fortified in a very high place.
to be proud of, to be selfcon-ceited.
cf. Բարձրամտեմ.
presumption, pride, arrogance, haughtiness.
to rise, to ascend, to re-ascend, to surmount, to exceed, to surpass;
to increase, to grow;
to be proud, to pride one's self;
բարձրացեալ, cf. Բարձր, cf. Բարձրաբերձ, cf. Փառաւոր, cf. Յաղթական.
that relates sublime things, sublime, profound.
to be puffed up, to be proud of, to bridle up, to assume airs of importance.
cf. Բարձրավզանամ.
to elevate, to lift up, to raise, to exalt, to raise higher, to raise again, to ascend, to promote, to advance.
to moralize.
to pretend, to feign.
cf. Բարրեմ.
to benefit, todo good to.
to cry out, to scream;
to exclaim.
bold-faced;
shameless.
to absent one's self, to go away.
to declare, to set forth, to explain, to utter;
to unfold, to clear.
to deny, to disavow.
to explain, to set forth, to declare, to specify, to express;
to comment;
to remove, to scatter.
to remove, to distinguish, to discern, to divide, to separate.
cf. Բացխփիկ.
act of opening, opening, discovery, expansion, extent.
cf. Բաւական լինել.
cf. Բաւական առնել.
to suffice, to be capable, to be able;
to furnish;
to suffer.
to render sufficient, to give sufficiently;
to satisfy, to content;
to suffice.
to break;
to break to pieces;
to crack, to split;
to dishearten.
to break;
to lose courage, to be discouraged;
to reflect.
to break, to break to pieces;
to reflect;
to prim;
to stammer, to stutter;
to quaver.
cf. Բեկբեկեմ.
fracture;
refraction;
inflection;
quaver;
affected ways, lolling, grimace.
breaking;
rupture, fracture;
fraction;
refraction;
rebuff;
— ոգւոյ, discouragement, despondency.
to break to pieces, to break.
fruitful, fecund.
to make fruitful, to fecundity, to produce.
step;
sanctuary;
seat, bench, bar;
tribunal.
that beholds the altar or sanctuary;
clerk, clergyman.
oration or discourse delivered from the chancel, the pulpit or the tribunal.
to load, to burden.
to be burdened
to form itself a mouth, to open, to flow away, to stream.
to make a mouth, an aperture, to open.
war against a fortress.
the interior or centre of a fortress.
to carry, to bring, to bear;
to produce;
to conduct, to lead back, to drag along;
to provoke;
to refer;
to render;
to suffer, to support;
— զնմանութիւն, to imitate;
to resemble, to be like;
յինքեանս — զկեղծիս, to feign, to dissimulate, to pretend;
— ընդ միոյ երեսուն, to give thirty for one;
— զվճիռ, to give sentence;
— զլռութիւն, to be silent, to hold ones tongue;
ոչ բերէ ատել կարդ բանիս, the order of mine discourse does not permit me to say;
— ատելութիւն ընդ ումեք, to hate, to dislike some one;
նախանձ — ընդ ումեք, to envy some one;
— սրամտութիւն ընդ ումեք, to be angry with some one;
to be offended;
ի գործ —, to make use of;
խորհուրդ — ընդ ումեք, to consult, to take counsel with some one;
ոգի —, to strengthen one's self, to become strong;
ոչ — զփառս ուրուք, to envy the glory of some one;
ի համար, ի հաշիւ, to count, to enumerate, cf. Համարեմ, cf. Հաշուեմ;
տալ —, to cause to be conveyed, to despatch;
ի միտս, ի յուշ —, to remember;
օտարացուցիչս իմն բերես ի լսելիս մեր, you tell us strange things.
to go;
to carry or to bear ones self;
to be inclined, to lean;
to behave one's self, to act;
զի՞նչ օգուտ յայնմանէ բերցի, what advantage will result from it ? — ի վերայ ջրոց, to walk on the waters;
ընդ երկիր —, to travel, to voyage;
to be busy with mundane things;
առ երկրաւ —, to travel round the world;
to shed on the earth;
անխտիր ընդ մեզս —, to be given up to sin;
այսր անդր — or բերեալ լինել, to go here and there;
to be taken hither and thither;
շուրջ — զօրինօք Աստուծոյ, to observe the laws of God;
— ի կործանումն, ի վայր, to fall into ruin, to fall down;
ի նախանձ or նախանձու —, to envy, to covet;
ի բարկութիւն orբարկութեամբ —, to get angry;
ընդ քիրտն —, to sweat, to perspire;
եւ այլ որ ընդ սոքօք բերին, եւ որ զկնի բերին ասացեալքն, and so on for the rest, as follows.
