force, strength, power, vigour, energy, virtue, valour;
effort;
weight;
յուժոյ, strongly, vigorously;
— տալ, to force, to make efforts;
to give power, to authorize, to favour;
— առնուլ, to gather strength;
նոր — առնուլ, to gain new strength, to recover one's strength;
յուժի լինել, to be in full vigour, in the prime of strength;
անկանել յուժոյ, to feel one's strength failing, to lose strength, to become weakened or enervated;
cf. Թափեմ.
ἱσχύς, κράτος, δυναστεία , ῤώμη, τόνος robur, vis, vires, potentia, fortitudo, vigor, tenor. գրի եւ որպէս ռմկ. ՈՒԺ. արմատ բառիցս՝ Յոյժ. ժոյժ. ուժեղ. ուժել, եւ այլն. (լծ. առոյգ. իշխ՛՛. յն. իսխի՛ս. եւ լտ. վի՛ս, վի՛կօռ, եւ այլն. թ. կիւճ, խըզ, հըզ. եբր. օզ եւն) Զօրութիւն, կար, կարողութիւն, կորովութիւն, ամրութիւն, առոգութիւն, հզօրեղութիւն, ուժգնութիւն. սաստկութիւն, բռնութիւն կամ բուռն զօրութիւն, ձկտումն. ուժ.
Ոյժ իւր զմի ջով իւրով։ Զօրաւոր էր ուժով։ Արք զօրաւորք ուժով։ Զայն առ ուժի գործէիր. Ի՞ւ է ոյժ նոցա, եւ կամ զօրութիւն։ Զի ոչ յաւիտեան է առն ոյժ եւ զօրութիւն։ Ի ձեռս քո զօրութիւն ուժոյ. եւ այլն։
Հզօրագոյն ուժիւ։ Հզօրագոյն լինել, եւ ուժիւ հարստագոյն։ Շնչական ոյժքն. (Փիլ. իմաստն. եւ Փիլ. ՟ժ. բան.։)
Մեծաւ ուժով եկեալ դիմեալ։ Զայն ամենայն ոյժ պնդութեան տեսեալ։ Ո՛չ իմով զօրութեամբ, այլ ուժով շնորհի տեառն իմոյ։ Նա տայ ինձ ոյժ եւ զօրութիւն։ Որչափ յուժի կայր՝ մարթացեալ ըստ հրամանացն պատմեսցուք. (Ագաթ.։)
Ամենայն ուժով իւրեանց ընդդէմ կացեալ։ Մինչդեռ կայր յուժի մարմնոյն սակաւիկ մի. (Եղիշ.։)
Ուժով ոչ զոք իւր ունելով զոյգ։ Հարիւր եւ քսան փղաց ոյժ ասեն ունել. (Խոր.։)
Յարեաց տեառնէն, եւ ի նորին ուժոյ զարհուրեալ։ Ամենայն արեաց ուժովս կռուէի. (Փարպ.։)
Ոչ կալաւ զոյժ ողորմութիւնն, յորժամ ետես (արդարութիւնն) եւ այլն. (Եփր. ծն.։)
Ուժիւք։ Իմոյ աստուածային ուժիս զօրութեամբ։ Ո՛չ է յինքեան ուժի կամ զօրութեան գործ. (Նար. յովէդ.։)
Կամի՞ս տեսանել զոյժ համբերութեանն, յորում էր յովբ. (Իսիւք.։)
Թողու զմիջագետս ի տիտոս, եւ առնէ զնա յոյժ։ Դիմանային պատերազմաւ, յորժամ վասն հաւատոյ ոյժ հասանէր. (Վրդն. պտմ.։)
ՅՈ՛ՅԺ. cf. Յոյժ։
ՅՈ՛ՒԺՈՅ. մ. Ուժով. յոյժ.
Բարձրացո՛ յուժոյ զբարբառ քո աւետարանիչդ երուսաղէմի. (Ոսկ. ես.։)
ՈՅԺ. Որպէս նշանակ ձայնի եւ ոլորակի առ երաժիշտս եւ քերականս.
Զտէրունի շեշտաւորսն, զհենգն եւ զհարցուկ, զքաշս եւ զոյժ, զարկ եւ զդիր. (Արիստակ. գրչ.)