրել ամենայն հոգւով, to love with all one's heart or soul;
աւանդել զ—ն, to render or give up the ghost, soul or spirit;
փչել, հանել զ—ն, to expire, to die;
աղօթել վասն հոգւոցն ննջեցելոց, to pray for departed souls;
հանգուսցէ տէր զ— նորա, God rest his, her soul;
cf. Ոգի;
հոգւոյ տուն, guest's house.
throwing, casting or shooting fire;
gun, musket, fusil, piece, arquebuse, rifle, blunderbuss;
— բաղխիչ, գայլախազեայ, կախաղանաւոր, ասղնաւոր, կրկնահար, հողմահար, յետախցիկ, որսոյ, թռչնորսական —, percussion-gun, flint-gun, pendulum-gun, needle-gun, double-barrelled gun, air-gun, breech-loading, sporting-gun or shooting-gun, fowling or birding-gun, musket or rifle;
բաղխիւն —ի, musket-shot;
շռինդ —ի, report of a gun;
հարուած —ի, gun-shot wound;
— բարկութիւն, շանթք, thunder, thunder-bolt;
լնուլ զ—, to load a gun;
արձակել զ—, to shoot, to let off, to discharge, to fire;
չառնուլ հուր —ի, to miss fire, to flash in the pan;
—ք, hail of fire;
musketry.
cf. Ձիընթացք;
— առնել, խաղալ, cf. Ձիարձակ արշաւեմ.