joyful, cheerful.
to rejoice, to give joy, to recreate, to divert, to delight, to enliven, to please.
cf. Բերկրեմ.
to rejoice, to be delighted, pleased.
peril, danger, risk, chance, hazard, ill, misfortune;
punishment;
—աւ, perilously, hazardously, dangerously;
ի — արկանել, դնել ի —ի, մատնել ի —, to put in jeopardy, to endanger, to compromise;
ի — արկանել զանձն, to put oneself in jeopardy, to risk or venture oneself;
ի —ի լինել, to be in jeopardy, to incur danger, to run risk;
խուսել, փրկել ի —ից, to shun danger, to avoid perils;
նաւն ի —ի կայր խորտակել, the ship was in danger of being wrecked;
— ի վերայ կայր նորա, he was in peril;
— է նմա, he is in danger, he runs the risk of;
—աւ կենացն, at the risk of his life;
—աւ անձինս, at the peril of my life.
perilous, dangerous, hazardous;
in danger, exposed in jeopardy;
sad, fatal, disastrous;
— ժամանակ, critical moment;
— վայրկեան, crisis.
cf. Վտարանդումն.
cf. Վտարումն.
lean, meagre, scraggy, skinny, gaunt, spare, slender, thin, lank, sorry, dry;
— մարմնով, leanfleshed.
tent, pavilion;
— ժամու, Tabernacle;
— հարկանել, կանգնել, to pitch a tent, to dress a pavilion;
ի —ս բնակել, to dwell in tents;
բառնալ զ—ն, to strike a tent.
cf. Վրդովումն.
cf. Վրդովումն.
revenge, vengeance;
ի —, in return, in requital;
առնուլ, խնդրել, հանել զ—ն, —ս պահանջել, հանել զքէն վրիժուն, to avenge, to revenge, to avenge oneself, to take vengeance, to be revenged, to have revenge;
—ս լուծանիլ, պահանջիլ, տալ, to suffer vengeance, to bear punishment, to pay dear for, to smart for;
ի — նախատանաց դստեր իւրոյ, to avenge his daughter;
առից ի նմանէ զ— իմ, I will revenge myself or him, he shall pay me dearly;
խնդրեաց զ— զրկելոյն, he avenged the wrongs of him who suffered;
հատուցից —ս թշնամեաց իմոց եւ ատելեաց իմոց հատուցից, I will be avenged of my enemies and I will requite them who hate me;
եօթն —ս լուծցէ, he shall be avenged seven fold.
fault, defect;
want, privation, deprivation;
defective, wanting, failing in, deprived of;
ոչ — ի ճշմարտութենէ, likely, probable;
— ելանել, գտանիլ, to want, to fail, to miss, to be deprived of;
to be rendered useless, inefficacious, to be deluded, annulled.
error, mistake;
failing, fault, perversity;
unforeseen event, accident, casualty, hazard, chance;
wanting, failing, wrong, mistaken, false, erroneous, perverse;
—աւ, by mistake, erroneously;
accidentally, casually, by chance;
— տպագրութեան, erratum;
— ժամանակագրական, anachronism;
— գտանիլ, to wander, to go astray, to deviate.
brush;
— նկարչաց, brush, pencil;
— զգեստուց, հերաց, ատամանց, եղնգանց, clothes-brush, hair-brush, tooth-brush, nail-brush.
cf. Մատաղ.
cf. Վրնջումն.
anxiety, anguish, restlessness, embarrassment, perplexity, agitation, alarm, trouble;
crisis;
haste, precipitation;
—աւ, in haste, hastily, with all possible speed, in a hurry, hurriedly, precipitately;
anxiously, with anxiety;
— մտաց, grief, anxiety, mental torture, constraint, heaviness of heart, oppression;
— մահու, pangs or agony of death, death-struggle;
արկանել, մատնել ի —ս անհնարինս, to embarrass extremely, to place in a strait, in a scrape, embarrassment or perplexity;
արկանել զանձն ի —, to embarrass oneself;
կալ ի —ի, to be in trouble, anxiety or embarrassment;
հասանել ի յետին —, to be reduced to extremities;
եղիցի — հեթանոսաց, the nations shall be plunged in consternation;
եկն յանկարծակի դողումն եւ —, a sudden fear fell on them;
ամենայն — հասցէ ի վերայ նորա, every kind of grief shall fall upon him;
ըմբռնեալ յանլոյծ — հասանէր, he found himself embarrassed by that insuperable necessity;
— էր նմա յամենայն կողմանց, he was hemmed in by necessities;
— մեծ էր նմա, he had extreme difficulty, he turned on all sides;
հարից զամենայն երիվարս —աւ եւ զհեծեալս նորա յիմարութեամբ, I will turn the horses into stone and their riders will I stultify;
յետին — կալաւ զնա, he was brought to the last extremity;
փոյթ եւ — եղեւ ի ջուրս, the waters rivalled each other.
talitha;
— կումի, cumi ! damsel, arise !
