Your research : 2 Results for դ

Entries' title containing դ : 7412 Results

Աստուածասնունդ

adj.

cherished by God;
brought up in the fear of God.


Աստուածաւանդ

adj.

given, transmitted or taught by God.


Աստուածընդրէմ

adj.

repugnant to God.


Աստուածորդի, դւու

s.

Son of God.


Ատենադպիր, պրաց

s.

secretary;
chancellor.


Ատենադպրութիւն, ութեան

s.

secretaryship, secretarys office.


Արածդէմ

adj.

marked or pitted with the small pox.


Արամազդ

s.

Jupiter, Jove.


Արարչադիր

adj.

established or ordained by the creator.


Արարչաւանդ

cf. Արարչատուր.


Արգանդ, ի

adj.

matrix, womb, belly, bosom;
abdomen;
փող, անցք —ի, vagina.


Արգաւանդ, աց

adj.

fertile.


Արգաւանդահող

adj.

fertile soil.


Արգաւանդութիւն, ութեան

s.

fertility.


Արդ, ուց

adv. conj.

now;
accordingly;
at present, now, presently, recently, lately;
— իսկ, just now;
directly, newly, very lately.


Արդածին

adj.

new-born.


Արդատունկ

adj.

new planted.


Արդար, ոց

adj.

just, upright, faithful, honest, loyal, well disposed, worthy, equitable, reasonable, legitimate;

adv.

justly, equitably, truly.


Արդարաբան

adj.

veracious, just.


Արդարագնաց

adv.

just, upright, honest, innocent.


Արդարագնացիկ

cf. Արդարագնաց.


Արդարագործ

adj.

just, equitable, upright;
justifying.


Արդարագործութիւն, ութեան

s.

justice, equity, integrity, probity;
justification, act of justifying.


Արդարադատ

adj.

thatjudges equitably, just, equitable.


Արդարադատութիւն, ութեան

s.

equitable judgement.


Արդարալլուկ

adj.

justly tormented.


Արդարախոհ

adj.

that thinks justly, that is just, equitable in his judgement.


Արդարախօս

adj.

cf. Արդարաբան.


Արդարակ

adj.

just, equitable, upright, innocent.


Արդարակշիռ

adj.

who weighs, judges equitably, just, equitable.


Արդարակորով

adj.

very just, upright.


Արդարամիտ

adj.

innocent, just, honest.


Արդարանամ, ացայ

vn.

to justify one's self, to prove one's innocence;
to be justified.


Արդարապէս

adv.

justly, equitably, deservedly, rightly, fitly, exactly.


Արդարասէր

adj.

that loves justice, just, upright.


Արդարավճիռ

adj.

sentenced or judged equitably;
who sentences justly.


Արդարացի

adj. adv.

just, equitable, legitimate;
justly, legitimately.


Արդարացուցանեմ, ուցի

va.

to justify, to declare innocent, to acquit, to excuse, to exculpate, to clear, to absolve, to save;
— զանձն, to make excuses;
—ն, justification.


Արդարացուցիչ

adj.

justifying, justificative.


Արդարեւ

adv.

truly, in truth, certainly, surely, yes, yes truly, yes indeed, really.


Արդարութիւն, ութեան

s.

justice, equity, right, uprightness, loyalty, fidelity;
rectitude, reason.


Արդեան

cf. Արդի.


Արդեօք

adv.

perhaps, never, if, not, still, even;
certainly, undoubtedly, indeed;
կամիք —, will you ? ոչ կարեմ —, I Cannot;
այնչափ իմաստուն է, որպիսի ոչ ոք —, he is as learned as any one;
չգիտեմ արարից — թէ ոչ, I know not whether I shall do it or not ? հարցանէք թէ — սիրեցեմ զձեզ, you ask if I love you? մի —, God forbid !


Արդէն

adv.

already, even now;
before.


Արդէն իսկ

cf. Արդէն.


Արդի, դեաց

adj.

present, new, recent, modern;
— ծնեալ, newly born;
—ք, the moderns.


Արդիւն

cf. Արդիւնք.


Արդիւնաբեր

adj.

meritorious, fruitful, useful, profitable.


Արդիւնական

cf. Արդիւնաբեր.


Արդիւնանամ, ացայ

vn.

to be carried into effect, to produce some effect or fruit.


