to take away, to remove, to carry off, to displace;
to retrench;
to derogate, to suppress, to withdraw;
to cause to cease, to destroy, to dispel, to efface, to extinguish, to stifle;
to take away, to ravish, to take, to steal, to rob;
to lift up, to raise;
to bear, to support, to sustain;
— ի վերայ, to put, to put on, to load;
— ի հաշուէ, to discount, to deduct, to abate;
— զօրէնս, to repeal a law, to cancel, to annul;
— զխոչս, to clear, to extricate;
— զցանկն, to unbar;
— զմանուկն յարգանդէ, to deliver a woman;
— թողուլ, բարձի թողի առնել, to abandon, to forsake entirely, cf. Մերժեմ, cf. Լքանեմ;
—ի լուծ կշռոց, to weigh;
— զգլուխ, to behead, cf. Գլխատեմ;
աղաղակ կական՝ կառաչ՝ ձայն՝ ճիչ —, to scream, to cry out;
to weep;
— ի միջոյ, to carry away, to stroy, to annul;
— զամենայն դժուարութիւն, to take away all difficulty;
— զկեանս ուրուք, to take away the life of some one, to kill, to murder;
բաղոք —, to appeal, to invoke, to lament;
— զցաւս, to support pain;
— ուստեք, to go away, to depart;
— զթիւ, to subtract;
— արձակել, to dismiss;
բարձեալ բերել, to carry;
to be carried or brought;
to liken, to compare;
to be taken away;
to be destroyed;
to be estinguished;
բարձիր եւ անկիր ի ծով, be thou removed and cast into the sea;
— մտաց հպարտութեամբ, to be proud of;
արք արգարք բառնիմ, the just perish;
Դամասկոս բարձցի ի քաղաքաց, Damascus will soon be no longer a city;
բարձաւ ուխան, the pact is broken;
— ի կենաց, to die;
նմա բարձին զխանչն, they put on him the cross.
αἵρω tollo, porto կր. Բառնիլ, եւ բառնալ, եւ բարձեալ լինել. Տանիլ. ի վեր առնուլ, եւ ի վերայ առնուլ. վերացուցանել, եւ կրել որպէս զբեռն. առնուլ տանել. վերցընել, տանիլ.
Բառնալ լծակօք զտապանակն, կամ զսեղանն, եւ զվերնափեղկս խորանին։ Յուսս իւրեանց բառնային, եւ թաղեցին։ Բարձին զնա ձիովք։ Բարձին զնշխարս կոտորոցն։ Բարձցէ զխաչն։ Գառն Աստուծոյ՝ որ բառնայ զմեղս աշխարհի։ Ոչ գնասցեն, այլ բառնալով բարձցին (յայլոց)։ Հուր բառնայցէ (բեկորով խեցւոյ)։ Բարձին զպղինձ նոցա ի Բաբելոն։ Բարձցեն զիս (զոսկերս իմ) յԵգիպտոսէ. եւ այլն։ Որ եւ ասի ստէպ, Բարձեալ բերել. Բարձեալ տանել. եւ այլն։
Կամ βαστάζω bajulo, porto Ըստանձնել. յանձին կրել, յանձն առնուլ. շալկել, վերցնել, քաշել։
Զոր ինչ դիցես ի վերայ իմ, բարձից։ Բարձեալ էր ինքնին զխաչափայտն։ Զցաւս մեր եբարձ։ Բառնալ զկօշիկս նորա։ Մի՛ բառնայք քսակ։ Զծանրութիւն աւուրն բարձաք եւ զտօթ.եւ այլն։
Ի գիրկս քո բարձեր։ Բառնալ ի գիրկս յորդւոց Ադամայ։ Բարձեալ եղեւ ի գիրկս ծերունւոյն, որ բանիւ զարարածս բարձեալ ունի. (Շար.։)
Յարգանդի կուսին բառնիլ կրիւր. (Անյաղթ բարձր.։)
ԲԱՌՆԱԼ. ἑπαίρω, ἑξαίρω attollo, levo որպէս ամբառնալ. վեր վերցնել.
Եբարձ պատանին դէտն զաչս իւր. (՟Բ. Թագ. ՟Ժ՟Գ. 34։)
Զաչս իւր ի վեր եբարձ. (Ծն. ՟Լ՟Գ. 1։ ՟Լ՟Է. 25։)
Զոր բարձեալ մակաւասար որթոյն. (Մագ. ՟Կ՟Ը։)
Բարձար ի խաչ վասն մեր. (Շար.։)
Եթէ բառնայցի ի վեր այնպիսի վիշապն. (Եզնիկ.։)
Զի մի՛ բարձցի միտք նոցա հպարտութեամբ. (Ճ. ՟Թ.։)
Բառնալ զակն ի վեր կարիցէ ընդդէմ քո. (Իմ. ՟Ժ՟Բ. 14։)
Բարձ Յիսուս աչս իւր առ նոսա, եւ սկսաւ ասել. (Եփր. համաբ.։)
ԲԱՌՆԱԼ. ἑπαίρω, αἵρω aufero, extollo Ի բաց առնուլ. ի բաց տանել. ջնջել ի միջոյ. կր. պակասիլ.
