condition, nature, state, quality, circumstance;
condition, term, measure, rule, limitation, close;
part, article, proposition, transaction;
stipulation, agreement, treaty, bargain, compact, pact;
— անհրաժեշտ, condition, sine qua non;
— ժամանակի, appointment, assignation;
— կենաց, condition, state, circumstance;
— նամակ, original draft of a treaty or contract;
հայցուածոյ —աւ, in an interrogatory manner;
—աւ, upon condition, on terms;
— դնել, to place or impose conditions, to make a contract, to contract, to bind oneself by contract;
cf. Ժամանակակէտ.
պ. փէյման. σύγκρισις conjectura, conditio σύνταξις coordinatio τάξις ordo τρόπος modus ἔξεις vires προθεσμία ἠμέρα կամ ὤρα praestitutum tempus, statuta hora եւ այլն. Ուխտ. դաշն. սակ. խոստումն. կարգ. օրէնք. կանոն եւ եղանակ եւ չափ իրաց եւ բանից. հանգամանք. եւ ժամադրեալ սահման. ոճ. ձեւ. ահտ, շարթ.
Ըստ պայմանի իւրում առնիցեն (զզատիկն)։ Նուէրք իւրեանց ըստ պայմանի իւրեանց։
Ըստ թուոյ նոցա եւ ըստ պայմանի իւրեանց։ Այս էր պայման խորանին վկայութեան։ Պահեսջիք զքահանայութիւն ձեր ըստ ամենայն պայմանի սեղանոյն։ Մի պայման, եւ մի չափ, եւ մի օրինակ ամենեցուն (մեքենովթացն)։ Արտաքոյ բնակութենէ ի տալ (կամ տար) պայման հրամանին տարապարտուց մեռանել (չիք ի յն) Թուոց. (՟Թ. 3։ ՟Ի՟Թ. 6. 24 = 37։ Ել. ՟Լ՟Ը. 21։ Թուոց. ՟Ժ՟Ը. 7։ ՟Գ. Թագ. ՟Է. 37։ ՟Գ. Մակ. ՟Դ. 14. եւ այլն։)
Աղքատ առողջ, եւ զօրաւոր պայմանաւ (յն. զօրութեամբ). (Սիր. ՟Ը. 14։)
Ուխտ պայմանի հաստատեսցեն։ Խնդրելով պայման ուխտի։ Մի՛ արդեօք պայմանին ստիցէ։ Զայս պայման ուխտի գրեալ, եւ խաչ հաստատեալ, կնքեսցես. (Խոր. ՟Բ. 8. 32. 86։ եւ ՟Գ. 48։)
Սահմանաց եւ բաժնից պայմանս ուսուցանել (այսինքն զչափս). (Եւս. քր. ՟Ա։)
Պայման արար, թէ ես յորժամ գամ, արձակեմ ի կապանացն. (Փարպ.։)
Յաւուր պայմանի հատուցման իւրոյ՝ զոր եդ՝ ի ձեռս մեր տացէ զվճար փոխոյն. (Շ. ընդհանր.։)
Թողուլ զբանիցն զառանձինն պայմանն, եւ զմիտս լեզուին թարգմանել. (Կիւրղ. ծն.։)
Զճշմարտութիւն նոցա (շարժման աստեղաց) առ ձեռն պայման Պտղոմէի յանդիման կացուցանէ. (Շիր.։)
Հարցուածոյ պայմանաւ զբանն առաջի դնէ։ Զպայման ծննդեանն (բանին ի հօրէ) ոչ գիտեմք. (Սարգ. յկ. ՟Թ. եւ Սարգ. ՟ա. յհ. ՟Ա։)
Խնդրեմ զմիտսն քո, եւ զիրացն որ գործիցի՝ զպայման ... Ածէ այնուհետեւ ի գեղեցիկ պայման աղօթիցն։ (Մեղաւորի) տայ ժամանակ եւ պայման պատասխանւոյ. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 19։ եւ Ոսկ. յհ. ՟Ա. 27։)
Յորդեգրութեան պայման վերացան. (Լմբ. սղ.։)
Դիտէր զժամանակակէտ պայմանն. (Վրք. հց. ՟Ի՟Զ։)
ՊԱՅՄԱՆ ՆԱՄԱԿ. Նամակ գրեալ պայմանաւ. յետկար, կամ բուն պատճէն ուխտին.
Պայման նամակն՝ որ հայերէն գրով էր՝ յապստամբութեանն կորեաւ։ Զպայման նամակն իսկ գտանիցէք գրով ձերով. (Աբր. կթ. առ Կիւրիոն.։)