Definitions containing the research դ : 1428 Results

Մահ, ու, ուան, ուց

s.

death, decease, departure from this life;
massacre, slaughter, carnage, butchery;
plague;
— անասնոց, epizooty, murrain, rot;
—ունք, mortality;
արհաւիրք —ու, pangs, terrors of death;
վճիռ —ու, sentence, decree of death;
—ու չափ, mortally, to death;
at the cost of one's life;
մեղք —ու չափ, deadly or mortal sin;
այն հիւանդութիւն չէ ի —, that illness is not to death, not mortal, or fatal;
քեւ մազապուր եղէ ի —ուանէ, I owe you my life;
բնական, երջանիկ, փառաւոր, յաւերժական —, natural, happy, glorious, eternal death;
յանկարծական, անճողոպրելի, բռնական, տարաժամ, եղեռնական, աղետալի, ողբալի, ցաւագին, ամօթապարտ, խայտառակ —, sudden, certain, violent or unnatural, untimely, tragical, sad, deplorable, painful, shameful, ignominious death;
մերձ ի — լինել, to be dying, near one's last moment, to breathe one's last, to be at the point of death, at the last gasp;
ի դրունս —ու հասանել, to be at death's door;
հիւանդանալ ի —, to be deadly sick;
բնական —ուամբ մեռանել, to die a natural death;
ընդ —ուամբ արկանել, —ու պարտ առնել, to sentence, to condemn to death;
ի — մատնել, տալ ի —, —ու սպանանել, to deliver to death, to put to death;
երթալ ի —, to go in search of death;
to rush on death;
դիմագրաւ լինել, խիզախել ի —, to face, to dare death;
խնդրել — անձին, to desire, to wish for death;
երկնչել ի —ուանէ, to dread, to fear death;
—ու հասանել, to meet death;
խոցիլ առ ի —, to be mortally wounded;
զ—ու գան հարկանել, to beat to death;
—ու վախճանիլ, ճաշակել զ—, to die, to depart from this life;
ածել —ունս, to carry or bring death.


Մահատիպ

adj.

death-like;
դէմք, pale face.


Մահացու, աց

adj.

deadly, mortal, mortiferous, pestilential;
cf. Մահկանացու;

s.

mortal;
—ք, mortals;
mankind;
— մեղք, հիւանդութիւն, վէրք, թշնամի, deadly sin;
mortal sickness;
fatal wound;
deadly enemy.


Մահիճք, հճաց

s.

bed, couch, mattress;
coffin;
— առկախեալ, hammock;
երկաթի —, iron bedstead;
— ծալածոյ, folding-bed;
field-bed;
— հովանաւոր, canopy bed;
սիւնազարդ —, four-post bedstead;
ի —ճս մահու, on one's death-bed;
անկեալ դնիլ ի —ճս, to take to one's bed, to keep one's bed, to be bed-rid;
ելանել յօտար —ճս, յանցանել ըստ —ճս իւր, to defile another's bed;
cf. Անկողին.


Մաղձ, ի, ոյ

s.

bile, gall;

fig.

gall, spleen, rancour, wrath, choler;
սեաւ —, black bile, atrabiliary humour;
անցք —ի, gall-duct, gall-pipe;
աւազ —ի, gall-stone;
ի դարնութեան —ի կալ, to be in a very bad humour;
cf. Թափեմ.


Մամուլ, մլոց

s.

press;
wine-press, cider-press, oil-press;
— պտուտակաւոր, screw press;
— կերպասուց, calender, hot press;
— տպագրութեան, printing press;
— ջրաբաշխական, hydraulic, water press;
դրամակոփ, balancier beam.


Մայր, մօր, մարբ, մարք, մարց

s.

mother, mamma;
matrix, mould;

fig.

mother, author, cause, source, spring, rise;
cf. Մայրագիր;
— անասնոց, dam, mother;
— թռչնոց, mother, ben;
մեծ —, grand-mother;
— հասարակաց, our common mother, earth;
— եկեղեցի, եկեղեցեաց, mother church;
cathedral, basilic;
— լեզու, mother tongue;
— քաղաքաց, metropolis, capital;
— արեւու, the west, sun-set;
— վանից, մարց պետ, abbess, prioress;
— գեղեցիկ, nurse, wet nurse;
foster-mother;
անգործութիւնն է — ամենային ախտից, idleness is the mother of all vice;
ազնիւ, գորովագութ —, good, tender mother;
անպիտան, չար —, bad, ill-natured mother;
— լինել, to be a mother;
կորուսանել զ— իւր, to lose one's mother;
ի — դարձուցանել, to put out, to extinguish or blow out;
թաղիլ ի —ն ամենեցուն, to return to mother earth;
արեգակն ի —ն դառնայր or մտանէր, the sun was setting.