Բարձէք զչարն ի միջոյ ձերմէ։ Բարձցես զչարն յիսրայէլէ։ Բարձեր զանտառսն յերկրէս Յուդայ։ Բարձցուք զյիշատակս նորա յերկրէ։ Եկն ջրհեղեղն, եւ եբարձ զամենեսեան։ Բարձցեն զլուծն ի պարանոցէ նոցա։ Բարձաւ լուծն հեթանոսաց յԻսրայէլեան տոհմէ անտի։ Արդարութիւն բարձաւ ի նմանէ։ Դատաստան նորա բարձաւ։ Բառնան յերկրէ կեանք նորա։ Բառնան արք արդարք. եւ այլն։
Ի բառնալ տէրութեանն յԱրտաւանայ. (Ագաթ.։)
Ի բառնալ ազգին Արշակունեաց. (Եղիշ. ՟Ա։)
Բառնին ապականութիւնք. (Նար. ՟Խ՟Ա։)
Այսոքիկ բառնին ի միջոյ, յորժամ մահուն բռնութիւն բառնայ։ Բառնին գայթագղութիւնքն։ Բառնիւր ի կենաց. (Շ. բարձր.։ Ճ. ՟Ա.։)
Մովսէս բարձեալ լինի, եւ յեսու ոչ յաջորդէ։ Բարձեալ լինի իշխանութիւն հայոց ի քաղաքէն յայնմանէ. (Խոր. ՟Գ. 68։ ՟Բ. 17։)
Դամասկոս բարձցի ի ձէնջ արքայութիւնն Աստուծոյ։ Բարձի՛ր, եւ անկի՛ր ի ծով.եւ այլն։
ԲԱՌՆԱԼ, ԲԱՌՆԻԼ. հ. Բեռն ի վերայ դնել. բարձուցանել. տալ բառնալ. եւ Բառնալ. կրել.
Բարձին նմա զխաչն. (Ոսկ. յհ. ՟Ձ՟Դ։)
Այսու եղբօր բեռն ծանր բարձեր. (Վրք. հց. ՟Ժ՟Ե։)
Որ բարձեալ ուղտուց զգանձս իւրեանց. (Լաստ. ՟Ժ՟Գ։)
Զյաւանակն մաղիւք իւրովք (զխաչն), զի ցուցցեն՝ թէ չարագործ է։ Բարձին Քրիստոսի. (Բրսղ. մրկ.։)
Եթէ Սիմոն իցես կիւրենացի, զխաչն բարձի՛ր, եւ երթիցես զհետ նորա. (Ածաբ. պասեք. ՟Բ։)
Զոր որպէս տղայ ի գիրկս բարձաւ. (Հ. կիլիկ.։)
ԲԱՌՆԱԼ. որպէս Համբերել. կարօղ լինել տանել. դիմանալ.
Զամենայն կարիս բարձեալ քոյին մարմնովդ. (Փարպ.։)
Ոչ կարէ բառնալ մարմին. (Մխ. երեմ.։)
Որքան կարէր բառնալ հաւատ։ Ըստ չափոյ բառնալոյ զգայութեան եւ մտաց. (Վրդն. ել.։)
ԲԱՌՆԱԼ ԹՈՂՈՒԼ. Մերժել. լքանել. անտես առնել. ի բաց թողուլ.
Բարձի թողի զնոսա երթալ զհետ կամաց սրտից իւրեանց. (Սղ. ձ. 13։)
Վա՛յ են ձեզ արք ամպարիշտք, որք բարձէք թողէք զօրէնս Աստուծոյ բարձրելոյն. (Սիր. ՟Խ՟Ա. 11։)
Պարտ է եւ զառ ի միտսն (մեկնութիւն) ոչ բառնալ թողուլ։ Ոչ իրաւացոյց զառնն տուն անորդութեամբ բառնալ թողուլ։ Բառնան թողուն զժառանգութիւնսն՝ ազգին։ Զայս ասացեալք՝ զժողովուրդն բարձին արձակեցին. (Փիլ.։)
ԲԱՌՆԱԼ ԶԳԼՈՒԽ. Գլխատել.
Բարձին զգլուխս նոցա, կամ զգլուխ նորա սրով. (Ագաթ.։ ՃՃ. ստէպ։)
ՁԱՅՆ կամ ԿԱԿԱՆ կամ ԲՈՂՈՔ կամ ՃԻՉ ԲԱՌՆԱԼ. Տե՛ս ի յարակից բառս. Ձայն բարձեալ մանկանն՝ լայր։ Ձայն եբարձ եւ ելաց։ Ձայն եբարձ կին մի։ Բարձին զձայնս, եւ ասեն. եւ այլն։
Զլալ հարկանեն, զկական բառնան. (Ոսկ. ես.։)
Ձայն բարձեալ՝ ասէր։ Կառաչ բարձեալ լային։ Բողոք բարձեալ յանդիմանէին. (Փարպ.։)