essence, nature, constitution;
existence;
substance;
divinity, God;
property, fortune, wealth;
յ— ածել՝ յօրինել, to create.
οὑσία essentia, substantia Զի՛նչ էն. իսկութիւն. բնութիւն. գոյացութիւն. զաթ.
Անեղութիւն ո՛չ է էութեան, այլ էութեանն է նշանակ. (Կիւրղ. գանձ.։)
Ի հօր էութենէն որդի ... ետ մեզ յէութենէն Աստուծոյ զպտուղ սրբոյ հոգւոյն. (Աթան. ՟Ա։)
Սուրբ հոգւոյն ելողին ի նոցունց էութենէ. (Սեբեր. ՟Ա։)
Որ յէութենէդ ես ընդ հօր եւ սուրբ հոգւոյն անսկիզբն որդի։ Որ անքնինդ ես յէութեան համագոյ Երրորդութիւն. (Շար.։)
Հինգերորդ էութիւն (երկնից տարրական) պարզագոյն եւ անխառնելի. (Փիլ. լին. ՟Գ. 5.) ուր եւ գոյացութիւն կոչի։
Յեղանակս ասեն գոլ բաժանման ... որպէս ի յէութենէ ի պատահումն, որպէս ի պատահմանէ յէութիւն. (Սահմ. ՟Ժ՟Ը։)
Քրիստոս ընդ հօր նստի ի սրբութեան աթոռն՝ մերս մարմնոյ էութեամբ. (Լմբ. պտրգ.։)
ԷՈՒԹԻՒՆ. իբր Էականութիւն անեղական. ինքնագոյութիւն. Աստուածութիւն. Աստուած. որ էն.
Էութիւն անեղ անբաժանելի բանն Աստուած. (Շար. տե՛ս եւ ի ՟Ա. նշ։)
Շնորհօք որդիք էութեան։ Միդ յէութենէն։ Տէր Յիսուս՝ միդ յէութենէդ. (Նար.։)
Որոյ հակառակն է՝ ոչ էութիւն կամ չէութիւն եւ ոչնչութիւն ըստ ինքեան. զոր օրինակ,
Զի արարած էր, եւ ոչ էութիւն. (Ճ. ՟Ա.։)
ԷՈՒԹԻՒՆ. որպէս ὔπαρξις existentia Գոյութիւն, իրօք գոլն. (որ յԱստուած է նոյն՝ վասն միշտ եւ անեղ գոլոյն. այլ յարարածս զանազանի՝ ըստ որում ի կարելի էութենէ յիրական գոյաւորութիւն եկեալ աստուծով)
Առ նորա անքննութիւն (ըստ բնութեան) ընծայութիւն անգիտութեան մատուցանելի՛ է. եւ առ էութիւն նորին (ըստ գոյութեան) դաւանութիւն գիտութեան, եւ ո՛չ քննութեան. զի որ էն՝ պարտի, զի մշտնջենաւոր իցէ եւ անսկիզբն. (Եզնիկ.։)
Ո՛չ զի ոչ Աստուած, այլ զի եւ մարդ՝ Քրիստոս. վասն այսորիկ եւ գիր երկաքանչիւրից անուանցն առնէ զյորջորջումնն՝ ցուցմամբ էութեանն ... իսկ Պօղոս Սամոստացի խոստովանի նախասահմանութեամբ յառաջ քան զյաւիտեանս գոլով, իսկ էութեամբ ի Նազարեթէ ցուցեալ. այսպիսի է նորա ամպարշտութիւնն. (Աթան. ՟Դ։)
Դու ես՝ որ յոչնչէ զամենայն յէութիւն յօրինեցեր. (Ագաթ.։)
Որ զառ ի մէնջ չէութիւնն գրեալ իբր զէութիւն գործոց տեսանէ. (Նար. ՟Զ։)
Զամենայնքս յանէութենէ յէութիւն Աստուած. (Սարգ. ՟ա. պետր. ՟Բ։)
ԷՈՒԹԻՒՆ. որպէս Էակ անձնաւոր. անձն. նոյն ինքն.
Զիա՛րդ յերկինս նստի մի էութիւնն Քրիստոս, եւ աստ պատարագի. (Լմբ. պտրգ.) իբր լտ. unus et idem Christus։
ԷՈՒԹԻՒՆ. ὔπαρξις substantia Գոյք, ինչք, իրք. հելլենաբանութեամբ եւ լատինաբանութեամբ.
Որ ոք ոսկի կամ արծաթ, կամ այլ էութեան տեսակ տայ փոխ՝ գրով կամ անգիր. (Մխ. դտ.։)
Յետոյ անկեալ յէութենէն՝ նեղացայ յոյժ. (Վրք. հց. ՟Ժ՟Դ։)
Պատուեա՛ զէութիւն եւ զինչս վասն երկուց իրաց. (Ոսկիփոր.։)
| Singulier | Pluriel | |
|---|---|---|
| nominatif | էութիւն | էութիւնք |
| accusatif | էութիւն | էութիւնս |
| génitif | էութեան | էութեանց |
| locatif | էութեան | էութիւնս |
| datif | էութեան | էութեանց |
| ablatif | էութենէ | էութեանց |
| instrumental | էութեամբ | էութեամբք |