Մանկութիւն, ութեան

s.

infancy, childhood;
youth;
minority;
cf. Մանկ;
քաջառոյգ, գեղածիծաղ, զբօսասէր, խայտալից —, lively, sprightly, playful, sportive or cheerful youth;
անդստին ի մանկութէնէդ, from your earliest years, from your youth;
ի գեղածաղիկ մանկութեան, in the bloom of youth;
in the prime of life;
անցանել զառաջին մանկութեամբ or ըստ տիս մանկութեան, to be past youth;
եւ — անցանէ, youth must have its time;
cf. Զուարթածաղիկ.


*Մանողակ

cf. Սարդ.


Մանուկ, նկան, նկունք, նկանց

s.

babe, baby, little child;
young child, little boy, boy, lad;
youngster, stripling;
soldier, warrior;
servant, domestic;
— մատաղ, babe, infant;
— տղայ, child, little boy;
մանկունք եկեղեցւոյ, ուխտի մանկունք, clergy;
choristers;
մանկունք առագաստի, paranymphs, bridegroom's friends;
— կնամարդի, effeminate young man;
— նաւի, ship-boy, cabin boy;
— արքայի, court-page;
ինքնակալն —, the young prince;
մանկունք, my children;
դու, young man;
— եմ ես, I am young;
—տիովք վախճանեալ, dead in youth;
cf. Ընտրան, cf. Ծեր.


Մանր, նու, նունք, նունց

adj.

small, minute, little, fine, subtile;
slender, thin, slight;

adv.

—, —նունս, scantily, in small portions, minutely;
in retail, in detail;
— or — հատանել, կոտորել, to cut into small bits or pieces, to mince, to hash, to divide into morsels;
to cut thin;
— փշրել, to pound, to beat small, to triturate, to grind, to crush;
— պատմել, ասել, to relate or narrate minutely, circumstantially;
— ժպտել, to smile;
— ծամել, to chew or masticate well, to chew the cud, to ruminate;

fig.

to examine, to study, to ruminate on;
—նունս դրոշմել, to write or note down in detail;
— միտ դնել, ի քնին արկանել, to ponder on, to consider or examine minutely, thoroughly.


Մանրամասն, սանց

s.

small part or portion, particle;
mosaic;

adj.

minute, detailed;
exact, particular;
— կոտորել, to pound, to beat small, to triturate;
ի — մասունս պարապել, to apply oneself to particulars;
հանճար ամփոփեալի —մասունս, limited intelligence;
միտք ցնդեալ ի —մասունս, a mind lost in details.


Հինօրեայ, րէից

adj.

old, aged, in years;
inveterate;
— հիւանդութիւն, chronic distemper.


Հիւլէական

adj.

atomical, corpuscular;
molecular;
— փիլիսոփայ, atomist;
դրութիւն, atomism.


Հիւս, ի, ոյ, ից

s.

texture, tissue;
tress;
braid;
intertwining, interweaving, wreathing;
knit;
դեղձան —ք, golden tresses;
— ձեան, avalanche, snow-slip.


Հիւր, ոց, ից

s.

guest, visitor, stranger;

fig.

— անդնդոց, Jonah.


Հմայական

adj.

cf. Դիւթական;

s.

—ն, cf. Դիւթութիւն.


Հնար, ի, ից

s.

means, way, expedient;
way, egress;
resource;
solicitude, utmost diligence;
industry, invention, ingenuity;
deceit, artifice, insidiousness, fraud, trick, intrigue;
style, method;
—ք պատերազմի, stratagem;
—ք հայթայթանաց, remedy, means, way;
—ք բժշկութեան, remedy, cure, medicament, medicine, physic;
չարարուեստ, չարիմաց, ճարտարիմաց or խորամանկ —ք, artfulness, craft, shuffling, artifice, cunning, dodge, intrigue, wiles and shifts;
—ս հնարել, խորհել, իմանալ, ի —ս հայթայթանաց մտանել, to bethink oneself of a device or expedient, to tax one's ingenuity, to contrive, to adopt or employ means to;
հնարել ումեք —ս, to deceive, to cheat, to dwindle, to defraud;
to plot, to machinate;
իմանալ զամենայն —ս, to be fertile in expedients;
յանհնար —ս մտանել, to be wavering, irresolute, to vacillate, to hesitate;
to know not which way to turn oneself;
զամենայն —ս հնարել, ի զանազան —ս մտանել, to bend all one's mind to, to task all one's powers of ingenuity and application, to do one's utmost, to use one's utmost endeavours, to do all or any thing one can, to strive with might and main, to try every art, to leave nothing untried, to leave no stone unturned, to move heaven and earth;
որպէսի —ս եւ իմանայցէ ոք, whatever artifice one may employ;
բիւր ազգի ազգի —ս հնարէր, he used a thousand stratagems;
—իւք իմն ուղղեցի, I found means to rectify;