— սարկաւագ, deaconess.
board, plank, shelf, table, tablet;
tables;
book;
cf. Երկնացոյց;
— երկաթի;
iron-plate, sheet-iron;
— մետաղեայ;
plate of metal;
—ք վկայութեան, the tables of the decalogue;
— դատաստանաց, breastplate, pectoral, rational;
— նկարուց, canvass, wood;
— ճատրակի, chess-board;
— զստի, the hollow of the thigh;
— խոհանոցի, trencher.
stretched on the earth;
ի տախտապար արկանել, cf. Տախտապարեմ.
cf. Տածումն.
cf. Տածումն.
bottom, under part or side;
root;
beet;
— առնուլ, to take root, to be rooted;
մամլոյ —, in the press;
race, row, range, string;
խոտս —աւ մեծաւ, great provision.
tabernacle, tent, booth;
hut, lodging, cabin, vine-arbour;
scene, stage;
— մրգապահաց, fruit-house.
aspect;
appearance, look, sight, view;
air, mien, visage, image;
spectacle, representation;
vision, apparition, phantom, spectre, dream;
phenomenon;
contemplation;
theory, idea;
գեղեցիկ —, — գեղոյ, beauty, loveliness;
գեղեցիկ տեսլեամբ, handsome, beautiful, charming;
երկնային —, celestial vision;
— դիմաց, figure, physiognomy;
ի — ածել, to represent, to perform, to put upon the stage;
— լինել աշխարհի, to be made a spectacle unto the world;
— տեսանել, to have a vision;
արար տօն տեսլեան, խաղու, he held a festival with public games;
ի — ամենեցուն, before all men, or all eyes;
եղեւ բան տեառն առ աբրամ ի տեսլեան, God spoke in a dream to Abram;
տեսլեամբ բնութեան պարապեալ, given to the contemplation of nature;
— աչացն է հաւատարիմ եւ ոչ լուր ականջացն, hearing is believing but seeing has no fellow.
sight, vision, look, view;
theory, plan, speculation;
visit;
contemplation, consideration;
idea, conception, knowledge, notion;
vision, dream;
prophecy;
ecstasy;
տեսութեան or դիտական ասպարէզ, field of view or vision;
համառօտ —, cursory view, short notice, sketch;
հասարակաբար տեսութիւն, at or with a single glance, in a summary way.
leaf;
leaves;
— ծաղկանց, corolla, petal;
տատանիլ որպէս զ—, to quiver like an aspen leaf;
եւ — չանկանի թէ աստուած չկամի, no leaf falls but God's will drops it.
producing leaves;
— ժամանակ, spring time, spring;
frondescence, foliation.
duration;
*oak or elm leaves for fodder;
ի —, durably, lastingly, for ever;
ի — երթալ or — պահիլ, cf. Տեւեմ.
pike;
spade in cards;
— մօրուաց, fresh beard, down, downy beard;
ի — նիզակի or — նիզակաց, ի սուր — նիզակի, with the lance, with arms;
with lance or spear thrusts;
ի — նիզակի տապալեցի զնա, I brought him down with a lance thrust;
տիգօք աչաց ակնարկել, to glare at, to frown at, to dart an angry or threatening look, to look daggers at;
տիգօք աչաց խաղաց ի վերայ իմ, be sharpened his eyes upon me, he frowned on me.
God, the Lord;
Sir, lord, master, Mister, Mr.;
possessor, owner, master;
Reverend, Rev.;
ով —, Lord! o Lord! good God! Heavens! goodness! good gracious!
— արքայ, Sire!
— իմ արքայ, o King! o Majesty!
— իմ, My Lord;
— թովմաս, Mr. Thomas;
Rev. Thomas;
— լինել, կալ, to be or become master of, to be lord over, to rule, to overcome, to master;
յամի տեառն, in the year of our Lord, Anno Domini;
յիս տէր, oh my lord! I pray you my lord! tell me my lord!
յի՛ս դարձ տէր, oh king hear us!