rhet.

enthymeme;

v. imp.

v. imp. — է, — ինչ իցէ, it is possible, it can be done, it may be;
չէ —, չիք —, չիք ինչ —, it is impossible, it can't be;
it is done;
եթէ գոյր —, if it were possible;
որքան — է, as much as possible, as much as one can;
— էր նմա, he could have done it;
որ —դ ես անհնարից, Thou, to whom nothing is impossible.


Հնչեմ, եցի

va. vn.

to sound, to resound, to boom, to echo;
— պղնձոյ, to toll, to ring, to gingle, to tinkle;
— ծովու, to murmur, to roar;
— հողմոց, to blow, to whistle, to rustle;
— հրացանի, to whizz, to whistle;
— հրետի, to boom;
— բանից, to announce, to spread abroad, to publish;
— զբառս, to pronounce;
ոչ բարւոք — ականջաց, to grate upon, to offend the ear;
դրամոց, to chink.


Հնչումն, ման

s.

sound, noise, rumour;
echo;
— զանգակաց, tinkling, peal, jingle, ringing;
— հողմոց, ծովու, murmur, roar;
— խորտակելոյ ալեաց, rushing, dashing;
— որոտման, rumbling, roll;
— անձրեւոյ, pattering;
— հրոյ, crackling;
— հրետից, boom, roar;
— թմբիկ, roll;
— կառաց, rumble;
— հարազանի, crack;
— զինուց, clash, clang;
— շղթայից, clank, clanking;
— ժամացուցի, tick;
— բարբառոյ, aspiration;
— հանել, to make a noise;
եղեւ —, a noise was heard;
դրամոց, chink.


Հոգ, ոց

s.

care, solicitude, concern, trust, custody;
care, anxiety, solicitude, inquietude, mental pain;
—ք անդոհականք, տխուր, gloomy cares;
— առնել, տանել, — յանձին բերել, ունել, to care, to mind, to take care for, to be mindful, cf. Հոգամ;
— ունել, ի մտի արկանել, to care, to be concerned, to reck, to be anxious about;
—ս ցուցանել բարեխնամս, to show or express a lively interest, to take great pains with;
թող ինձ զ—դ զայդ, յիմ վերայ —դ այդ, leave that to me;
— տար վասն բարի անուան, take care of your reputation;
մաշեալ, ծիւրեալ ի —ոց, care-worn.


Հոգի, գւոց

s.

soul, spirit, ghost;
the Holy Ghost, Paraclete;
spirit, angel;
soul, person, individual;
soul, breath;
soul, spirit, life, heart;
wind, breath;
sprite, fiend, goblin;
soul, essence, motive, principle, spirit;
meaning, character, spirit;
desire, genius, turn of the mind, disposition, inclination;
երկնային, աստւածային, վեհ, անմահ —, celestial or blessed, divine, sublime, immortal soul;
դիւցազնական, առաքինի, գեղեցիկ, ազնուական, դիւրազգած —, heroic, virtuous, high or elevated, noble or great, tender or sensible mind, soul or spirit;
նուաստ, անարգ, յուզեալ, մոլորեալ —, mean or grovelling, low, vile or ungenerous, troubled, erring spirit or mind;
— բանական, զգայական եւ տնկական, rational, animal and vegetable life or existence;
— իմաստութեան, intellect, spirit of knowledge;
— բանաստեղծական, poetic fire, genius or enthusiasm;
—ք հրեղինաց, heavenly spirits, spirits of light;
—ք խաւարի, spirits of darkness, devils;
հրաժարեալ —ք, the dead, the defunct, the deceased;
դատապարտեալ —ք, the damned;
խաղաղութիւն հոգւոյ, tranquillity or peace of mind, hearts ease;
վեհանձնութիւն հոգւոյ, magnanimity, generosity;
կարողութիւնք հոգւոյ, the faculties of the soul;

adv.

հոգւով, in spirit;
spiritually;
feelingly, warmly;
—ք իբր հարիւր հազար են ի քաղաքին կարնոյ, there are a hundred thousand souls or inhabitants in the city of Erzerum;
ճշմարտութիւն է պատմութեան —, truth is the soul or life of history;
մարմին ջանայ հակառակ հոգւոյ եւ — հակառակ մարմնոյ, the flesh is at war with the spirit, and the spirit with the flesh;
խաղաց — տեառն ի վերայ նորա, the spirit of God fell upon him;
սիրել ամենայն հոգւով, to love with all one's heart or soul;
աւանդել զ—ն, to render or give up the ghost, soul or spirit;
փչել, հանել զ—ն, to expire, to die;
աղօթել վասն հոգւոցն ննջեցելոց, to pray for departed souls;
հանգուսցէ տէր զ— նորա, God rest his, her soul;
cf. Ոգի;
հոգւոյ տուն, guest's house.


Հող, ոյ, ով

s.

earth, clay, dust;
ground, land, soil;
land, territory, dominions;

fig.

tomb;
նախնական, երկրորդական, երրորդական, անցողական, ողողական —ք, primitive or primordial, secondary, tertiary, transport, alluvial soil or rock;
— թափչի, fuller's earth;
—ի գլուխ լինել, — արկանել զգլխով, to throw dust or ashes on one's head;
ի — իջանել or ննջել, to be buried;
—ոյ եւ պատանաց չլինել արժանի, to be unworthy of burial, of funeral honours;
to be left unburied, without a tomb;
տալ —ոյ զմարմին, to inter, to bury, to entomb.


Հողային

cf. Հողեղէն;

chem.

humic;
որդն —, earth-worm, mawworm.


Հողմ, ոց

s.

wind;
air;
չորք —ք, the four winds, four quarters of heaven;

med.

—ք, jaundice;
— շրջանաւոր, monsoon;
—ք տարեւորք, կանոնաւորք, the trade-winds;
հարուած, բաղխիւն —ոյ, gust of wind;
gale;
cf. Ընթացք;
թեթեւ, քաղցր, զովարար, յաջող, անհաստատ —, light or gentle breeze;
soft, fresh, fair, changing wind;
ցըրտաշունչ, կատաղի, մոլեգին, մրրկալից, սաստկաշունչ, ուժգին, ահեղագոչ —, cold, angry or raging, furious, stormy, impetuous, violent, roaring wind;
ի թեւս —ոյ, on the wings of the wind;
— շնչէ, մռնչէ, փոխի, դադարէ, the wind blows, roars, changes, calms or falls;
— գոյ, it is windy, gusty;
— ելանէ, the wind is rising;
հակառակ է —, the wind is contrary;
ընդդէմ —ոյ նաւարկել, to sail against the wind, or in the wind's eye, to sail with a head wind, to haul the wind;
յաջողակ —ով նաւարկել, to sail before the wind, to be to leeward, to have a fair wind, a wind right aft, to scud;

fig.

to prosper;
տալ —ոյ զառագաստս, to unfurl the sails, to spread the canvass;
— աջողակ ուռնոյր՝ լնոյր զառագաստս մեր, a favourable wind filled our sails;
տալ —ոյ, to throw to the winds;
շրջել յամենայն —ոյ, to turn with every wind (of fortune), to be a weather-cock, a time-server;
զ—ս արածել, to feed on air, to cherish vain hopes, to build castles in the air;
ջանալ —ոյ, to labour or strive in vain, to lose one's pains;
գնալ զ—ով, to vanish to dissolve into air, to disappear;
զ—ս ժառանգել, to be reduced to one's last shifts, on one's last legs, to amuse oneself with idle expectations, to buoy oneself up with vain hopes;
ըստ շնչելոյ —ոց եւ վարելոյ ալեաց, at the mercy of the winds and waves;
մարգարէքն մեր էին ի —, our prophets prophesied to the wind.


Հողմացոյց, ուցի

s.

weather-cock, vane;

mar.

mariner's card;
cf. Հողմադիտակ.


Հոմաբանութիւն, ութեան

s.

cf. Երկդիմութիւն.