— բայի, objective or accusative case;
Estate, State;
domination, rule, power;
sovereignty, empire;
Barony, lordship;
—ք, the dominions;
— ձեր, Your Majesty;
առաջի քոյոյ հզօր տէրութեանդ, before your high Majesty;
— քո ազգէ մինչեւ յազգ, your dominion endures throughout all generations.
the universe, the whole world, the earth, macrocosm;
ընդ —րս, ընդ ամենայն or բնաւ —ս, ընդ ոլորտս —րաց, throughout the world, every where;
առնել —րս անապատ, to reduce the earth to a waste.
cf. Տիղմ.
mistress, Mrs, dame, lady;
princess, queen, empress;
վիկտորիա տիկնանց —, Queen Victoria;
— մանկամարդ, young lady, miss, damsel;
— երկնից, queen of heaven, moon;
— վանաց, superioress, abbess.
type, model, example, pattern;
manner;
figure, image, form;
expression;
style;
impression, stamp, print, mark;
edition;
—ք կերպարանաց, feature, lineament, character;
—ք մեռելոց, phantom, ghost, shadow;
— կերպարանաց բանից, style;
այսու տպով, in this manner or way;
ի —, similar, like, conform, in the form of;
վաթսներորդ —, sixtieth edition;
բերել զ— ուրուք, իրիք, to be like, to resemble, to have likeness to;
hymen, the virginal membrane.
cf. Տիրամեծար.
lordly, imperiously, authoritatively, sovereignly, absolutely;
in effect, properly, truly, verily;
proper, own, real, true, genuine, veritable;
— ազատ, really free;
— հաւատք, true faith;
— բարի, real good;
— խօսելով, properly speaking;
եթէ — կամիս գիտել, if you will to know thoroughly.
dayast. —, day-time;
— եւ գիշեր, nyctemeron;
ի տուէ or ի տունջեան, during the day, by day, in the day-time;
ի լուսապայծառ or ի լոյս տունջեան, in broad day light;
ընդ —ն ողջոյն, all day long;
ի տուէ եւ ի գիշերի, զ— եւ զգիշեր, day and night, night and day;
չեւ խոնարհեալ տունջեան, before the end of the day, before nightfall;
արփիաճաճանչ —, fine day, fine weather;
ի տունջենիս յայսմիկ, this day, today;
cf. Օր.
age, years, time of life;
century;
— մանկութեան, infancy, tender age, first period of life;
անլիութիւն տիոց, immaturity, unripe age;
— ծերութեան, old age;
ի տղայ տիոց, անդստին յառաջին տիոցն, from one's infancy;
from one's boyish or girlish days, from boyhood or girlhood;
ի մատաղ or ի մանուկ տիոց, from one's earliest years;
ի հասակ եւ ի տիս հասեալ, grown up;
ի կատարեալ տիս հասեալ, arrived at years of discretion;
յերեքտասանամեան տի, thirteen years old;
մանկագոյն տիովք, young, in infancy;
ի նոյն տիս հասակաց, հաւասար տիօք, of the same age, coetaneous;
cf. Մատաղ.
cheerless, sad, afflicted, grieved, gloomy, sorrowful, melancholy;
sullen, morose, surly, peevish;
sombre, gloomy, dismal, dull, dark, obscure;
— տրտմութիւն գիշերոյն, the thick darkness of the night;
լրջացուցանել զ— գիշերն, to dispel that horrible darkness.
weakness, debility, imbecility, infirmity;
languor, extenuation;
impotency;
indisposition, sickness;
fragility;
cf. Տկարամտութիւն;
— ածել or արկանել զաստուծով, to accuse God of weakness.
infant, baby, child;
stripling, youth, lad;
simple-minded, innocent;
novice, ignorant;
— մանուկ, little child.
cf. Տղայաթաղումն.
cf. Տղայամիտ.
cf. Մժեխ.
cf. Տոչորումն.
torment, torture, punishment, suffering, pain, plague, grief;
—նս ածել ի վերայ or արկանել զգլխով ուրուք, cf. Տանջեմ.
cup, mug;
bowl, basin;
vat, trough;
tub, bucket, wash-tub or lye-tub;
basket;
— խմորոյ, kneading-trough, hutch;
— խնկոց, bed of spices;
cf. Խնկանոց;
— որմածուաց, hod, tray;
layer, slip, offset;
vine-branch, vine-shoot.
himself, herself, itself;
he, she, it;
even, equal, identical;
ditto, do, idem or id;
the same, of the same kind, after the same manner, equally, conformably, identically;
մի եւ —, the same;
ի —, ի նմին, together, all at once;
ի —, — ընդ —, ընդ —ս իսկ, ի մի եւ ի —, ի նմին ժամանակի, -ժամայն, —հետայն, soon, very soon, quickly, in the same moment, immediately, directly;
— գործել, to identify.
cf. Համագոյ.
cf. Համազգի.