Հոմանուն

adj.

equivocal;
cf. Համանուն;
cf. Երկդիմի.


Հոյլ ի հոյլ

adv.

in troops, by companies;
in crowds;
ծաղկունք հոյլ ի հոյլ դեռափթիթք, a thousand new-budding flowers.


Մասնաւորիմ, եցայ

vn.

to participate, to partake, to share in, to take part in, to be concerned, to interest oneself;
— ընդ հարկաւ, to contribute in some measure.


Մատակարարեմ, եցի

va.

to administer, to manage;
to distribute, to dispense;
to victual, to provide, to stock, to store, to furnish;
— զսուրբ խորհուրդս, to administer the sacraments.


Մատանի, նւոյ, նեաց

s.

ring;
signet-ring, seal, stamp;
cf. Մատնոց;
ոսկի, ադամանդեայ —, gold-ring;
diamond-ring;
— պատկերեալ, cameo-ring;
հարսանեկան —, wedding-ring;
— կրել, to wear a ring;
կնքել —նեաւ, to seal with a ring.


Մատեան, ենից

s.

book;
parchment, scroll, roll, register;
code, manuscript;
աստուածային, աստուածաշունչ —ք, the Holy Scriptures, — Bible;
—ենից դարան, library;
ի —ենի հարկանել, տալ, to write, to set down or couch in writing, to register, to record;
մատեան — գունգ, the immortal band (Persian cavalry).


Մատն, տին, տանց

s.

finger;
finger's breadth, inch;

mus.

tune, air, strain;
բոյթ —, thumb;
ցուցական —, forefinger;
միջին —, middle finger;
մատանւոյ —, ring-finger;
փոքր —, little finger;
մատունք ոտից, toe;
յօդք մատանց, knuckles, finger joints;
մատունք նուագարանաց, keys, keyboard, stop;
մատունք սանդղոց, steps, stairs;
մատունք որթոյ, shoots, branches or tendrils of a vine;
— աստուծոյ, the finger or hand of God;
ծայրակտուր մատամբք, with maimed fingers;
ուսոյց զմատունս իմ ի պատերազմ, he taught my hands to war;
ի ծայր մատանց, at the finger's ends;
ծայր մատանց ոտից, tiptoe;
ճարճատել զմատունս, to crack one's fingers;
—ն առնել, to point at one;
to denounce;

fig.

to defame, to laugh at, to scorn;
վաստակել մատամբք, to live by one's labour;
ի մատունս գնալ, to walk on one's toes, to walk tiptoe;
յոտն ի — յառնել, to stand tiptoe;
մոռացկոտաց զ— կապել, to resolvedly to forget, to make a memorandum;
մատամբ ցուցանել, to point at with the finger, to indicate;
ծայրիւ միայն մատին ճաշակել, to taste, to taste slightly;
դնել մատունս ի վերայ բերանոյ, to place a finger on the lips, to keep silence, to be benumbed;
— անձին իւրոյ գործել, to kill oneself, to commit suicide, to make away with oneself;
— լինել իւրեանց արծաթոյն, to lavish, to waste, to squander;
արգելուլ, ըմբռնիլ մատին ի դռնամէջս, to jamb one's finger in a door;
cf. Ճիւղ;
betraying;
— լինել, եղանիլ, to give or addict oneself to, to surrender, to give in;

va.

— լինել, to betray;
— լինել անձին or անձամբ անձին, to betray oneself, or one's own cause, to do oneself an injury;
— առնել, — եւ տուր լինել, to betray;

vn.

to be betrayed.


Մատնեմ, եցի

va.

to betray, to denounce, to discover;
to deliver up, to surrender;
to abandon, to allow, to permit;
— ի ձեռս ուրուք, to give into the hands of, at the mercy of, to deliver up;
— ի վտանգս, to endanger, to expose to peril, to put in jeopardy;
— զոք գազանաց, to throw to the wild beasts, to give as a prey to -;
— զոք սրոյ, to kill, to slay;
— զանձն յանարգութիւն, to debase, degrade or disgrace oneself;
— ի կամս փառամոլ հաճոյից իւրոց, to sacrifice to one's ambition;
զոք ի ծաղր եւ յայպանումն, to quiz, to burlesque, to ridicule;
— զոք ամօթոյ, to cover with shame or confusion;
— զոք սատանայի, to excommunicate;
— զխորհուրդս իւր, to unbosom oneself to, to open one's mind to;
ոչ — զհամբերութիւն, to be patient.


Մարգարիտ, րտոյ, րտի, րտաց

s.

margaret, pearl;

bot.

daisy;

chem.

margarine;
շարք —րտաց, string of pearls;
pearl necklace;
ծածկեալ —րտօք, pied with daisies;
մի՛ արկանէք զ—ս առաջի խոզաց, don't cast pearls to swine;
cf. Ընդելուզանեմ.


Մարգարտախուռն

adj.

full of pearls, pearly;
դաշտ, plain sprinkled with daisies.


Մարզ, ից

s.

confine or frontier of a state, march, border;
province, district;
դնել, to reduce to a province.


Մարթիմ, մարթի

v. imp.

v. imp. it is possible;
զիա՞րդ — այդմ լինել, how can these things be?
չ-, ոչ —, it can't be, it is impossible;
—ցի՞, is it possible?.


Մարմնածին

cf. Մարմնածնունդ.


Մարտ, ից

s.

war, battle, combat;
wrestling;
dispute, quarrel;
ի — պատերազմի պատրաստիլ, to prepare for war;
ելանել ի — պատարազմի ի վերայ ուրուք, to take up arms against;
— գնել, մղել ընդ ումեք, տալ — պատերազմի ընդդէմ ուրուք, to give battle, to make war on, to wage war;
— ընդ միմեանս հարկանել, —եդեալ կռուել, to fight, to combat, to attack;
միշտ —իւ լինել ընդ ումեք, to be in perpetual hot water with, to be continually at war with;
— ի վերայ ուրուք յարուցանել, ի — պատերազմի գրգռիլ, to incite to battle, to excite or create war against;
— պնտերազմի էր նոցա ընդ միմեանս վասն, they were at war for;
անագորոյն —իւ պատերազմաւ, by a bloody battle, by a sanguinary conflict;
—ն յերկոցունց կողմանց մնայր անպարտելի, the battle remained undecided;
cf. Պատերազմ.


Մարտակից

s.

companion in arms, fellow-soldier, comrade;
adversary, antagonist, opponent;

adj.

confederate, leagued, allied;
— գունդք, auxiliary forces;
— լինել, to fight in company.


Մարտկոց, աց

s.

battery, bastion, bulwark;
tower;
ելեկտրական —, electric battery or machine;
վոլդայեան —, Voltaic battery, pile.


Հպարտանամ, ացայ

vn.

to be proud, to swell with pride, to be puffed up;
— ընդ տոհմ իւր, to boast of one's descent or birth.


Հռչակ, աց

cf. Համբաւ;
exultation, rejoicing;
solemnity, pomp;

adv.

—աւ, solemnly, pompously;
— հարկանել, cf. —եմ;
— լինել, to be heard, published, divulged;
— հարկանիլ, to be spread the fame of;
եւ երթայր — զնմանէ ընդ ամենայն կողմանս, and the fame of him went out into every place of the country round about;
— ընթանայ, it is reported, there is a report, they say;
the report is spread;
it is rumoured.


Հսկայաձեւ

adj.

gigantic, huge, colossal, colossean;
— անդրի, colossus, colosse, colossal statue.


Հսկայաքայլ

adj.

adb. with giant strides;
— ընթանալ, to walk or advance -;
— յառաջադիմել, to make rapid progress;

fig.

— great improvement.


Հսկեմ, եցի

vn.

to watch, to abstain from sleep;

fig.

to watch over, to guard, to oversee, to take care of, to have an eye upon;
cf. Հիւանդ.


Հրագունտ, գնտոյ

cf. Հրագնդակ.


Հրաժարեմ, եցի

va.

to cause to renounce or abdicate;
to dismiss, to discharge;
to forbid, to prohibit, to interdict;

vn.

to renounce, to abstain, to deprive oneself of, to forego, to forbear, to refrain, to desist, to resign;
to deny, to disown, to refuse;
to take leave of, to bid farewell to;
to die, to decease;
— յաղանդոյ, to abjure, to recant, to renounce;
— յաշխարհէ, to renounce the world;
to enter a convent;
— յիշխնանութենէ, to abdicate, to resign, to tender, to lay down or throw up one's commission;
— ի թագաւորութէնէ, to abdicate the crown;
աղաչեմ զքեզ կալ զիս հրաժարեալ, I pray thee have me excused, I beg you excuse me, I pray you to be kindly indulgent towards me.